Pewnej niedzieli załamał się twój rodzicielski świat, gdy dowiedziałeś się, że twój ukochany starszy syn tak narozrabiał, że prawdopodobnie nigdy nie będziesz mu mógł zaufać. Rozbił samochód, wpadł na piciu alkoholu czy używaniu marihuany, ukradł coś ze szkoły, zniszczył mienie publiczne? Jako rodzic czujesz się prawdopodobnie zraniony, zawstydzony i rozczarowany. Zastanawiasz się – czy będę mógł kiedykolwiek mu zaufać?
Kiedy nastolatek zawiedzie nasze zaufanie?
Gdy twój nastolatek ma już pewną dozę wolności, odpowiedzialności i przywilejów, ale mocno ich nadużył – to zawiódł twoje zaufanie. Twoją pierwszą reakcją może być złość i poczucie zdrady, ale pamiętaj, że cała ta sprawa nie dotyczy ciebie. Możesz czuć się zraniony, możesz winić siebie, że nie było cię wtedy w domu, że nie wytłumaczyłeś, nie przewidziałeś, nie zrobiłeś, ale zamiast koncentrować się na sobie, weź się w garść i pomóż swojemu nastolatkowi nauczyć się z własnych błędów.
Oto, co można zrobić, gdy twoje dziecko zawiodło twoje zaufanie:
Nie reaguj emocjonalnie. To najważniejszy punkt. Postaraj się przemóc swoje zranienie i nie reaguj tak, jakby twoje rozczarowanie było centrum wszystkiego. Jeśli będziesz reagować emocjonalnie, utracisz możliwość nauczenia swojego dziecka podejmowania lepszych decyzji na przyszłość. Nie wchodź z nim w walkę o władzę, bo nikt nie będzie górą. Po prostu naturalną konsekwencją jest w tej chwili zabranie mu tej samej wolności, której tak nadużył. Nie będzie to dla niego komfortowe, ale o to chodzi – nie powinno być. Czasem musisz stać się bardzo dobrym aktorem, jako rodzic, by trzymać swoją emocjonalną stronę na wodzy.
Miej plan, zanim skonfrontujesz dziecko z konsekwencjami. Jeśli odkryjesz, że twój nastolatek nadużył twojego zaufania – wymknął się nocą z domu, wziął twój samochód i pił na imprezie – musisz mieć plan, zanim dasz mu odczuć konsekwencje. Nie musisz reagować na sytuację natychmiast, nigdy nie rozmawiaj z nim, jak jest pod wpływem czegoś. Poczekaj. W gorącej chwili możesz zareagować zbyt emocjonalnie i dasz mu konsekwencje, które będą karą, ale nie nauczą go niczego. Konsekwencje muszą być ściśle związane z czynem. Na przykład, jeśli twój nastolatek został złapany na paleniu marihuany, to powiedz mu, że nie będzie mógł używać twojego samochodu (lub jeździć swoim, jeśli go ma), dopóki nie przestanie palić. Przecież pozytywny wynik testu na narkotyki może go doprowadzić do aresztu za jazdę pod wpływem. Pamiętaj, nie zawstydzaj go. Powiedz tylko tak: ,,Posiadanie samochodu to wielka odpowiedzialność. Nadużyłeś ją paląc z kolegami w samochodzie. Tak więc straciłeś swój przywilej”. Konsekwencje muszą być związane z wolnością i odpowiedzialnością, a nie wstydem. Nic nie dadzą, jeśli rodzice będą starali się sprawić, że nastolatek będzie czuł się winny, bo wówczas zaczyna się konflikt pomiędzy wami.
Zamiast zaostrzać konflikt, dołóż starań, żeby twoje dziecko skupiło się na swoich błędach i nieodpowiedzialnych decyzjach. Możesz mu powiedzieć, że myślałeś wcześniej, że może mieć wolność, ale jego działania pokazują, że jeszcze nie jest na nią całkowicie gotowy. Więc powraca do podstaw i będzie musiał ponownie odzyskać wolność.
Poproś swojego nastolatka, żeby spisał fakty. Jeśli twój nastolatek zrobił coś złego, pozwól mu na refleksję nad tym. Niech napisze o sytuacji ze swojej perspektywy. Nie musi to być o jego uczuciach, niech tylko przedstawi fakty. To pewien sposób na zmuszenie go do wzięcia odpowiedzialności za swoje czyny.
Bądź detektywem. W międzyczasie, ty stań się detektywem i pozbieraj wszystkie fakty. Może będziesz musiał zadzwonić do innych rodziców, żeby dowiedzieć się, co oni wiedzą o incydencie. Jeśli to było picie na imprezie, dowiedz się, kto był w to zamieszany i odnajdź jak więcej szczegółów. Możesz je później użyć, by nauczyć swojego nastolatka odpowiedzialności za swoje czyny.
Posłuchaj wersji swojego nastolatka. Kiedy fakty zostaną wypowiedziane, zapytaj go, co myślał w czasie popełniania swojego błędu. Nie jest ważne, co czuł, ale co myślał. Zidentyfikujesz wówczas jego niedojrzałe myślenie. Jeśli próbuje winić przyjaciół, możesz powiedzieć: ,,Wychodzi na to, że starasz się winić swoich przyjaciół za fakt, że to ty piłeś alkohol”.
Miej swój własny system wsparcia, który pomoże ci przejść przez trudne czasy, kiedy straciłeś zaufanie do swojego nastolatka. To może być twój partner lub pozytywni przyjaciele, którzy wspierają, a nie wdają się w rozdmuchiwanie “dramy”. Bardzo ważne jest, żebyś zadbał o siebie, bo rodzicielstwo to najcięższa praca, jaką kiedykolwiek wykonywałeś. Nie zawsze będziesz czuć się dobrze, borykając się z problemami ze swoim dzieckiem, ale kontynuuj to, co trzeba zrobić i nie bierz jego zachowania osobiście do siebie. Zawsze staraj się nauczyć go właściwego postępowania i naprawiania swoich błędów.
Katarzyna Pilewicz
