Elżbieta Baumgartner
Od dwóch lat w Stanach i w wielu innych krajach panuje wysoka inflacja i choć wydaje się, że najgorsze jest za nami, droga powrotu do normalności jest długa i niepewna. Gwałtowny wzrost cen towarów i usług osłabia naszą siłę nabywczą, przyczynia się do wzrostu stóp procentowych, a więc kosztu kredytów, a walka Rezerwy Federalnej z inflacją może spowodować recesję. Jeżeli coraz ciężej jest ci doczekać do wypłaty, ten artykuł jest dla ciebie.
Za co płacić najpierwKupowanie żywności czy lekarstw ma bezwzględne pierwszeństwo. Niestety, ceny żywności w Stanach Zjednoczonych wzrosły w marcu o 8.5 proc. w porównaniu z marcem ubiegłego roku. By ograniczyć te wydatki, znajdź na sieci artykuł pt. „Jak mądrze oszczędzać na żywności” (https://poradniksukces.com/wp/jak-madrze-oszczedzac-na-zywnosci).
Pożyczka na dom. Bank wybaczy jedno czy dwa opóźnienia, ale może rozpocząć procedurę przejęcia domu (foreclosure), jeżeli będziesz zalegać z dwiema czy trzema ratami. Poproś bank, żeby pozwolił ci płacić tylko odsetki (interest only) przez 3 do 6 miesięcy. Jeżeli od czasu zaciągnięcia hipotecznego kredytu spadły stopy procentowe, to poproś bank o modyfikację pożyczki (loan modification).
Czynsz. Właściciel domu może ci wybaczyć kilka niedługich opóźnień, lecz w razie notorycznych zaległości poda cię do sądu o eksmisję.
Rachunki za prąd, gaz i telefon (utility bills) można odłożyć na co najwyżej dwa miesiące. Po dwóch, trzech miesiącach firma użyteczności publicznej przestaje świadczyć usługi. Poproś o tzw. extended payment plan. Uwaga: w niektórych rejonach nie wolno elektrowni odciąć dostawy prądu. Znaj swoje prawa!
Płać raty za samochód, jeżeli jest on niezbędny do dojazdów do pracy. Spłacaj regularnie pożyczkę samochodową (albo za leasing), by nie stracić pojazdu. Niektórzy pożyczkodawcy mogą odebrać (repossess) auto nawet wskutek jednej zaległej raty. Nie zaniedbuj płacenia za ubezpieczenie samochodowe. Jeżeli pozwolisz, by polisa ci wygasła, to w stanach, gdzie ubezpieczenie jest obowiązkowe, władze stanowe automatycznie anulują ci rejestrację samochodu. Zdarzyć się może, że bank, w którym spłacasz pożyczkę samochodową, wykupi dodatkową polisę i jej kosztem ciebie obciąży. Polisa taka chroni bank na wypadek kradzieży i kolizji auta, ale nie ochroni adekwatnie ciebie od odpowiedzialności cywilnej. Będąc w finansowych tarapatach zadzwoń do swojego agenta ubezpieczeniowego. Niektóre firmy pozwalają na miesięczną zwłokę.
Płatności, które mogą poczekaćSpłaty niezabezpieczonych długów (unsecured loans) mogą poczekać nieco dłużej, ale uważaj, żeby nie popsuć sobie historii kredytowej. Przykładem są pożyczki osobiste (personal loan, zwane też signature loan), rachunki u lekarza, prawnika, konta kredytowe w sklepach. Jeżeli nie zadeklarowałeś za dług żadnego zastawu, to na krótką metę wierzyciele niewiele mogą ci zrobić. Nie dopuść jednak, by zgłosili cię do biura kredytowego. Masz finansowe kłopoty – porozmawiaj z nimi szczerze. W przypadku niewielkich kwot, wielu nawet nie pofatyguje się agresywnie ściągać należności.
Rachunki za karty kredytowe wolno ci spłacać w minimalnych ratach. Pamiętaj tylko, że w ten sposób zostaniesz zadłużony przez długie lata. Jeżeli nie możesz podołać nawet minimalnym ratom, to pamiętaj, że za opóźnienia w płatnościach bank może ci podnieść oprocentowanie na kartach kredytowych, co podniesie miesięczne spłaty. Do tego, bank zgłosi spóźnione płatności do biura kredytowego, co popsuje ci punktację kredytową (credit score) i spowoduje kolejne komplikacje. Dołóż więc starań, żeby nie mieć opóźnień w płatnościach!
Podatki federalne. Jeśli chodzi o opóźnienie w podatkach, to przyjmij do wiadomości, że grożą ci dwie kary: za spóźnione rozliczenie i spóźnione zapłacenie podatków. Uregulowanie podatków federalnych możesz odwlekać dosyć długo, ale to kosztuje 0.5 procenta miesięcznie od zaległej kwoty za każdy miesiąc, maksymalnie 25 procent, do tego oprocentowanie i ewentualne inne kary. Z amerykańskim urzędem podatkowym (IRS) nie ma żartów. Rada: Rozlicz się na czas, nawet jeżeli nie możesz posłać pełnej należności, w przeciwnym razie kary za nierozliczenie się są jeszcze wyższe: 5 procent miesięcznie, maksymalnie 25 procent od zaległej kwoty. Nie zaniżaj należności sztucznie, bo możesz zapłacić 10 procent kary (substantial understatement penalty).
Uwaga: Uzyskanie przedłużenia terminu płatności (extension) nie zwalnia cię od zapłacenia podatków!
Rachunki za opiekę medyczną, tak jak inne długi bez zabezpieczenia mają niski priorytet i dają się odłożyć na później. W przypadku poważnego opóźnienia w płatnościach szpital może odwołać się do pomocy collection agency lub pozwać cię do sądu. Rada: Przedstaw problem w billing department szpitala, poproś o wyrozumiałość przez kilka miesięcy lub rozłożenie długu na mniejsze raty. Szpitale bywają cierpliwe, bo wielu nieubezpieczonych pacjentów popada w finansowe tarapaty.
Pożyczki studenckie mogą być na dole twojej listy priorytetów, jeżeli o to zadbasz. Rada: Strata pracy może kwalifikować cię do całkowitego odroczenia płatności nawet do kilka lat. Negocjuj z pożyczkodawcą.
Czesne w szkole. Wskutek zmiany sytuacji finansowej rodziny, ty czy twoje dziecko może zakwalifikować się do dodatkowej pomocy finansowej. Rada: Porozmawiaj szczerze z urzędnikiem do spraw pomocy finansowej (financial aid officer). Prywatne szkoły są elastyczne w tym względzie.
Prywatne pożyczki. Ich niespłacenie ma najmniejsze konsekwencje. Krewny czy kolega może się obrazić, ale nie może ci zabrudzić historii kredytowej. Proś o cierpliwość.
Za tydzień pomówimy, skąd wziąć pieniądze w potrzebie, jak uporządkować swój budżet, oraz jak zapobiec finansowym kłopotom.
Elżbieta Baumgartner
jest autorką wielu poradników, między innymi książek pt. „Jak oszczędzać na podatkach”, „Amerykańskie emerytury”, „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Jak inwestować w fundusze powiernicze” i wielu innych. Są one dostępne w D&Z House of Books, albo bezpośrednio od wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492www.poradniksukces.com
