Czym są Sejmy Związku Podhalan? Sejmy Związku Podhalan to jakbyś człowieku wracał do źródła. Źródło jest czyste, górskie, żywe. To, co od źródła dalekie, zawsze niesie w sobie trochę brudu. Idący ku źródłu, zostawiamy brud poza sobą. A co jest naszym źródłem? Naszym źródłem – wiemy o tym dobrze – jest PRAWDA obecna w góralskiej kulturze.
( Ks. Profesor Józef Tischner )
Sejmy Związku Podhalan w Północnej Ameryce (ZPPA) są ważnym wydarzeniem w życiu całego społeczeństwa podhalańskiego w Stanach Zjednoczonych. Ludzie się spotykają, nawzajem sobie przyglądają, no i … przeliczają, kogo ubyło. Trza powspominać tych, co się “minyni”. Trza się przyjrzeć sobie samemu i zapytać: “Co po mnie zostanie?”’. A nad tym wszystkim unosić się będzie wielka sprawa: Co robić dalej ? Niby to i owo już się zrobiło, ale przed nami jeszcze niezmierne ugory.
Wiemy już, że naszym źródłem jest prawda obecna w góralskiej kulturze, a jest to najpierw i przede wszystkim prawda o człowieku.O tym wszystkim, co mu w duszy gra i tym, co mu się w sercu zmieścić nie może. I o wszystkim, co rozum ogarnie i czego ogarnąć nie zdoła. Wiemy także i o tym, że ta ludzka prawda ukazuje się w mowie, śpiewie, tańcu, powietrzu, i w całym sposobie bycia – sposobie bycia ludzi wolnych i wiernych. Prawdy tej trzeba nam strzec. Trza jej dawać świadectwo. Człowiekiem gór – góralem – jest ten, kto takom prawdę ma w duszy i jest jej wierny.
W kulturze, jak w czystym żródle, odbija się dusza człowieka. Człowiek bez kultury to jak człowiek bez własnej duszy i z takim jest kłopot niemały, nie tylko na ziemi ale i w niebie, no bo jakże go zbawiać będom, kiedy on nawet duszy nie ma?
Bogactwem naszego ruchu są ludzie. Tak – ludzie. Związek Podhalan ludźmi stoi. Jacy ludzie, taki i Związek. Podziwiam bezinteresowną pracę tych ludzi, pracę poszczególnych zarządów, prezesów kół z członkami zarządów, kierowników zespołów, instruktorów, muzykantów.
W dzisiejszych czasach, gdy ludzie gonią za swoimi małymi interesami i domagają się, ażeby im za wszystko płacić, wy dajecie świadectwo wspaniałomyślności. Wystarczy jedno krótkie “trza zrobić” i jest zrobione.
Nie wiem, czy będzie zmiana prezesa, czy obecny dalej będzie trzymał mocno rękami ten “pług”. Patrząc w przeszłość na minioną kadencję – było hyrnie. Związek pod kierownictwem Stanisława Sarny wspólnie z zarządem podniósł wysoko głowę, dał się poznać nie tylko społeczności podhalańskiej, ale również w środowisku amerykańskim.
Trzeba powiedzieć jedno: ZPPA ma ambicje. Ambicje Związku pod skrzydłami obecnego zarządu pobudziły zdrowe ambicje innych. Związek Podhalan w Północnej Ameryce nie śpi.
Pierwszy Sejm odbył się 8 czerwca 1930 r. Sejm wybiera Zarząd Główny, który stoi na czele Związku Podhalan. Sejmy odbywają się co trzy lata z małymi przerwami w miejscowości wyznaczonej przez Sejm poprzedni (przeważnie odbywa się w Chicago).
Czas szybko biegnie, jeszcze żywo mamy w pamięci ostatni XXXI Sejm, a przed nami już kolejny XXXII Sejm ZPPA. Będzie wiele trudnych i delikatnych spraw co do przyszłości organizacji, o których się będzie radziło i nie zapominajmy o dobrej woli. Pokój ludziom dobrej woli. W naszym Związku Podhalan nie ma ludzi złej woli.
Dlatego, biorąc pod uwagę konieczność zachowania naszej tożsamości narodowej, tradycji-budujmy nasz Związek Podhalan w zgodzie,wzajemnym szacunku i poczuciu wielkiej dziejowej odpowiedzialności za to, co po nas zostanie.
ZPPA jest głównym reprezentantem i rzecznikiem ludu podhalańskiego. Został powołany dla zadań ideowych i materialnych. W ramach swojej działalności, zachowując różnorodność i regionalną odrębność poszczególnych kół reprezentujących szeroko rozumiane Podhale, Spisz, Orawę, Pieniny w granicach etnicznych, Związek dąży, by młodym pokoleniom Polaków przekazywać, tu na obcej, choć tak nam przychylnej ziemi, wszystkie wartości naszej kultury materialnej i duchowej, które od wieków cechowały lud podhalański z całą jego odmiennością gwarową w zwyczajach, obyczajowości, muzyce, tańcu i śpiewie, a także w wytworach kultury materialnej.
ZPPA nie zasklepia się w ramach li tylko własnej i ku własnym członkom skierowanej działalności. Utrzymujemy żywe i stałe kontakty z innymi bratnimi organizacjami polonijnymi, w tym z jedną z największych – Związkiem Narodowym Polskim.
Podwoje Domu Podhalan na ulicy Archer w Chicago, siedziby ZPPA są otwarte dla każdego, kto pragnie spędzić czas wolny od pracy, słuchając autentycznej góralskiej muzyki.
ZPPA jest organizacją apolityczną. Nie może jednak zabronić poszczególnym swym członkom zaangażowania politycznego w kraju ich osiedlenia w zależności od zapatrywań, jakie reprezentują poszczególne osoby.
Drodzy Bracia Podhalanie, z okazji tak ważnego i niecodziennego wydarzenia w życiu naszej wspólnoty, życzę Wam dalszego, mądrego budowania coraz mocniejszych więzi łączących nas wszystkich, a nasz przywódca prezes niech będzie między nami, jak dobry wiatr, a my jak te gałęzie drzew będziemy razem się ruszać wedle ducha, jakiego w nas tchnie.
Niech żyje Związek Podhalan w Północnej Ameryce!
Henryk Janik
Były prezes ZPPA
Były redaktor naczelny “Podhalanina”
