Jak Czesi robią telewizję w Ameryce

Gdy dwadzieścia lat temu czeski imigrant John Honner rozpoczął współpracę z lokalną czeską gazetą i radiem, szybko zorientował się, że Amerykanie niewiele wiedzą o jego pięknym kraju i kulturze. Wielu z nich słyszało być może o Pradze, ale na tym kończyła się ich wiedza. Tak zrodził się w Chicago pomysł czeskiej telewizji, koncentrującej się na promocji tego kraju, nadającej programy w języku angielskim i dziś docierającej do szerokiej rzeszy odbiorców. Niektórzy twierdzą, że tym przykładem mogłaby również podążać Polonia. W 2003 r. powstała Czech American TV, nadająca przez internet na całym świecie, a w regionie Chicago i Midwestu na kanale 19 telewizji kablowej. Oparta jest na modelu amerykańskiej telewizji publicznej PBS – jej programy mają charakter edukacyjny, w całości koncentrują się na promocji czeskiej kultury, turystyki, folkloru i tradycji. Oferują lekcje języka czeskiego i przepisy czeskiej kuchni. Nowością w wersji internetowej jest projekt dotyczący genealogii, umożliwiający odbiorcom poznanie historii nazwisk i poszukiwanie swoich przodków w Czechach. Ukazujące się raz w tygodniu półgodzinne programy nadawane są w całości w języku angielskim. – Nie chcieliśmy być zaszufladkowani jako medium nadające tylko dla społeczności czeskiej. Chcemy dotrzeć do każdego, kto pragnie dowiedzieć się więcej na temat bogactwa czeskiego dziedzictwa i kultury – mówi John Honner, założyciel Czech-American TV. W najnowszym odcinku oglądam piękne widoki z Podrubic i regionu pardubickiego w środkowych Czechach, odwiedzam renesansowy zamek, skansen Veselý kopec i dowiaduję się, jak zrobić czeski żurek – kyselo. – Nasze programy wyróżnia to, że nie ma w nich polityki, reklam, ani komentarzy dotyczących bieżących wydarzeń. Te tematy zawsze stwarzają podziały i niepotrzebnie odwróciłyby uwagę od nadrzędnego celu, którym jest jak największe zaangażowanie, zarówno ze strony odbiorców, jak i wolontariuszy – tłumaczy Honner. Telewizja Czesko-Amerykańska jest organizacją typu non-profit, utworzoną na mocy sekcji 501(c)(3), utrzymującą się w całości z donacji osób prywatnych oraz firm i funkcjonującą w całości dzięki wsparciu wolontariuszy. Jest ich obecnie ponad 40 – specjalistów w różnych dziedzinach, rozsianych po całych Stanach Zjednoczonych i oczywiście w Czechach. Dodatkowo telewizja współpracuje z uniwersytetami w USA i Czechach, które użyczają talentu swoich studentów oraz profesorów przy rozmaitych projektach. Siedziba Czech American TV znajduje się obecnie na Florydzie, a koordynatorem i mózgiem przedsięwzięcia pozostaje John Honner. Nowe odcinki ukazują się co tydzień na stronie internetowej catvusa.com. Oprócz tego na stronie jest dostęp do wszystkich archiwalnych programów. Według twórców, Czesko-Amerykańską Telewizję co tydzień oglądają dziesiątki tysięcy odbiorców. Oglądalność różni się w zależności od tematu nadawanych programów. Przykładowo, programy dotyczące dorocznego festiwalu w czeskim Pilznie, honorującego wyzwolenie tego miasta przez Amerykanów w czasie drugiej wojny światowej, cieszy się dużą oglądalnością w Teksasie. Program o Willi Tugendhatów w Brnie cieszył się popularnością wśród widzów w Illinois i Indianie. Z kolei programy kulinarne i te dotyczące genealogii są najbardziej oglądane na obszarach, które historycznie zamieszkiwane były przez duże społeczności czeskich imigrantów. Jak zapewniają twórcy telewizji, dzięki potędze internetu, a także regularnemu dostarczaniu świeżych treści, Czesko-Amerykańska Telewizja pozyskała sobie wiernych odbiorców nie tylko w Stanach Zjednoczonych, lecz także poza ich granicami – w Kanadzie, Australii, Wielkiej Brytanii, Niemczech, a nawet w krajach Ameryki Południowej i Azji. Jak przystało na organizację niedochodową, Czesko-Amerykańska Telewizja stale poszukuje wolontariuszy oraz darczyńców, zarówno indywidualnych jak i instytucjonalnych i korporacyjnych. Jedną z wolontariuszek jest Iva Floyd Skyrikova, czeska imigrantka mieszkająca w Maryland. W Czech American TV zajmuje się grafiką i elementami wizualnymi. Projekt czeskiej telewizji o charakterze głównie edukacyjnym od początku wydał jej się ekscytujący. – Chciałam robić coś, co zbliżałoby mnie do mojego kraju, a jednocześnie pokazywało innym jego piękno i bogactwo. Jednak żeby współtworzyć program, nie trzeba ani mówić po czesku, ani mieć czeskich korzeni. Wystarczy odrobina chęci i sympatia dla południowego sąsiada Polski. Właśnie ta sympatia w połączeniu z sentymentem do dwóch czeskich wujków skłoniła polonijnego działacza i historyka Daniela Pogorzelskiego do wolontariatu w Czech-American TV. Obecnie pełni w niej rolę koordynatora ds. PR i mediów społecznościowych. Czesi są jedną z nielicznych grup imigrantów, którzy byli w stanie zaskarbić sobie sympatię amerykańskiej Polonii, w tym chicagowskiej. Wystarczy wspomnieć postać Antona Josepha Cermaka, 44. burmistrza Chicago (w latach 1931-1933), uznanego za burmistrza najbardziej przyjaznego Polonii. Nie tylko dlatego, że był Czechem i mówił po czesku, a więc Polacy i inni Słowianie mogli go zrozumieć. To również on zmobilizował największą grupę Polaków do tworzonej przez siebie w Chicago Partii Demokratycznej i dał im w niej kilka kluczowych pozycji. Zdaniem Pogorzelskiego, Polacy, Czesi i Słowacy zawsze lgnęli do siebie na emigracji. – Być może dlatego, że zdajemy sobie sprawę, jak bardzo jesteśmy do siebie podobni w konfrontacji słowiańskiej kultury z wielokulturowym tyglem charakterystycznym dla Stanów Zjednoczonych. I kto wie, biorąc pod uwagę duży sukces anglojęzycznej serii „Flavor of Poland”, nadawanej w amerykańskiej telewizji publicznej, być może warto wziąć przykład z południowego sąsiada i podążyć podobną drogą promocji Polski w Stanach Zjednoczonych – bez polityki, konfliktów i innych niepotrzebnych zakłóceń. Joanna Marszałek [email protected]