The Warsaw
Na przełomie listopada i grudnia ministrowie spraw zagranicznych państw sojuszniczych NATO spotkali się w Rydze na Łotwie, aby przedyskutować sprawę coraz bardziej napiętej sytuacji geopolitycznej w Europie Wschodniej. Główne rozmowy skupiły się na temacie rozmieszczonych niedaleko od granic Ukrainy sił rosyjskich i sygnałów wskazujących na przygotowania do ofensywy wojskowej.
Na marginesie obrad minister Zbigniew Rau odbył spotkania dwustronne z szefami dyplomacji z Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Szwecji oraz Islandii. Omawiano m.in. kwestie związane z napiętą sytuacją na granicy Polski i Białorusi oraz działania, jakie należałoby podjąć wobec zagrożeń dla środowiska bezpieczeństwa. Sytuację w regionie dodatkowo zaognia fakt, że 29 listopada Mińsk ogłosił gotowość do przeprowadzenia wspólnie z Rosją ćwiczeń na dużą skalę w pobliżu granicy Ukrainy.
W ciągu minionych lat NATO podjęło bardzo duży wysiłek, aby przygotować się do konwencjonalnego ataku ze strony Rosji i powstrzymania go. Wzmocniony proces planowania obronnego NATO poprawił zdolności sojusznicze, inicjatywy w zakresie gotowości skróciły czas reakcji Sojuszu. Kraje wschodniej flanki, w tym Polska, rozbudowały swoje zdolności defensywne poprzez szkolenia i budowę struktury wojsk obrony terytorialnej. Jest więcej niż prawdopodobne, że w przypadku otwartego konfliktu i ataku ze strony Rosji na Polskę, Estonię lub Litwę, silna i zdecydowana odpowiedź zjednoczonych sił sojuszników odparłaby atak wroga. Kreml zapewne zdaje sobie z tego sprawę, dlatego nie decyduje się na otwarte działania zbrojne. Tak samo jak w przypadku rosyjskiej agresji militarnej na Ukrainę w 2014 r. rosyjskie wysiłki wobec Zachodu koncentrują się w sferze hybrydowej. W celu destabilizacji sytuacji w regionie i wywołania napięć wewnętrznych oraz konfliktów pomiędzy krajami NATO angażują się w operacje dezinformacyjne, cyberataki i manipulacje polityczne.
W tej sferze Sojusz wciąż zmaga się z problemami związanymi z szybkim reagowaniem na wydarzenia, które nie do końca wpasowują się bezpośrednio w koncepcje strategiczne NATO. Odstraszanie, zgodnie z założeniami strategii, jest oparte na właściwej kombinacji nuklearnych i konwencjonalnych zdolności, pozostaje zasadniczym elementem naszej całościowej strategii. Na zagrożenia hybrydowe, dezinformację czy cyberatak nie sposób odpowiadać zgodnie „właściwą kombinacją”. Konieczność budowania zdolności odstraszającej w tej domenie potwierdził 29 listopada na antenie programu „Wolność Słowa” szef Departamentu Cyberbezpieczeństwa Służby Bezpieczeństwa Ukrainy: „Na dzień dzisiejszy około 7000 funkcjonariuszy służb specjalnych pracuje przeciwko Ukrainie z terytorium Federacji Rosyjskiej”.
Według Vituka od początku 2021 r. Departament Cyberbezpieczeństwa SBU zablokował 15 sieci antyukraińskich agitatorów internetowych i zlikwidował około 20 farm trolli, które łącznie liczyły ponad 150 tys. fejkowych kont operujących w mediach społecznościowych. 150 tys. nieistniejących osób, które komentują, udostępniają publikacje, piszą i oceniają wydarzenia, siejąc dezinformację i sterując nastrojami społecznymi. Z podobnymi problemami musiały się zmierzyć służby w Polsce, które od początku kryzysu na wschodniej granicy Unii Europejskiej z Białorusią przeciwdziałają zorganizowanym akcjom dezinformacyjnym, kontrolowanym i nadzorowanym przez białoruskie służby. Według przedstawicieli służb to największa od 30 lat próba destabilizacji Wspólnoty Europejskiej.
Bez wątpienia Sojusz powinien stosować „kompleksowe podejście” w celu przeciwdziałania zagrożeniom hybrydowym. Wykorzystać istniejące uprawnienia i inne narzędzia do wypracowania wielostronnego, ale spójnego podejścia do pozamilitarnych aspektów konfliktów hybrydowych. Coraz częściej eksperci sugerują, że NATO powinno budować bliższe partnerstwo z sektorem prywatnym, co od dawna dzieje się w USA. Tą drogą mogłyby podążać też inne kraje członkowskie, które dzięki współpracy z nim miałyby większe możliwości do prowadzenia ofensywnych działań. Głównie działań obronnych i odstraszających, ale też kontrataków, wymierzonych w autorów zagrożeń hybrydowych. W 2018 r. Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg powiedział: „Przywódcy NATO zgodzili się, że atak cybernetyczny może uruchomić artykuł 5. naszego traktatu założycielskiego, gdzie atak na jednego sojusznika jest traktowany jako atak na wszystkich sojuszników”. Podjęte zostały też działania związane z rozbudową zdolności militarnych w cyberprzestrzeni.
W Polsce na początku listopada przedstawiono projekt ustawy o obronie Ojczyzny, która zakłada usankcjonowanie na poziomie ustawowym Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni. Sojusz posiada więc nie tylko możliwości, lecz także zdolności do operacji w tym obszarze. Naturalnym i potrzebnym krokiem wydaje się integracja wojsk cybernetycznych krajów sojuszniczych. W przypadku działań hybrydowych, z jakimi mamy obecnie do czynienia na wschodniej flance Sojuszu, państwa NATO muszą działać odpowiedzialnie i spójnie.
Wiktor Sędkowski
ukończył teleinformatykę na Politechnice Wrocławskiej, specjalizując się w dziedzinie bezpieczeństwa cybernetycznego. Jest ekspertem od zagrożeń cyfrowych. Posiadacz certyfikatu CISSP, OSCP i MCTS, pracował jako inżynier i solution architect dla wiodących firm informatycznych.
Niniejszy artykuł powstał w ramach działalności społeczno-misyjnej polskiego think tanku Warsaw Institute. Jeśli cenicie Państwo przygotowane przez naszych ekspertów treści, apelujemy o wsparcie finansowe naszej działalności realizowanej na zasadzie non-profit. Do regularnych darczyńców przysyłamy bezpłatnie anglojęzyczny kwartalnik The Warsaw Institute Review.Więcej informacji: www.warsawinstitute.org/support/Darowizny można dokonać bezpośrednio na konta bankowe:USD: PL 82 1020 4900 0000 8502 3060 4017EUR: PL 85 1020 4900 0000 8902 3063 7814GBP: PL 18 1020 4900 0000 8302 3069 6641PLN : PL 41 1020 1097 0000 7202 0268 6152SWIFT: BPKOPLPWDziękujemy!
Warsaw Institute to polski think tank zajmujący się geopolityką. Główne obszary badawcze to stosunki międzynarodowe, bezpieczeństwo energetyczne oraz obronność. Warsaw Institute wspiera Inicjatywę Trójmorza oraz stosunki transatlantyckie.
Warsaw Institute is a Polish think tank focusing on geopolitics. The main research areas are international relations, energy security and defense. The Warsaw Institute supports the Three Seas Initiative and transatlantic relations.
NATO’s Role in the Hybrid War on the EU Border
At the turn of November and December 2021, NATO Foreign Ministers met in Riga, Latvia, to discuss the increasingly tense geopolitical situation in Eastern Europe. The main talks focused on the Russian forces deployed not far from Ukraine’s borders and signs that indicate preparations for a military offensive.
On the sidelines of this summit, the Minister of Foreign Affairs of Poland Zbigniew Rau held bilateral talks with his counterparts from Great Britain, Spain, Sweden, and Iceland. They concerned, among others, the tense situation on the border between Poland and Belarus as well as actions that should be taken against threats to the security [1]. The situation in the region is further aggravated by the fact that on November 29, 2021, Minsk announced its readiness to conduct large-scale joint exercises with Russia near the Ukrainian border.
Over the past years, NATO has done much to prepare for and deter a conventional attack from Russia. NATO’s strengthened defense planning process has improved allied capabilities, while preparedness initiatives have shortened the Alliance’s response time. Countries on the eastern flank, including Poland, have expanded their defensive capabilities through training and building a structure of the Territorial Defense Forces. It is more than likely that in the event of an open conflict and a Russian attack on Poland, Estonia, or Lithuania, a strong and decisive response by the united forces of the allies would repel the enemy’s assault. The Kremlin is probably aware of this [2], which is why it is not initiating an open military action. Similarly to the Russian military aggression against Ukraine in 2014, Russian efforts against the West concern the hybrid domain. In order to destabilize the situation in the region as well as create internal tensions and conflicts between NATO countries, these activities focus on disinformation operations, cyberattacks, and political manipulation.
The Alliance still struggles to respond quickly to the events that do not quite fit into NATO’s strategic concepts [3]. According to the strategy, deterrence is based on the right mix of nuclear and conventional capabilities – it remains an essential element of our overall strategy. Hybrid threats, disinformation, or cyberattacks cannot be responded to in accordance with the “right mix.” The necessity of building deterrence capability in this field was confirmed by the Head of the Cyber Security Department of the Security Service of Ukraine (SBU) Illia Vitiuk during the “Freedom of Speech” program on November 29 when he said that “to date, about 7,000 officers of special services work against Ukraine from the territory of the Russian Federation.” According to him, “since the beginning of this year, the SBU Cyber Security Department has blocked 15 extensive networks of anti-Ukrainian Internet agitators and has shut down about 20 sockpuppet farms with a capacity of more than 150,000 accounts.” That is 150,000 of non-existent people who comment, share publications, as well as write and evaluate events, spreading disinformation and shaping public mood [4]. Polish intelligence services faced similar problems. From the beginning of the crisis on the eastern border of the EU and Belarus they have been counteracting organized disinformation activities that were controlled and supervised by Belarus. According to the Polish government, this is the greatest attempt to destabilize Europe in 30 years [5].
Undoubtedly, the Alliance should adopt a “comprehensive approach” to counter hybrid threats. It should use existing powers and other tools to develop a multilateral, yet coherent approach to non-military aspects of hybrid conflicts. More and more often experts suggest that NATO should build closer partnership with the private sector, which has been common in the United States for a long time. Moreover, member states could cooperate with it in order to increase their offensive capabilities. Mainly defensive and deterrent ones, but also counterattacks, targeting the creators of hybrid threats. In 2018, NATO Secretary General Jens Stoltenberg said: “NATO leaders agreed that a cyber-attack could trigger Article 5 of our founding treaty. Where an attack on one Ally is treated as an attack on all Allies.” Steps have also been taken to build up military capabilities in cyberspace. In early November, 2021, the Polish government presented a homeland defense draft bill that intends to form the Cyber Defense Forces at the statutory level. Thus, the Alliance has not only the capability, but also the capacity for operations in this area. Integrating the cyber armies of allied countries seems to be a natural and essential step. In the case of hybrid actions, such as the ones that we are able to observe on the Alliance’s eastern flank now, NATO countries must act responsibly and coherently.
Wiktor Sędkowski graduated in Teleinformatics at the Wrocław University of Science and Technology, specialized in cybersecurity field. He is an expert on cyber threats. CISSP, OSCP and MCTS certificates holder. Worked as an engineer and solution architect for leading IT companies.
[1] https://www.gov.pl/web/dyplomacja/spotkanie-ministrow-spraw-zagranicznych-nato-w-rydze
[2] https://carnegieeurope.eu/strategiceurope/85900
[3] https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/01/koncepcja_strategiczna_nato_tlumaczenie.pdf
[4] https://www.ukrinform.net/rubric-defense/3359949-sbu-about-7000-russian-security-officers-destabilizing-situation-in-ukraine.html
[5] https://www.gov.pl/web/granica/centrum-prasowe-na-polsko-bialoruskiej-granicy-unii-europejskiej
[6] https://www.defenseone.com/ideas/2021/06/when-does-cyber-attack-demand-retaliation-nato-broadens-its-view/175028/
