Klasyczna definicja recesji

Recesja, albo zahamowanie wzrostu gospodarczego, występuje wtedy, gdy wielkość produkcji ma wartość ujemną przez dwa kolejne kwartały, to znaczy jest mniejsza od produkcji w okresach poprzednich. Na przykład, było sto, a jest dziewięćdziesiąt siedem.

W tym przykładzie minus trzy stanowi wartość ujemną i jej pojawienie oznacza, że jest recesja. O recesji pisze się w związku z przesłuchaniem Bena Shaloma Bernanke, przewodniczącego Zarządu Rezerw Federalnych, i Henry Paulsona, sekretarza skarbu – przed Senacką Komisją Bankowości (Senate Banking Committee). Dziennik „Washington Post” zamieszcza artykuły na ten temat, w dwóch kolejnych wydaniach, jeden utrzymany w umiarkowanej tonacji, drugi – bardziej pesymistyczny.

Obaj panowie nie zdradzają paniki, że sytuacja staje się coraz gorsza. Przewodniczący Bernanke stwierdza, że gospodarka jest w okresie powolnego wzrostu i że później jej rozwój ma być silniejszy, po tym, jak zadziałają środki stymulujące procesy gospodarcze. Chodzi głównie o pakiet stymulujący – the Economic Stimulus Act – trzynastego lutego podpisany przez prezydenta Busha podczas ceremonii w Białym Domu. Potwierdza się, że władze federalne zaczną wysyłać czeki na sumy od 300 do 1 200 dolarów już w maju.

Bernanke potwierdza, że niewypłacalność kredytów niżej oprocentowanych (subprime mortgages) wywołała spadek na rynku nieruchomości oraz kryzys kredytowy. Z kolei, zamieszanie na rynku finansowym wywiera największy wpływ na rynek nieruchomości, wpływ, który wyraża się falą egzekucji hipotecznych, inaczej wywłaszczeń, utrzymującej się od dłuższego czasu. Jak wiadomo, zjawiska zamieszania i wywłaszczeń są efektem wcześniejszych nadużyć przy sprzedaży kredytów hipotecznych (odejście od etycznych standardów). Winę za trudności na rynku nieruchomości, jak wyjaśnia Bernanke, ponoszą też pożyczkodawcy, którzy nie chcieli udzielać kredytów o dużej wartości (tzw. kredyty „jumbo” o wartości powyżej czterystu tysięcy dolarów).

Należy spodziewać się dalszego spadku w budownictwie domów jednorodzinnych. Spadek ten może zaostrzyć się w związku z ograniczeniem kredytów, jak zwykle dla uniknięcia inflacji. Bernanke przewiduje podjęcie działań zachęcających banki do zamrożenia oprocentowania, przy kredytach poniżej stopy podstawowej (subprime mortgages), na okres pięciu lat oraz zastosowanie trzydziestodniowej zwłoki (30-day reprieve) w przypadkach wywłaszczeń właścicieli, u których występuje najwyższy stopień niewypłacalności. Komisja Papierów Wartościowych – SEC (Securities and Exchange Commission) przeprowadza dochodzenie w firmach zajmujących się szacowaniem zdolności kredytowej, dla znalezienia przyczyn niewłaściwych analiz, odgrywających dużą rolę w powstaniu obecnych trudności.
Jak wyjaśniają obaj panowie, pogarsza się sytuacja na rynku pracy. Po raz pierwszy od czterech miesięcy spada zatrudnienie w wyniku mniejszej ilości nowych miejsc pracy. W styczniu spadek ten wyniósł 17 000. Oczywiste jest więc, że osłabiony rynek pracy, spadek cen akcji giełdowych i cen domów poważnie zmniejszają zaufanie konsumentów.

Demokraci w Senacie, jak pisze „Washington Post”, nie są zadowoleni z udzielonych wyjaśnień i zamierzają wprowadzić kolejny pakiet stymulujący, obejmujący szereg inicjatyw dla powstrzymania wywłaszczeń. W tej nowej inicjatywie przewiduje się przyznanie czterech miliardów dolarów w ramach rządowych subwencji (grants) dla wsparcia rozwoju lokalnego, przeznaczonych szczególnie na zakup i remont wywłaszczonych domów. Demokraci mają też wystąpić z propozycją utworzenia instytucji pod nazwą Homeownership Preservation Corporation, która od firm udzielających pożyczek kupowałaby kredyty przy dużych rabatach i dokonywałaby ich restrukturyzacji, za podstawę przyjmując mniejszą wartość rynkową nieruchomości.

Bernanke wyjaśnia również, że Zarząd Rezerw Federalnych, we właściwym czasie, dokona kolejnej obniżki stóp oprocentowania, chociaż wg analiz inflacja ma się utrzymać na umiarkowanym poziomie. Ponadto, amerykański eksport wspomaga gospodarkę kraju w coraz większym stopniu, czego dowodem jest zmniejszenie deficytu handlowego.

Równocześnie z tym przesłuchaniem na temat sytuacji gospodarczej wypowiada się Alan Greenspan, emerytowany przewodniczący Zarządu Rezerw Federalnych. Przy okazji konferencji w Houston powiedział on, że jest 50 procent szans, iż gospodarka amerykańska wejdzie w okres recesji. Zamieszanie potrwa tak długo, powiada Greenspan, jak długo ceny domów nie wyrównają się, dodając, że gospodarka zeszła z właściwej drogi z powodu kurczącego się rynku kredytowego i malejących wydatków konsumentów, jako wynik niewypłacalności na rynku nieruchomości. Sytuacja nie ulegnie poprawie, aż do czasu, gdy zahamowany zostanie spadek cen nieruchomości a banki dokonają oceny strat poniesionych na skutek takiego obrotu spraw.

Źródła:
– o zeznaniach przed Senacką Komisją Bankowości (Ben Bernanke i Henry Paulson): niewypłacalność przy kredytach poniżej podstawowej stopy (subprime mortgage), wywłaszczenia (foreclosures), spadek na rynku nieruchomości, propozycja zamrożenia oprocentowania na pięć lat, pogorszenie na rynku pracy, propozycje demokratów: nowy pakiet stymulujący (rządowe subwencje), utworzenie Homeownership Preservation Corporation, za dziennikiem „Washington Post” 1) wydanie na 15 lutego, artykuł „Bernanke Foresees Growth; Further Rate Cuts Possible”, autor Neil Irwin, str. D01; 2) wydanie na 14 lutego, artykuł „Bernanke Warns of Worsening Economy”, autor Martin Crutsinger (Associated Press).
– o 50-procentowych szansach na wejście amerykańskiej gospodarki w okres recesji, w wypowiedzi Alana Greenspana, za siecią CNNMoney. com, wydanie na 15 lutego, artykuł „Greenspan: Recession chances ’50 % or better”, autor Steve Hargreaves.