The Warsaw
„Strategiczna autonomia Europy to nasz nowy wspólny projekt na to stulecie” – tymi słowami przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel określił zasadniczy cel UE, będący podstawą Europejskiego planu odbudowy.
Komisja Europejska wielokrotnie podkreślała, że autonomia strategiczna UE powinna obejmować różne sektory, od gospodarki po bezpieczeństwo. Wraz z wyborem Joe Bidena na prezydenta Stanów Zjednoczonych coraz więcej uwagi poświęca się bezpieczeństwu i obronie, które mają fundamentalne znaczenie dla europejskiej autonomii strategicznej. Prezydent USA, przekonany o istotności stosunków transatlantyckich, odnowił i podkreślił swoje zaangażowanie na rzecz NATO, a także kontynuował działania mające na celu wspieranie Europy, aby była ona coraz silniejsza oraz bardziej niezależna, zdolna do wsparcia USA w obliczu chińskich i rosyjskich zagrożeń w dziedzinie bezpieczeństwa.Idea strategicznej autonomii UE zyskuje coraz więcej uwagi na skutek niedawnych głębokich zmian w systemie międzynarodowym, w szczególności tych dot. wzrostu znaczenia Chin oraz agresywnej polityki zagranicznej Rosji. Zmiany te uwidoczniły, że Stany Zjednoczone „nie są już niekwestionowanym hegemonem na świecie”. Unia Europejska rozwijała się i rosła od momentu swojego powstania zgodnie z zasadami międzynarodowego porządku liberalnego, opartego o praktyki, organizacje oraz prawa kreowane przez USA. Jednak zmiany globalne oraz ostatnie cztery lata prezydentury Donalda Trumpa wstrząsnęły Unią. Doszła ona do wniosku, że nie może polegać na USA, jak to miało miejsce w przeszłości, i powinna rozwijać swoją autonomię strategiczną. Nie oznacza to jednak, że relacje USA-UE są zagrożone. W obecnym wielostronnym porządku światowym osiągnięcie przez UE autonomii strategicznej mogłoby raczej wzmocnić i pomóc w przebudowie stosunków transatlantyckich. Prawdą jest również to, że stosunki między UE a USA w sferze obronności pozostają nieznacznie asymetryczne, ponieważ UE jest w dużej mierze zależna od USA.
W przyszłości UE powinna dążyć do wzmocnienia solidarności i zapewnienia nowych, wymiernych aktywów oraz zdolności, aby móc stawić czoła wielu zagrożeniom. W tym celu konieczne jest określenie przez państwa członkowskie UE wspólnych celów oraz zrozumienie, co będzie niezbędne, aby zmierzyć się z obecnymi i nadchodzącymi zagrożeniami w sferze bezpieczeństwa. Niewątpliwie fragmentacja strategii, inwestycji oraz zdolności obronnych państw członkowskich stanowi jedną z głównych słabości UE, która odniosłaby znaczne korzyści z bardziej zintegrowanego i spójnego podejścia do polityki bezpieczeństwa i obrony. W nowym programie strategicznym dla UE na lata 2019–2024, członkowie UE wezwali do przyjęcia kompleksowego podejścia do bezpieczeństwa, które pozwoli na bardziej efektywną współpracę, poszerzenie zasobów i zdolności technologicznych, a także wymianę informacji wywiadowczych oraz ocenę ryzyka.Jeżeli UE chce osiągnąć strategiczną autonomię, zmniejszyć poziom zależności od USA oraz kontynuować integrację, kwestie te muszą zostać potraktowane priorytetowo. Dalsze dyskusje na temat bezpieczeństwa i obrony na forum unijnym powinny objąć ustalenie budżetów, spraw kluczowych, potencjałów strategicznych oraz rozwój polityk, w szczególności tej dot. bezpieczeństwa cybernetycznego, a także wypracowanie wspólnego rozumienia w odniesieniu do Rosji, Chin oraz krajów sąsiadujących z UE. W sferze cybernetycznej, biorąc pod uwagę słabości UE w zakresie bezpieczeństwa sieci i informacji oraz luki istniejące w przepisach unijnych, współpraca bilateralna i konsultacje z USA mogłyby okazać się szczególnie pomocne dla UE, a w konsekwencji wzmocnić jej zdolność do reakcji na tego rodzaju zagrożenia poprzez implementację rozwiązań bardziej doświadczonego sojusznika.Prezydentura Trumpa pokazała UE, że nie może ona polegać na USA tak, jak to miało miejsce w przeszłości. W trakcie ostatnich czterech lat, wielokrotnie wykazywał on „wybiórcze zaangażowanie” w sprawy światowe i bezpieczeństwo UE, kiedy „interesy amerykańskie nie były bezpośrednio zagrożone”. W związku z tym, w czasie charakteryzującym się wielobiegunowością, idea strategicznie niezależnej UE zyskała na popularności, ponieważ wzmocniłaby ona więzi transatlantyckie, a także stopień odpowiedzialności oraz autonomię UE w regionach z nią sąsiadujących, jak i na arenie międzynarodowej. Objęcie urzędu prezydenta USA przez Joe Bidena radykalnie zmieniło podejście tego kraju do spraw bezpieczeństwa i obrony UE – Biden z zadowoleniem przyjmuje coraz liczniejsze inwestycje w potencjał wojskowy UE, które prowadzą do tego, że USA i UE będą mogły współdzielić ciężar obrony w sposób bardziej równomierny. Celem Waszyngtonu jest pomaganie europejskim sojusznikom w budowaniu potencjału obronnego oraz zwiększenie liczby ćwiczeń wojskowych między krajami europejskimi w kontekście NATO, aby wzmocnić obecne partnerstwo strategiczne. W związku z tym, jednym z głównych zobowiązań UE powinno być zwiększenie wydatków na cele wojskowe. Poprzedni prezydenci USA również byli sfrustrowani niechęcią państw członkowskich UE do spełniania amerykańskich żądań w tej kwestii. Pierwszym i kluczowym krokiem do uzyskania autonomii byłoby spełnienie wymogów inwestycyjnych oraz budżetowych. Byłby to warunek wstępny do uzyskania autonomii, pozwalający na przejęcie większej ilości obowiązków, zwłaszcza w zakresie sprostania zagrożeniom dot. bezpieczeństwa na własnym terytorium. Oczywiście, jak wspomniano powyżej, wymaga to od członków UE rewizji ich polityk wewnętrznych w zakresie obrony i zdolności wojskowych, ponieważ są oni odpowiedzialni za inwestycje w dziedzinie wojskowości na poziomie krajowym. Takie działania umożliwiłyby w pierwszej kolejności zharmonizowanie krajowych polityk dot. bezpieczeństwa na poziomie UE, a następnie opracowanie spójnych, ponadnarodowych polityk w tej dziedzinie.Zmiana stanowiska USA ws. autonomii strategicznej UE pod rządami Bidena może być kluczowym czynnikiem w kształtowaniu i wspieraniu projektu europejskiej autonomii strategicznej. W istocie najbliższe cztery lata stanowią dla UE bezprecedensową szansę na odnowienie stosunków transatlantyckich, ich modernizację oraz ukształtowanie zgodnie z aktualną sytuacją międzynarodową. Odnowione partnerstwo UE-USA może mieć kluczowe znaczenie w regulowaniu geopolityki dot. Chin i Rosji nie tylko dla UE, ale i dla całej zachodniej półkuli. Na istotną cechę tego partnerstwa zwrócił uwagę prezydent Emmanuel Macron, który stwierdził, że europejska „autonomia strategiczna może być (…) znaczącym elementem” stosunków transatlantyckich. Prezydent Biden wydaje się być tego samego zdania. Podczas swojej wizyty w UE kilkukrotnie podkreślił swoje zaangażowanie zarówno w ten projekt, jak i w NATO, podkreślając, jak ważnym jest, aby UE i USA stały się silniejsze poprzez wzajemne wsparcie oraz umocniły swoje partnerstwo nie tylko w dziedzinie obrony i bezpieczeństwa, ale także w odniesieniu do klimatu, zdrowia oraz technologii, a zagrożenia te powinny być rozwiązywane wspólnie, nie indywidualnie.Ludovica Balducci
ukończyła studia magisterskie z zakresu stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie w Groningen w Holandii, specjalizacja – bezpieczeństwo międzynarodowe. Jest asystentką ds. badań i analiz w Hellenic Foundation for European and Foreign Policy. Ludovica zdobywała doświadczenie zawodowe w Europejskim Centrum Studiów nad Bezpieczeństwem im. George’a C. Marshalla, w Międzyregionalnym Instytucie Narodów Zjednoczonych ds. Badań nad Przestępczością i Wymiarem Sprawiedliwości oraz w Instytucie Stosunków Międzynarodowych w Pradze. Jej badania poświęcone są polityce bezpieczeństwa i obrony UE, wojnie hybrydowej oraz współczesnym zagrożeniom bezpieczeństwa, stosunkom UE-NATO, a także zewnętrznym stosunkom UE. W Warsaw Institute Ludovica jest obecnie stażystką ds. analiz strategicznych.
Niniejszy artykuł powstał w ramach działalności społeczno-misyjnej polskiego think tanku Warsaw Institute. Jeśli cenicie Państwo przygotowane przez naszych ekspertów treści, apelujemy o wsparcie finansowe naszej działalności realizowanej na zasadzie non-profit. Do regularnych darczyńców przysyłamy bezpłatnie anglojęzyczny kwartalnik The Warsaw Institute Review.Więcej informacji: www.warsawinstitute.org/support/Darowizny można dokonać bezpośrednio na konta bankowe:USD: PL 82 1020 4900 0000 8502 3060 4017EUR: PL 85 1020 4900 0000 8902 3063 7814GBP: PL 18 1020 4900 0000 8302 3069 6641PLN : PL 41 1020 1097 0000 7202 0268 6152SWIFT: BPKOPLPWDziękujemy!
Warsaw Institute to polski think tank zajmujący się geopolityką. Główne obszary badawcze to stosunki międzynarodowe, bezpieczeństwo energetyczne oraz obronność. Warsaw Institute wspiera Inicjatywę Trójmorza oraz stosunki transatlantyckie.
Warsaw Institute is a Polish think tank focusing on geopolitics. The main research areas are international relations, energy security and defense. The Warsaw Institute supports the Three Seas Initiative and transatlantic relations.
European Strategic Autonomy: myth or future reality?
“The strategic independence of Europe is our new common project for this century”: with these words European Council President Charles Michel remarked the EU vital objective driving the Recovery Plan1. The European Commission has underlined several times how strategic autonomy should encompass a variety of sectors, ranging from economy to security. With the election of Joe Biden in the United States the pillar of security and defense, fundamental to European strategic autonomy has received growing attention. The US President - a convinced transatlantist, has renewed and reinforced his commitment towards NATO and fulfilled his wish of a stronger and more independent Europe capable of standing next to the US in the face of Chinese and Russian security threats2.
The attention on EU strategic autonomy has increased along with recent profound shifts in the international system, in particular, those concerning the rise of China and the often-aggressive foreign policy carried out by Russia. These developments have rendered evident how the US “no longer represents the world’s undisputed hegemon” 3. Since its creation, the EU has developed and grown following principles of the international liberal order based on US-driven practices, organizations, and laws4. However, the changes in the global stage and the past four years of Trump Administration have shaken the EU. The political and economic union reached the conclusion that it could not rely on the US as it had done in the past and should therefore develop its own strategic autonomy. This is not to say that US-EU relations are at stake. Rather, in the current multilateral global order, the EU achieving strategic autonomy could reinforce and help redesigning Transatlantic relations. On the other hand, it is also true that the relationship between the EU and the US in the defence sphere is slightly asymmetrical as the EU strongly depends on US5.
Soon, the EU should aim to strengthen solidarity and deliver new tangible assets and capabilities to be able to face a wide range of threats. For this purpose, it is essential for EU Member States to define European common goals and understand what kind of capabilities will be needed to face current and future security threats6. Undoubtedly, fragmentation within EU Member States’ defence strategies, investments, and capabilities represent one of the main weaknesses of the EU that would significantly benefit from a more integrated and cohesive approach towards security and defence policy. To face this, EU Members have called for a comprehensive approach to security enhancing more efficient cooperation, resourceful and technological capacities, and joint information sharing, intelligence and risk assessment in the New Strategic Agenda (2019-2024)7.
If the EU wants to achieve strategic autonomy and diminish its level of reliance on the US, and achieve further integration, addressing these issues must become a top priority. Thus, further discussion at the EU level on security and defence should be focused on budgets, strategic priorities, capabilities, and policy developments with particular focus on cyber security and on the creation of a common understanding in relation to Russia, China, and other EU neighbours8. In the cyber realm, considering the EU weaknesses in terms of network and information security, and of EU laws’ gaps9, bilateral cooperation and consultations with the US could be particularly helpful for the EU to strengthen its response towards this kind of threats following the path of a more experiences ally.
The past four years with the US under the Trump Administration, during which he repeatedly showed a “selective engagement” in world affairs and EU security when American “direct interests were not at stake”, have proven to the EU that it cannot rely on the US as it had done in the past10. Hence, in an age characterized by multipolarity, the idea of a strategically independent EU has regained popularity as it would both reinforce transatlantic ties, and foster responsibility and autonomy for the EU across surrounding regions and transnationally. On the US side, with the advent of the Biden administration, the approach towards EU security and defence has radically changed with the US President sustaining and welcoming growing investments in the EU military capabilities in order for the US and EU to share the defence burden more equally11. Washington’s purpose is to support its European allies in capacity building and to increase inter-European training exercises within the context of NATO to reinforce the existing strategic partnership12. In this regard, one of the main commitments of the EU should be increasing its military spending. Even during previous US Administrations, American Presidents have been frustrated by the EU Members States’ reluctance to meet the US demands on this matter. A first crucial step to achieve autonomy would be meeting the investment and budget requirements as that would constitute an essential pre-condition to achieve autonomy and be able to gain more responsibilities – particularly in terms of handling security threats across its own geographic area. Of course, this, as mentioned above, requires EU Members to revise their internal policies in terms of defence and military capabilities – as they are responsible for investments in the military area at the national level. Such revisions would help harmonize national security policies at the EU level first, and subsequently develop cohesive supranational policies on this matter.
The shift in the US approach towards EU strategic autonomy under the Biden Administration can be a crucial factor in shaping, encouraging and supporting the European strategic autonomy project. In fact, the next four years represent an unprecedent opportunity for the EU to renew transatlantic relations, modernize, and shape them according to the current international developments. Not only for the EU, but for the whole Western hemisphere, a renewed EU-US partnership could be of vital importance in regulating geopolitics with China and Russia. A vital feature of this partnership has been highlighted by President Emmanuel Macron who stated that European “strategic defence autonomy can be … a very solid component” of transatlantic relations13. President Biden seems to be on the same page. During his visit to the EU he underlined his commitment to this project and to the Alliance several times, stressing how it is fundamental for both EU and US to stand stronger together and to reinforce their partnership not only in the security defence sphere, but also in relation to climate, public health, and technology, which threats must be addressed collectively than individually14.
Ludovica Balducci
Ludovica graduated MA International Relations from the University of Groningen, the Netherlands, where she specialised in International Security. She is a research and analysis assistant at the Hellenic Foundation for European and Foreign Policy. Ludovica gained professional experience at the George C. Marshall European Center for Security Studies, United Nations International Crime and Justice Research Institute, and International Relations Institute in Prague. Her research focuses on EU Security and Defence policies, hybrid warfare and modern security threats, EU-NATO relations, and EU external relations. Ludovica is currently a Policy Analysis Intern at Warsaw Institute.
1 European Council, Recovery Plan: powering Europe's strategic autonomy - Speech by President Charles Michel at the Brussels Economic Forum, September 2020
2 ISPI, L’Europa incontra Biden, June 2021
3 Nathalie Tocci, European Strategic Autonomy: what is it, why we need it and how to achieve it, Istituto Affari Internazionali, February 2021
4 Nathalie Tocci, European Strategic Autonomy: what is it, why we need it and how to achieve it, Istituto Affari Internazionali, February 2021
5 Nathalie Tocci, European Strategic Autonomy: what is it, why we need it and how to achieve it, Istituto Affari Internazionali, February 2021
6 Giovanni Grevi, Fostering Europe’s strategic autonomy – Security and defence policy: time to deliver, European Policy Centre, 2020
7 European Council, A New Strategic Agenda (2019-2024).
8 European Leadership Network, Towards a Transatlantic “reset”: Reframing European strategic autonomy after Biden’s first 100 days, 2021
9For a more detailed analysis rely on: European Court of Auditors, Challenges to effective EU cybersecurity policy, 2019
10 Nathalie Tocci, European Strategic Autonomy: what is it, why we need it and how to achieve it, Istituto Affari Internazionali, February 2021
11 European Leadership Network, Towards a Transatlantic “reset”: Reframing European strategic autonomy after Biden’s first 100 days, 2021
12 Daniel DePetris, Biden should support European strategic autonomy, Defense News, 2021
13 Reuters, Macron says European defense autonomy and NATO membership are compatible, 2021
14 European Leadership Network, Towards a Transatlantic “reset”: Reframing European strategic autonomy after Biden’s first 100 days, 2021
