Przed zbliżającymi się wyborami powszechnymi, zaplanowanymi na 3 listopada, w lokalnych mediach w Illinois nasila się kampania politycznych obozów reprezentujących zwolenników i przeciwników wprowadzenia w naszym stanie podatku progresywnego (graduated tax). Wyborcy w Illinois zdecydują, czy zmienić obowiązujący stanowy system rozliczania podatku dochodowego oparty na stałej stawce na progi podatkowe uzależnione od wysokości dochodów. Propozycja demokratycznego gubernatora J.B. Pritzker wymaga wprowadzenia poprawki do konstytucji stanu Illinois z 1970 r. Czy taka poprawka zostanie wprowadzona zdecydują wyborcy w Illinois.
Gubernator J.B. Pritzker, miliarder i spadkobierca fortuny właścicieli sieci hotelowej Hyatt, prowadził swoją kampanię, obiecując zmianę konstytucji stanu Illinois, aby dokonaćć zmiany w systemie podatku dochodowego. Pritzker chce zastąpić stałą stawkę podatku płaconego od dochodów ruchomą. Zarówno Senat Illinois, jak i Izba Reprezentantów, zaaprobowały umieszczenie pytania dotyczącego poprawki do stanowej konstytucji na karcie do głosowania w wyborach 3 listopada. Wprowadzenie poprawki do konstytucji wymaga jednak zgody ponad 60 proc. wyborców.
Illinois jest jednym z dziewięciu stanów, w których obowiązuje stała stawka podatku dochodowego (flat income tax rate). Siedem stanów nie ma podatku dochodowego, a New Hampshire i Tennessee opodatkowują tylko niektóre dochody z inwestycji.
Obecnie wszyscy mieszkańcy Illinois podlegają opodatkowaniu w wysokości 4,95 procent, niezależnie od poziomu dochodów.
W swoim planie gubernator Pritzker zaproponował podwyżkę stawki dla osób zarabiających ponad 250 tys. dol. rocznie, przy czym osoby o dochodach powyżej 1 mln dol. płaciłyby podatek w wysokości 7,95 proc.
W projekcie zaproponowano, by pierwsze zarobione 10 tys. obłożone było podatkiem w wysokości 4,75 proc., za następne 90 tys. obowiązywałby podatek w wysokości 4,9 proc., za kolejne 150 tys. obecna stawka 4,95 procent. Dochód powyżej 250 tys. proc. objęty byłby podatkiem w wysokości 7,75 proc. Stawka opodatkowania wzrosłaby do 7,85 proc. w przypadku dochodów powyżej 350 tys. dol. rocznie wykazywanych przez indywidualnego podatnika i 500 tys. dol. przez małżeństwo. Najwyższą stawką objęci byliby podatnicy rozliczający się indywidualnie z dochodu przekraczającego 750 tys. dol. oraz małżeństwa z dochodów powyżej miliona dolarów. Ich stawka podatkowa wynosiłaby 7,99 proc. i w przeciwieństwie do osób o niższych dochodach płaciliby stałą stawkę od całego swojego dochodu.
Wyższe podatki tylko dla 3 procent w Illinois?
Zwolennicy wprowadzenia podatku progresywnego zauważają, że 97 procent podatników w Illinois będzie płacić taki sam lub niższy podatek dochodowe. Ich zadaniem zastąpienie stałej stawki podatkowej progresywną spowoduje podwyżkę podatku dochodowego tylko dla 3 procent najbogatszych mieszkańców Illinois.
Gubernator Pritzker przekonuje, że jego plan podatkowy wygeneruje do budżetu 3,4 mld dochodów, w czasach kiedy stan rozpaczliwie szuka nowych wpływów, by zmniejszyć deficyt budżetowy. Jego zdaniem progi podatkowe mają sens, ponieważ ludzie o niskich dochodach w Illinois nie są w stanie więcej płacić.
Eksperci ds. polityki podatkowej mają jednak wątpliwości, czy plan gubernatora jest wystarczający. „To nie wystarczy” – powiedział Ralph Martire, dyrektor wykonawczy Center for Tax and Budget Accountability. Jego zdaniem stan musi szukać innych źródeł dochodów do budżetu, w tym ewentualnej podwyżki podatku od sprzedaży.
Przeciwnicy zaproponowanego przez gubernatora podatku progresywnego (graduated tax) argumentują, że tworzenie różnych stawek dla różnych poziomów dochodu nie jest sprawiedliwe i zmusi mieszkańców do opuszczenia stanu. Ich zdaniem pogłębi to tylko problem, bo w Illinois od pięciu lat obserwuje się stały spadek populacji.
„Wyższe opodatkowanie całego dochodu osób, które zarabiają więcej niż milion dolarów rocznie, tworzy rodzaj klina między jedną grupą a następną grupą” – powiedziała Kim Rueben, który prowadzi w Waszyngtonie organizacje DC State Tax and Tax Center. Jej zdaniem niektórzy biznesmeni będą w takich warunkach rozważać opuszczenie Illinois.
Jeszcze zanim Pritzker opublikował swój plan, Illinois Ideas, pro-biznesowy komitet polityczny kierowany przez prezesa i dyrektora Stowarzyszenia Producentów Illinois Grega Baise’a, ostro skrytykował go. „To będzie ogromny podatek nakładany na miejsca pracy rodzin z Illinois, który zniszczy gospodarkę stanu i jeszcze bardziej przyspieszy ucieczkę mieszkańców” – stwierdzono w oświadczeniu.
Najbogatsi w Illinois po obydwu stronach politycznej barykady
Najbogatszy człowiek w Illinois Ken Griffin przeznaczył 20 mln dol. na kampanię wymierzoną w proponowany przez gubernatora Pritzkera podatek progresywny od dochodów. Demokratyczny gubernator przekazał, aż 56,5 mln dol. ze swojej fortuny na sfinansowanie komitetu „Vote Yes for Fairness”, który koncentruje się na tym, by zachęcić wyborców Illinois do przegłosowania jego inicjatywy.
„To, co jest obecnie prezentowane wyborcom jako ‘sprawiedliwy podatek’, jest niczym innym jak progresywnym schematem podatkowym zaprojektowanym w celu wydobycia jak największej ilości pieniędzy od wszystkich podatników stanu Illinois”– napisał w oświadczeniu Griffin.
„Jak pokazują przykłady z innych stanów z progresywnym systemem podatkowym, każdy nieuchronnie płaci wyższą stawkę” – podkreślił najbogatszy mieszkaniec Illinois, którego majątek “Forbes”ocenia na 12,1 mld dol. Gubernator Pritzker posiada fortunę szacowaną na 3,4 mld i jest szóstym najbogatszym mieszkańcem Illinois.
Przewodniczący komitetu „Vote Yes For Fair Tax” John Bouman ripostował, że Griffin broni obecnego systemu podatkowego, bo sam czerpie z niego korzyści.
„Griffin zarobił 1,5 miliarda dolarów tylko w 2019 roku, ale zapłacił taką samą stawkę podatku dochodowego, jak nauczyciele, pielęgniarki, sprzedawcy i inni kluczowi pracownicy” – stwierdził Bouman. „Dlatego Illinois potrzebuje poprawki do konstytucji, by wprowadzić sprawiedliwy podatek”.
Podobnie stwierdził Quentin Fulks, który kieruje komitetem „Yes For Fairness”, na który Pritzker przekazał datki. „Jeśli pan Griffin chciałby wyjaśnić, dlaczego uważa, że sprawiedliwe jest to, że płaci taką samą stawkę podatkową jak nasze pielęgniarki i sprzedawcy, będzie to mile widziana rozmowa”.
Przedstawiciele Coalition to Stop the Proposed Tax Hike Amendment, koalicji na rzecz powstrzymania proponowanej zmiany podatku dochodowego wspieranej przez Griffina, chce przekonać wyborców, by nie głosowali za „podniesieniem podatków”.
„Koalicja z zadowoleniem przyjmuje wsparcie ze strony każdego, kto uważa, że musimy powstrzymać polityków w Springfield przed uzyskaniem nowych uprawnień do podwyższania podatku dochodowego od każdej grupy podatników” – czytamy w opublikowanym oświadczeniu.
Podczas, gdy przeciwnicy twierdzą, że propozycja gubernatora otwiera drogę do dalszych podwyżek podatków w celu spłaty ogromnych długów stanu, Pritzker przedstawia podatek progresywny jako sposób na skłonienie bogatych, w tym samego siebie, do płacenia „sprawiedliwych podatków”.
Właściciele małych biznesów przeciwni propozycji Pritzkera
Właściciele małych biznesów w dużej mierze odpowiadają przeciwko zmianom w kodeksie podatkowym stanu Illinois. Szef Izby Handlowej stanu Illinois (Illinois Chamber of Commerce) Todd Maisch i inni liderzy organizacji biznesowych zorganizowali w lipcu konferencje prasowe w Chicago, Springfield, Peorii i Rockford, aby ogłosić oddolną kampanię przeciwko propozycji Priztkera.
Jak podał portal illinoispolicy.org stawka podatku od dochodu dla 100 tys. małych biznesów w Illinois wzrosłaby nawet o 47 proc. Wysoki podatek utrudniłby powrót do normalnych operacji biznesowych po kryzysie spowodowanym pandemią COVID-19, która pozbawiła pracy 1,38 miliona mieszkańców Illinois.
W porównaniu z dużymi korporacjami podatki małych biznesów mogą być wyższe. Korporacje stoją w obliczu wzrostu stawki podatku z 9,5 proc. do 10,49 proc., a w przypadku małych biznesy możliwa jest podwyżka stawki podatkowej z 6,45 proc. do 9,49 proc. Illinois miałoby wówczas trzecią najwyższą w kraju stawkę podatku płaconego od dochodu biznesów.
Zwolennicy wprowadzenia zmian odpierają te zarzuty, przekonując, że podatek progresywny pomaga małym biznesom, zwłaszcza tym, których dochody zmieniają się z roku na rok.
Podają przykład farmera, który w bardzo dobrym roku zarobił 280 tys. dolarów, ale w następny z nieprzewidzianych różnych powodów jego dochód spadł do 40 tys. „To (podatek progresywny) ochroni go w obu okolicznościach. W przypadku dochodu powyżej 250 tys. dol. musiałby zapłacić stawkę podatkową o procent wyższą, ale będzie płacić niższą przy mniejszymi dochodzie. Większość małych biznesów w Illinois zarabia mniej niż 250 tys. dol. To nie zaszkodzi małym biznesom” – powiedział Quentin Fulks, który kieruje komitetem „Yes For Fairness”.
Przeciwnicy wprowadzenia podatku progresywnego w Illinois obawiają się, że otworzy on stanowym ustawodawcom drzwi do opodatkowania również dochodów emerytalnych (retirement tax). Nawet stanowy skarbnik Michael Frerichs, jak przypomina portal illinoispolicy.org, powiedział, że zatwierdzenie podatku progresywnego jest pierwszym krokiem w kierunku opodatkowania dochodów emerytalnych. Każdy stan z podatkiem progresywnym od dochodów opodatkowuje również dochody emerytalne – ostrzega Illinois Policy. Zwolennicy wprowadzenia zmian odrzucają te zarzuty.
Decyzja w tej sprawie zależeć będzie od wyborców w Illinois, którzy głosować będą w tej sprawie 3 listopada.
Proponowana poprawka do konstytucji stanu Illinois z 1970 roku brzmi:
“Proponowana poprawka przyznaje władzom stanowym możliwość nałożenia wyższych stawek podatku dochodowego w przypadku wyższego poziomu dochodów w ten sam sposób, w jaki robi to rząd federalny i większość innych stanów. Wprowadzenie poprawki spowodowałoby usunięcie z Konstytucji stanu Illinois części artykułu dotyczącego dochodów, która jest czasami określana jako „podatek liniowy”, który mówi, że wszystkie podatki od dochodów mają być na takim samym poziomie. Poprawka sama w sobie nie zmienia wartości stawek podatku. Daje to Stanowi możliwość nakładania wyższych stawek podatkowych na podmioty o wyższym poziomie dochodów i niższe stawki podatku dochodowego na podmioty o średnim lub niższym poziomie dochodów. Prosimy Państwa o podjęcie decyzji, czy proponowana poprawka powinna stać się częścią Konstytucji stanu Illinois.”Joanna Trzos
[email protected]
Joanna Trzos
