Reklama

Zraniona tożsamość – perfekcjonizm

Katarzyna Pilewicz
03/31/2022 10:50 PM

Już w wieku dwóch lat byłeś chwalony za ponadprzeciętna mądrość i bystrość. Rodzice z entuzjazmem nagradzali twoje pierwsze osiągnięcia i dobre oceny w szkole. Czułeś, że musisz był mądry, bo tego rodzice potrzebują, chcą czuć się lepiej, bo mają mądre dziecko.

W szkole podstawowej, nauka przychodziła ci łatwo. Dobre oceny kolekcjonowałeś bez szczególnego wysiłku, byłeś przykładem dla innych uczniów, nauczyciele mówili, że jesteś najlepszym uczniem, jakiego mieli. W miarę dorastania wiedziałeś już, że musisz stale udowadniać, że jesteś najlepszy. Powinieneś wszystko wiedzieć, nawet bez uczenia się i wkładania w naukę wysiłku. Powinieneś być dojrzały i niezawodny, świecić przykładem dla młodszego rodzeństwa. Nie możesz powiedzieć, że czegoś nie wiesz, bo musisz wiedzieć wszystko. Po kilku małych porażkach, wkradł się lęk. A co, jeśli nie udźwignę bycia najlepszym? Zacząłeś ukrywać błędy sparaliżowany strachem przed porażką. A może nie jesteś taki mądry? Może jesteś po prostu oszustem, którego ludzie jeszcze nie przejrzeli.

Jak rozpoznać perfekcjonizm?

Odpowiedz na poniższe pytania i sprawdź, czy jesteś perfekcjonistą.

Nie pozwalasz sobie na żadne błędy. Błąd traktujesz, jak całkowitą porażkę, a nie doświadczenie, z którego można wyciągnąć wnioski i czegoś się nauczyć.
Masz podejście „wszystko albo nic”, czyli albo rzucasz się w wir pracy nad projektem lub też całkowicie unikasz zaangażowania.
Najważniejszy jest końcowy efekt/rezultat. Nie ważne jaką drogą osiągnąłeś cel, ale musisz wiedzieć, że rezultat jaki zaplanowałeś będzie osiągnięty. W przeciwnym razie czujesz się zdewastowany.
Wiele od siebie wymagasz. Jeśli cokolwiek pójdzie nie tak, masz tendencję do biczowania się i długiego rozpamiętywania błędu. Powtarzasz w myślach: co by było gdybym zrobił to inaczej?
Wpadasz w depresję, jeśli nie osiągniesz swojego celu.
Stawiasz sobie wysokie poprzeczki. To dodaje niepotrzebnego stresu w twoim życiu. Zaczynasz odkładać wszystko na ostatnią chwilę lub przestajesz pracować nad celem z obawy, że się nie uda.
Żaden sukces ci nie wystarcza. Jeśli osiągniesz ce,l to chcesz go podwoić. a jeśli go podwoisz, to chcesz go potroić, ale żaden sukces nie sprawia, że jesteś w pełni szczęśliwy, bo zawsze chcesz iść wyżej.
Widzisz niedociągnięcia tam, gdzie inni nawet nie patrzą. Czasem te błędy są prawdziwe, a czasem wymyślone.
Często poświęcasz czas przeznaczony na rodzinę, sen i zdrowie na pracę nad swoim projektem. Perfekcja jest dla ciebie celem samym w sobie.
Masz swoje podejście do tego, jak powinno się pracować. Nie akceptujesz innych pomysłów, jak tylko ułożysz w głowie swój. Dlatego też ludzie narzekają na ciebie w pracy zespołowej, a i ty nie do końca czujesz się z nimi dobrze.

I co dalej?

Spójrz w głąb siebie i zobacz, czy perfekcjonizm jest częścią twojej osobowości. Możliwe, że korzenie twojego niezdrowego perfekcjonizmu leżą w oczekiwaniach twoich rodziców, nauczycieli, krewnych, którzy chcieli podświadomie spełniać poprzez twoje osiągnięcia – swoje własne ambicje i niespełnione nadzieje. Wiara w to, że musisz być super mądry, nieskazitelny i utalentowany – bo inaczej nie zasługujesz na miłość i szacunek – dolewa oliwy do ognia perfekcjonizmu. Nie jest łatwo zmienić to przekonanie, szczególnie, że żyjesz z nim całe życie. Ale wiedz jedno: jesteś czymś więcej niż stopniami w szkole, osiągnięciami czy innymi sukcesami. Jesteś wart miłości czy napiszesz najlepszy w klasie esej, czy nie napiszesz go wcale. Wyobraź sobie miejsce, w którym osiągnięcia i sukcesy się nie liczą. To jest miejsce pełne miłości, promiennej i radosnej. Tam nie ma oceny, warunków – jest tylko czysta akceptacja i głęboka miłość do siebie i innych ludzi, na podstawie tego, kim po prostu są. Nie musisz nikomu imponować, czy udowadniać, że jesteś coś wart, bo nikt nie będzie cię kochał za osiągnięcia, tylko za to, kim jesteś. Takie miejsce powinieneś stworzyć w sobie.

Drugim krokiem w walce z perfekcjonizmem jest zmiana myślenia „wszystko albo nic”. W dzisiejszym świecie nikt nie osiąga sukcesu bez porażek i błędów. Naucz się szanować i kochać siebie, wyłącz tą nieustającą samokrytykę i negatywne myślenie i przestań się winić za drobne porażki. Zamiast winić się za błędy, powiedz sobie co dobrego zrobiłeś w ostatnim czasie. Zamiast mówić, nienawidzę siebie – powiedz, jestem dobrym człowiekiem i staram się jak najlepiej. Zamiast, nigdy nie jestem wystarczająco dobry, powiedz, mam swoje mocne strony i udoskonalam je codziennie. Pomyśl o trzech rzeczach, które zrobiłeś dobrze w życiu. Skup się na nich i powtarzaj je zawsze, gdy znowu włączy ci się negatywne myślenie. I na końcu poznaj swoje priorytety. Możesz spędzić resztę życia zaniedbując swoje zdrowie i bliskość z rodziną, w imię osiągania celów i zdobycia sukcesu. Ale gdy stracisz zdrowie, to sukces będziesz musiał poświęcić na odzyskanie zdrowia.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.