Elżbieta Baumgartner
Na jedzenie i napoje bezalkoholowe Amerykanie wydają przeciętnie 6.7 proc. swoich przychodów, o wiele mniej niż w Polsce, gdzie przejada się ok. 17,2 proc. domowego budżetu, co jest wynikiem zbliżonym do Japonii (16.7 proc.), Portugalii (17.5 proc.) i Grecji (17.6 proc.). Im niższy jest przychód rodziny, tym większą jego część pochłania wyżywienie. Niezależnie od okoliczności, wszyscy musimy jeść, a przygotowywanie odżywczych, zdrowych i niedrogich posiłków, szczególnie w czasie inflacji, nie jest łatwe. Warto sprawdzić, czy nasze wydatki są porównywalne ze średnią krajową.
Co zaleca USDAAby uzyskać szczegółowe wytyczne dotyczące wydatków na artykuły spożywcze, amerykański Departament Rolnictwa (US Department of Agriculture – USDA) publikuje co miesiąc budżet żywnościowy, który zawiera szacunkowe miesięczne i tygodniowe wydatki, podzielone na „plan oszczędny”, „plan niskokosztowy”, „plan umiarkowany” i „plan liberalny”. Można go znaleźć tu: https://www.fns.usda.gov/cnpp/usda-food-plans-cost-food-monthly-reports.
Oto zestawienie pokazujące, jak USDA zaleca czteroosobowej rodzinie (z dwójką dzieci w wieku 6-8 lat oraz 9-11 lat oraz z rodzicami w wieku do 50 lat) ustalenie miesięcznego budżetu na artykuły spożywcze.
· Oszczędny plan. Przy oszczędnym budżecie dla czteroosobowej rodziny wydasz w połowie 2024 roku do 225 dol. tygodniowo lub 975 dol. miesięcznie. Nawiasem mówiąc, plan ten służy do ustalania wysokości świadczeń w ramach programu dodatkowej pomocy żywieniowej, w skrócie SNAP.
· Plan o niskim koszcie przewiduje wydanie 244 dol. tygodniowo czyli około 1056 dol. miesięcznie.
· Umiarkowany plan zakłada koszt 303 dol. tygodniowo na artykuły spożywcze czyli 1,311 dol. miesięcznie.
· Liberalny plan. Zamożne (albo rozrzutne) czteroosobowe rodziny przejadają 365 dol. tygodniowo lub 1,583 dol. miesięcznie.
Dla osoby samotnej oszczędny plan zakłada przeciętny wydatek 291 dol. miesięcznie, a dla dwóch osób – 535 dol., a dla trzech 766 dol. w roku 2024 w 48 stanach, a więcej na Hawajach i Alasce.
Wydatki mogą się różnićKoszt żywności przygotowanej w domu może się różnić z kilku powodów.
Nastolatki jedzą dużo, szczególnie chłopcy. W miarę jak dzieci dorastają, USDA zaleca zwiększanie budżetu na żywność. Na przykład w połowie 2024 roku umiarkowany budżet dla nastolatka w wieku od 14 do 18 lat wynosi 87,80 dol. na zakupy spożywcze tygodniowo (lub 70,50 dol. tygodniowo, jeśli masz budżet, który USDA nazywa oszczędnym, albo 100 dol. tygodniowo w przypadku budżetu liberalnego). Dla porównania, dziecko w wieku od 9 do 11 lat, według umiarkowanego budżetu USDA, zjada tygodniowo żywność o wartości 76, 20 dol.
Mężczyźni jedzą więcej od kobiet, a seniorzy mniej od młodszych. Dla osób w przedziale wiekowym od 50 do 70 lat średnia konsumpcja w czterech kategoriach wynosi odpowiednio 51,90, 58,70, 72,50 albo 86,90 dol. tygodniowo. Dokładne dane znajdziesz na witrynie USDA: https://www.fns.usda.gov/cnpp/usda-food-plans-cost-food-monthly-reports.
Również koszt utrzymania zależy od miejsca zamieszkania. Do najdroższych stanów należą: Hawaje, Vermont, Alaska, Nowy Jork, West Virginia, a do najtańszych: Utah, Idaho, Kansas i New Hampshire, gdzie koszty żywności wynoszą zaledwie połowę tego, co w najdroższych stanach (patrz https://worldpopulationreview.com/state-rankings/grocery-prices-by-state).
Na koszt wyżywienia rzutuje też stosowana dieta, a żywność ekologiczna jest droższa od zwykłej.
Alternatywa: budżet według zasady 60/20/20Nie musisz trzymać się wytycznych USDA, lecz możesz pójść własną drogą. Na przykład, budżet zwany 60/20/20 pomoże ci ustalić, ile wydać na artykuły spożywcze w oparciu o twoje konkretne dochody i wydatki. Zgodnie z tymi zasadami wydajesz około 60 proc. swojego miesięcznego dochodu po opodatkowaniu na potrzeby, 20 proc. na zachcianki, a 20 proc. na oszczędności i spłatę długów.
Większość artykułów spożywczych należy do kategorii „potrzeb”, ale nie wszystkie. Na przykład kupno filetu mignon czy dzikiego łososia na specjalną kolację byłoby raczej zachcianką.
Jeśli na przykład twoje miesięczne wynagrodzenie na rękę wynosi 3200 dol., oto jak możesz rozdzielić swoje wydatki: 1920 dol. na potrzeby takie jak podstawowe artykuły spożywcze, mieszkanie i transport; 640 dol. na zachcianki (posiłki poza domem, rozrywka i podróże) oraz 640 dol. na spłatę oszczędności i spłatę pożyczek. Ile z tych 1920 dol. przeznaczysz na artykuły spożywcze, zależy od innych twoich kosztów utrzymania.
Więcej o tym budżecie przeczytasz w artykule pt. “Najprostszy budżet: reguła 60/20/20”. Znajdziesz go na Internecie.
Jak zmieścić się w budżecieAby oszczędzić na artykułach spożywczych, możesz zastosować kilka prostych strategii.
· Przede wszystkim – nie marnuj. Kupuj tyle, ile potrzebujesz i zużywaj żywność do końca. Nasze babcie mawiały, że wyrzucanie żywności to grzech.
· Rób kanapki do pracy i ograniczaj stołowanie się w restauracjach.
· Wykorzystuj resztki. Pozostałości to nie odpadki. Jeśli ugotujesz więcej, nadwyżkę możesz przerobić na zupełnie nowy posiłek. Na przykład resztki pieczonego kurczaka można zamienić w zapiekankę z warzywami i makaronem. Oszczędzisz czas i pieniądze.
· Nie chomikuj. Jeżeli masz dwie lodówki i zamrażarkę wypełnione po brzegi, szafki i spiżarnię, które się nie domykają, to masz stanowczo za dużo zapasów. Żywność się starzeje i jest niepotrzebnie wyrzucana.
· Planuj posiłki i twórz listy zakupów, by uniknąć robienia sprawunków pod wpływem impulsu. Planuj gotować tak, by spożytkować artykuły, które już posiadasz, albo te, które są na wyprzedaży.
· Kupuj marki sklepowe, które są tańsze. Ponadto, niektóre sklepy wystawiają na dużej przecenie towary nieco uszkodzone (np. lekko wgniecione puszki), artykuły u końca okresu ważności, czy owoce i warzywa z jakimiś skazami.
· Kupuj w większych opakowaniach, ale tylko towary, których rzeczywiście używasz. Nabycie kilku pudełek czegoś niepotrzebnego niczemu nie służy, bo zamiast oszczędzać, marnujesz pieniądze.
· Wybieraj sezonowe lokalne owoce i warzywa. Są tańsze i zdrowsze.
WniosekJeżeli nie trzymają się ciebie pieniądze, to ustal budżet i staraj się w nim utrzymać. W tym celu spisuj wydatki, albo w supermarkecie używaj tylko jednej karty kredytowej. Co miesiąc dostaniesz rachunek i będziesz wiedzieć, ile wydałeś na żywność i inne rzeczy.
Elżbieta Baumgartner
nie jest prawnikiem, a artykuł ten nie powinien być uważany za poradę prawną. Jest autorką wielu książek-poradników, m.in. „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Jak kupić dom mądrze i nie przepłacić”, „Podręcznik właściciela domu”. Są one dostępne w D&Z House of Books, 5507 W. Belmont Ave. w Chicago, albo w wersji elektronicznej bezpośrednio od wydawcy, Poradnik Sukces, www.poradniksukces.com, tel. 1-718-224-3492.www.poradniksukces.com
