Reklama

Style komunikacji w małżeństwie i rodzinie

Katarzyna Pilewicz
04/21/2022 10:00 PM

Problemy z komunikacją między członkami rodziny są jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się do psychoterapeuty. Dlaczego tak się dzieje? Gdzie leży przyczyna?

Małżonkowie wnoszą we wspólne życie dwa odrębne sposoby porozumiewania się, które w dużym stopniu są wyuczone społecznie w rodzinie pochodzenia. Spotkanie dwóch różnych systemów komunikacji, może doprowadzić do komunikacyjnej katastrofy.

Istnieją trzy podstawowe style komunikacji:

Komunikacja asertywna, najbardziej efektywna, to umiejętność przekazania prawdziwych uczuć przy jednoczesnym pokazaniu szacunku do drugiej osoby. Osoba asertywna potrafi grzecznie odmówić, wyrazić swoją opinię czy krytykę w nieraniący sposób. Dba o swoje potrzeby, wymagania, emocje. Potrafi poprosić o przysługę i przyjąć odmowę.

Pasywno-agresywna komunikacja nie pozwala na wyrażanie siebie, swoich potrzeb i opinii. Poczucie krzywdy i żalu po jakimś czasie narasta i osoba wybucha w sposób nieadekwatny do sytuacji. Po takim wybuchu przychodzi poczucie winy oraz wstydu i powrót do poprzedniej, pasywnej fazy. Osoba pasywna zgodzi się na każdy warunek, nie potrafi negocjować, poświęca swoje potrzeby dla innych nie prosząc o nic w zamian, w konflikcie wycofa się lub spróbuje natychmiast załagodzić sytuację własnym kosztem. Osoby o tym stylu na zewnątrz wydają się ugodowe i łagodne, w rzeczywistości sabotują i manipulują. Potocznie nazywamy ich dwulicowymi, uśmiechną się do ciebie, jednocześnie kopiąc pod tobą dołek. Nie wyrażą otwarcie swojej złości, unikają otwartych konfliktów, działają za plecami. Osoby te zwykle są pełne żalu i poczucia bezsilności, ale nie zdają sobie z tego sprawy. Będą mruczeć do siebie, by wyrazić swoje niezadowolenie i obgadywać, gdy czują złość. Nie przyznają się jednak do swoich negatywnych uczuć. Zgodzą się na coś, a potem będą sabotować zadanie. Styl ten powstaje często w środowisku rodzinnym, gdzie dzieci są uczone nie wyrażać swoich emocji, szczególnie tych niekomfortowych. To niezdrowy styl komunikacji, osoba używająca tego stylu ponosi jego konsekwencje przeładowaniem obowiązkami, nadmiernym stresem, depresją, lękiem, poczuciem braku kontroli nad własnym życiem. Ignoruje własne emocje i potrzeby i ma ukryty żal do całego świata.

Agresywna forma komunikacji polega na wyrażaniu swoich potrzeb i opinii bez względu na uczucia i prawa innych. Osoby posługujące się tą formą komunikacji podnoszą głos, przeklinają, krytykują, obwiniają, grożą, nie słuchają, przerywają. Mowa ciała często odzwierciedla ich mowę. Wysyłają sygnały, że potrafią cię zdominować i zastraszyć, robiąc groźne miny, krzycząc w twarz, zaciskając pięści i groźnie patrząc. Czasem nie zdają sobie sprawy, że tak się zachowują. Mają niskie poczucie własnej wartości, bo pod agresją czai się strach. Ten strach może towarzyszyć im od dzieciństwa, bo styl agresywny często kształtuje się w domu rodzinnym, który nie potrafił zapewnić odpowiedniej opieki. Osoba, żeby przetrwać, musiała nauczyć się przekuwać strach w złość. Złość dawała siłę, która umożliwiła jej przetrwanie.

Jaki jest twój styl komunikacji?

Przeczytaj poniższe sytuacje i wybierz te, pokazujące jakbyś się zachowała.

Jesteś zmęczona i gotowa pójść spać. Dałaś z siebie dużo, by przygotować dobrą kolację. Widzisz, że naczynia po kolacji leżą brudne w kuchni. Co robisz:

Zmywasz naczynia, mimo że chciałabyś, żeby twój partner ci pomógł.
Mówisz partnerowi o zmęczeniu i prosisz go o pomoc.
Krzyczysz na partnera, że cię nie docenia i jest leniwy, bo nie pomaga zmywać naczyń.

Twój partner wydaje dużo pieniędzy na niespodziankę dla ciebie. Jesteś zestresowana tym, bo nie macie na to pieniędzy w budżecie domowym.

Dziękujesz za niespodziankę i nic nie mówisz o swoich wątpliwościach.
Dziękujesz partnerowi i prosisz o chwilę uwagi, by porozmawiać o budżecie domowym.
Mówisz partnerowi, że jest nieodpowiedzialny, że wydał tyle pieniędzy.

Nadchodzą twoje urodziny i masz swoje oczekiwania co do prezentu i jak spędzicie ten dzień.

Masz nadzieję, że partner będzie wiedział czego pragniesz i spełni twoje oczekiwania.
Powiesz partnerowi o oczekiwaniach, co do twoich urodzin i jak chciałabyś spędzić ten dzień.
Czekasz, żeby zobaczyć, co partner zrobi i wyrazisz złość i rozczarowanie, że nie spełnił twoich oczekiwań.

Odpowiedzi:

Jeśli wybrałaś w większości odpowiedź 1, to znaczy, że masz pasywny styl komunikacji. Starasz się unikać konfliktu i trzymasz wszystko w środku, by nie urazić partnera. Możesz czuć się samotna i rozczarowana tym, że partner nie wie, co czujesz.

Jeśli wybrałaś w większości odpowiedź 2, oznacza to, że jesteś asertywna. Wyrażasz swoje uczucia, czujesz się komfortowo mówiąc o swoich potrzebach.

Jeśli wybrałaś w większości odpowiedz 3, masz agresywny styl komunikacji. Krytykujesz i wyrażasz swoją pogardę, gdy coś nie idzie po twojej myśli.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.