„Forward”, najbardziej znana i prestiżowa gazeta żydowska w Stanach Zjednoczonych, wydawana w Nowym Jorku w języku angielskim, jidysz i rosyjskim, zajmuje się sprawą kontrowersyjnej decyzji o zmianie na stanowisku dyrektora Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie. Zajmującemu się projektem od piętnastu lat, a dyrektorujący muzeum od 2005 roku, Jerzemu Halbersztadtowi przedłużania kadencji odmówili prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz i minister kultury Bogdan Zdrojewski.
- fot. Archiwum/ Jerzy Halbersztadt. Jego zagadkową”dymisja” interesują się amerykańskie środowiska żydowskie
Wzbudziło to głosy protestu wielu znanych postaci życia publicznego w tym byłego premiera Włodzimierza Cimoszewicza, byłego prezydenta Warszawy Marcina Święcickiego, byłych minister kultury Izabelli Cywińskiej i Joanny Wnuk-Nazarowej, wybitnego reżysera Andrzeja Wajdy. Napisali oni w tej sprawie list do ministra kultury. Dezaprobatę wyrażają też darczyńcy projektu z jednym z najpoważniejszych z nich znanym przedsiębiorcą i filantropem działającym w USA, Francji i Polsce Tomaszem Ulatowskim.
W aktualnym wydaniu „Forward”, znana publicystka Rukhl Schaechter, autorka artykułu „Twórca Muzeum Historii Żydów Polskich zrezygnował pod presją” pisze, że odejście Halbersztadta wzbudza obawy o przyszłość muzeum. Przedstawia jego sylwetkę, jako historyka i muzealnika z wieloletnim doświadczeniem, m.in. jako dyrektora polskiego programu w waszyngtońskim Muzeum Holocaustu oraz dokonania w realizacji warszawskiego projektu. Cytuje opinię Marcina Święcickiego, który twierdzi, że pozbycie się Halbersztadta jest zaskakujące, trudne do zrozumienia i nazywa je błędem. Dodaje też, że trudno będzie znaleźć kogoś, o takim poziomie kompetencji, doświadczenia i znajomości relacji polsko-żydowskich, na to miejsce.
- fot. Archiwum/ Ambasador USA w Warszawie Lee Feinsteinem (drugi z lewej) z dyrektorem Jerzym Halbersztadtem (w środku) na budowie muzeum…
Dr. Barbara Kirshenblatt-Gimblett, znana badaczka historii Żydów, kierująca międzynarodowym zespołem, który przygotował koncepcję ekspozycji mówi, że Halbersztadt kierował projektem z wielkim zaangażowaniem i sukcesem oraz dłużej niż ktokolwiek inny. Nazywa go wizjonerem i podkreśla, że dzięki jego zaangażowaniu otwarcie Muzeum dokumentującego tysiącletnią obecność Żydów w Polsce stanie się faktem.
Konsul generalna w Nowym Jorku Ewa Juńczyk-Ziomecka, kiedyś zatrudniona jako zastępca dyrektora Muzeum Historii Żydów Polskich, pytana przez „Forward” o pozbycie się Halbersztadta odpowiada, że to nie konflikt na linii muzeum – ministerstwo kultury był przyczyną wycofania poparcia dyrektorowi, a potrzeba stworzenia nowego zespołu specjalistów, który na obecnym etapie realizacji projektu zapewnie jego skuteczną realizację. Jest to powtórzenie wersji resortu kultury, że jest pora na nowego dyrektora. Pani konsul ma też dla Halbersztadta „good news”, bo przecież ministerstwo nie wyklucza przyszłej z nim współpracy.
Gazeta opisuje także surrealistyczny spór warszawskiego Ratusza z Muzeum na temat systemu antypożarowego, jaki miał być instalowany w muzeum. System proponowany przez miasto groził zalaniem i zniszczeniem zbiorów, w przypadku uruchomienia go. Halbersztad domagał się nowoczesnego, stosowanego powszechnie na świecie ograniczającego do minimum używanie wody do tłumienia ognia. Spór dał ratuszowym specjalistom od inwestycji pretekst do prezentowania dyrektora muzeum, jako człowieka niekompetentnego i nie gwarantującego sprawnego dokończania budowy.
Swoistym paradoksem chwili jest fakt, że dochodzi natomiast do skutku idea Jerzego Halbersztadta, aby podczas wizyty w Warszawie, prezydent Barack Obama, składając wieniec u stóp pomnika Bohaterów Getta, zwiedził także znajdującą się tuż obok budowę Muzeum historii Żydów Polskich.Publicystka „Forward” pisze także o procesie gromadzenia środków na ekspozycję muzealną przez grono zagranicznych darczyńców. Z zakładanych 43 mln dolarów, zebrano już 20. Czy zaistniała sytuacja wokół pozbycia się Jerzego Halbersztada będzie mieć jakiś wpływ na tempo zbiórki na razie trudno ocenić. Podczas swojej wizyty w Nowym Jorku, minister Bogdan Zdrojewski, spotkał się tylko z niektórymi z nich.
– Ucieszyłem się, gdy o tym usłyszałem – mówi Jerzy Halbersztad. – Rozmawiałem o tej idei z ambasadorem USA w Warszawie, panem Lee Feinsteinem i bardzo go do jej wspierania namawiałem. Dobrze, że dochodzi do skutku. Fakt, że mnie już tam nikt nie zaprosił uważam za bez znaczenia…
Patryk Małecki, Nowy Jork
Zamieszczamy linki do oryginalnego artykułu na temat sprawy odwołania dyrektora Muzeum Historii Żydów Polskich w oryginale: w języku angielskim oraz w jidisz
