The Warsaw
Nie można wykluczać, że fizyczny tranzyt gazu przez Ukrainę może powstrzymywać Rosję przed wsparciem eskalacji działań zbrojnych separatystów w tym kraju na pełną skalę. Rosyjsko-niemiecki gazociąg Nord Stream 2 jawi się więc w tym kontekście jako zagrożenie nie tylko dla bezpieczeństwa energetycznego, ale i bezpieczeństwa narodowego szeregu państw w Europie.
Pierwsza wizyta ukraińskiej głowy państwa w USA w ciągu czterech lat
Konsekwencje Nord Stream 2 mogą w pierwszej kolejności odbić się negatywnie na sytuacji Ukrainy i jest to dostrzegane przez Waszyngton. Po spotkaniu prezydentów USA i Ukrainy, Biały Dom obiecał dalsze wsparcie polityczne dla Kijowa oraz dodatkowe 60 mln USD pomocy wojskowej, co oznacza, że tylko w tym roku przekroczy ona łącznie 400 mln USD.
Strona ukraińska sygnalizowała jednak, że oczekiwała większego wsparcia finansowego celem odbudowania floty, zakupu pocisków przeciwczołgowych Javelin oraz rozwinięcia systemu obrony powietrznej/rakietowej (pojawiały się astronomiczne szacunki, że będzie to kosztowało ok. 22 mld USD). Prezydent Zelensky sugerował, iż po wizycie w USA (31 sierpnia), pierwszej na tym szczeblu w USA w ciągu czterech lat, oczekuje wsparcia w zakresie dostaw uzbrojenia i innego sprzętu pomocnego w obronie przeciwko prorosyjskim separatystom.
Warto zauważyć, że spotkanie prezydentów USA i Ukrainy, którego efekty nie satysfakcjonują w pełni strony ukraińskiej, nastąpiło parę miesięcy po tym, jak administracja Bidena dała zielone światło Rosji na dokończenie Nord Stream 2, który zagraża bezpieczeństwu energetycznemu, ale i narodowemu w regionie. We wrześniu 2021 r. z inicjatywy Warsaw Institute przedstawiciele ponad 20 organizacji pozarządowych z Europy i Stanów Zjednoczonych opublikowali wspólne oświadczenie wzywające do zatrzymania projektu gazociągu Nord Stream 2.
USA największym dostawcą pomocy wojskowej dla Ukrainy
USA są największym pojedynczym dostawcą pomocy wojskowej dla władz w Kijowie. Wsparcie to, jak ocenia m.in. były ambasador Stanów Zjednoczonych w Rosji, a obecnie ekspert Atlantic Council Alexander Vershbow powinno zostać zwiększone w kontekście wejścia konfliktu w jego ósmy rok (ponad 13 tys. ofiar). Ograniczony zakres amerykańskiej pomocy finansowej administracja Bidena tłumaczyła ostrożnością, aby nie zaogniać ukraińsko-rosyjskiego konfliktu. Odmiennego zdania był Vershbow, który ocenił, że dostawy na Ukrainę systemów pocisków ziemia-powietrze mogłyby powstrzymać Rosję przed wsparciem lotniczym dla separatystów na terenie Ukrainy.
Do bardziej zdecydowanej polityki względem Rosji zachęcała także amerykańska fundacja Heritage, która podkreśla, że w interesie Ameryki leży, aby Ukraina pozostała niezależna i suwerenna oraz aby zachowała możliwość wyboru własnego losu bez ingerencji z zewnątrz. Biden powinien potwierdzić amerykańskie poparcie dla członkostwa Ukrainy w NATO, dostarczać więcej broni na Ukrainę i utrzymanie presji sankcyjnej na warty 12 mld USD projekt Nord Stream 2. Aby zademonstrować Ukraińcom, że USA popierają ten kraj, prezydent Biden powinien, zdaniem Heritage, potwierdzić poparcie Stanów Zjednoczonych dla przyszłego członkostwa Ukrainy w NATO, dostarczać Ukrainie więcej broni z mniejszymi ograniczeniami, utrzymywać presję sankcji na projekt gazociągu Nord Stream 2 i politycznie wspierać Ukrainę w tym szczególnie ryzykownym czasie.
Czy Rosja zaanektuje kolejne części Ukrainy?
Kiedy cały świat patrzy na Afganistan, sytuacja na wschodzie Ukrainy – która w wyniku konfliktu w 2014 r. utraciła część terytorium – nadal pozostaje napięta. Na krótko przed spotkaniem prezydentów Ukrainy i USA, Ukraina poinformowała, że w wyniku ostrzału z terenu zajmowanego przez prorosyjskich separatystów zostało rannych 6 żołnierzy oraz uległa zakłóceniu komunikacja kolejowa. Strona rosyjska poinformowała z kolei o 2 rannych cywilach w wyniku ostrzału ukraińskiego.
Dla Kijowa duże znaczenie ma aspekt finansowy. Ukraina otrzymuje obecnie 1,5-2 mld USD rocznie za tranzyt węglowodorów przez swoje terytorium. Jednak wskazuje się także na znaczenie tej kwestii dla bezpieczeństwa narodowego. Fizyczny przepływ gazu przez Ukrainę powstrzymuje Rosję przed interwencją wojskową na ukraińskie terytorium na pełną skalę, ocenił szef ukraińskiego koncernu Naftohazu. Nord Stream 2 jawi się więc jako zagrożenie nie tylko dla bezpieczeństwa energetycznego, ale i bezpieczeństwa narodowego szeregu państw w Europie.
W kontekście spodziewanej szybkiej finalizacji Nord Stream 2 strona rosyjska nie tylko nie przedłuży umowy tranzytowej z Ukrainą, ale nawet nie dotrzyma zobowiązań do 2024 r. Jak ocenili eksperci Warsaw Institute, zapewnienia Niemiec i USA, że zrobią wszystko, aby Rosja kontynuowała transport surowca przez Ukrainę, niewiele znaczą.
Mimo że sprawa ukończenia Nord Stream 2 wydaje się dla wielu obserwatorów przesądzona, sprzeciw polityczny wobec projektu, nawet po jego uruchomieniu, powinien być utrzymany. Racja jest w tym przypadku ewidentnie po stronie krajów takich jak Polska, które mają prawo oczekiwać solidarności swoich sojuszników z UE i NATO. Obrona bezpieczeństwa narodowego, w tym – energetycznego, tak jak obrona swobód obywatelskich, jest jednym z najważniejszych zadań społeczeństw, które chcą być wolne i suwerenne. Nieustępliwość, skuteczność i prawdziwa wiara w pozytywny efekt końcowy powinny przyświecać w tym zadaniu.
Tomasz KijewskiPrezes, Warsaw Institute
Stypendysta m.in. Centrum Studiów Transatlantyckich w Maastricht i Centrum im. gen. Marshalla (Garmisch-Partenkirchen/Washington DC). Pełniąc przez szereg lat obowiązki dyplomatyczne, działał aktywnie na rzecz promocji pozytywnego wizerunku Polski i Polonii w Ameryce Północnej. Ukończył kurs w Międzynarodowej Agencji ds. Energii (IEA) w Paryżu oraz odbył staż poświęcony sektorowi naftowo-gazowemu w Calgary (Kanada). Przygotowuje rozprawę doktorską w obszarze bezpieczeństwa narodowego.
Niniejszy artykuł powstał w ramach działalności społeczno-misyjnej polskiego think tanku Warsaw Institute. Jeśli cenicie Państwo przygotowane przez naszych ekspertów treści, apelujemy o wsparcie finansowe naszej działalności realizowanej na zasadzie non-profit. Do regularnych darczyńców przysyłamy bezpłatnie anglojęzyczny kwartalnik The Warsaw Institute Review.Więcej informacji: www.warsawinstitute.org/support/Darowizny można dokonać bezpośrednio na konta bankowe:USD: PL 82 1020 4900 0000 8502 3060 4017EUR: PL 85 1020 4900 0000 8902 3063 7814GBP: PL 18 1020 4900 0000 8302 3069 6641PLN : PL 41 1020 1097 0000 7202 0268 6152SWIFT: BPKOPLPWDziękujemy!
Warsaw Institute to polski think tank zajmujący się geopolityką. Główne obszary badawcze to stosunki międzynarodowe, bezpieczeństwo energetyczne oraz obronność. Warsaw Institute wspiera Inicjatywę Trójmorza oraz stosunki transatlantyckie.
Warsaw Institute is a Polish think tank focusing on geopolitics. The main research areas are international relations, energy security and defense. The Warsaw Institute supports the Three Seas Initiative and transatlantic relations.
Nord Stream 2 Divides Europe
Possibly by sending its gas through Ukraine, Russia could refrain from offering more generous support to pro-Kremlin rebel fighters while the Russian-German Nord Stream 2 gas pipeline could come as a threat to both energy and national security of many European states.
The first White House visit by Ukraine's head of state in over four years
The consequences of Nord Stream 2 may in the first place be negative for Ukraine, which Washington is already well aware of. After the meeting of the leaders of Ukraine and the United States, the White House promised further political support for Kyiv and a $60 million increase in military aid, bringing the total U.S. aid for this year alone to more than $400 million.
Ukraine yet said it expected more generous financial support to rebuild its fleet, buy Javelin anti-tank missile, and develop its air defense and missile systems, with exorbitant estimates of their total worth some $22 billion. Zelensky made it abundantly clear what he hoped to get out of his first official visit to the White House in four years (August 31), which was more U.S. equipment to aid in his country's fight against pro-Russian separatists.
It is worth noting that at the meeting of the U.S. and Ukrainian leaders, which did not fully satisfy Kyiv with its outcomes, the Biden administration gave its blessing to Nord Stream 2 which is a threat to energy and national security across the region. In September 2021, a joint statement was released by the Warsaw Institute, backed by more than twenty European and U.S. NGOs, calling to halt the Nord Stream 2 gas pipeline.
The U.S. as the largest provider of military aid to Ukraine
The United States is the biggest single supplier of military aid to the Kyiv government. Alexander Vershbow, a former U.S. ambassador to Moscow and now an analyst at the Atlantic Council think tank in Washington, claims this aid should be bigger as the Ukraine-Russia conflict continues in its eighth year, with well more than 13,000 dead. The Biden administration said the small size of the package was due to concerns about igniting the Russian-Ukrainian conflict more than that. Vershbov disagreed with that, saying U.S. surface-to-air missiles would ensure Russia refrains from using aircraft to support the separatists in eastern Ukraine.
The U.S.-based Heritage Foundation wrote in a report that it is in America's interest that Ukraine remains independent and sovereign, and that it maintains the ability to choose its own destiny without outside interference. President Biden should reaffirm the United States' advocacy for Ukraine's future NATO membership, supply more weapons to Ukraine, and maintain sanctions pressure on the $12 billion Nord Stream 2 pipeline project. According to the Heritage Foundation, President Biden should corroborate Washington's support for Ukraine's future NATO membership, supply more weapons to Ukraine with fewer restrictions, maintain sanctions pressure on the Nord Stream 2 pipeline project, and buttress Ukraine during this especially risky time.
Will Russia seize other Ukrainian regions?
As all eyes are now on Afghanistan, tensions simmer in eastern Ukraine as the country lost some of its territories as a result of the 2014 conflict. Shortly before the U.S. and Ukrainian presidents met, Ukraine said that shelling from rebel-held areas in the east had wounded at least six troops and disrupted railway service. Russia said two civilians had been wounded in shelling from the Ukrainian side.
Money is a big issue for Kyiv. Ukraine now makes some $1.5–2 billion for energy transit through its territory. National security is another key issue there. Gas flows through Ukraine prevent Russia from launching an all-out military intervention in the neighboring state, according to the CEO of Naftogaz, Ukraine's state-run energy company. Nord Stream 2 comes as a threat to both the energy and national security of many European countries.
As Russia is bracing for the rapid completion of its Nord Stream 2, not only does Russia refuse to extend the existing transit deal with Ukraine, but it also fails to meet its commitments by 2024. Warsaw Institute experts said U.S. and German pledges to do their utmost to continue Russian flows via Ukraine are rather meaningless.
Even though completing Nord Stream 2 is a foregone conclusion for many abroad, it is vital for politicians to oppose the project after it is made operational. Those that are right in this case are countries like Poland that are merit solidarity with their NATO and EU allies. Defending national and energy security is among top priorities for societies aspiring to freedom and sovereignty alongside efforts to shield civil liberties. What should guide them there is tenacity, efficiency, and hope to attain positive goals.
Tomasz KijewskiPresident of the Warsaw Institute.
Scholarship holder at the Center for Transatlantic Studies in Maastricht, the Netherlands, and the George C. Marshall European Center for Security Studies (Garmisch-Partenkirchen/Washington DC). For many years he served as a diplomat actively promoting Polish interests in North America. He completed a course at the International Energy Agency (IEA) in Paris and was an International Visiting Advisor on Energy in Calgary. He is currently preparing his doctoral dissertation on national security.
