Podczas obrad Rady ds. Ogólnych Rady Unii Europejskiej, które odbyły się 15 października br. roku w Luksemburgu, nie wyrażono zgody na rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z dwoma państwami Bałkanów Zachodnich: Albanią oraz Macedonią Północną. Było to już trzecie podejście do rozpoczęcia negocjacji z tymi państwami. Sprzeciw w tej kwestii wyraziły Francja, Holandia oraz Dania. Taka decyzja państw została podjęta wbrew stanowisku Komisji Europejskiej, która rekomendowała podjęcie negocjacji. Sprzeciw Paryża, Kopenhagi oraz Hagi został podtrzymany również podczas szczytu Rady Unii Europejskiej w Brukseli w dniach 17-18 października 2019 roku.
Stanowiska poszczególnych państw UE
Francja argumentowała swój sprzeciw tym, że proces negocjacyjny nie jest odpowiedni i polega na otwieraniu kolejnych rozdziałów bez pogłębienia refleksji nad całym procesem. Taka argumentacja związana była prawdopodobnie z obawami administracji francuskiej przed powtórzeniem scenariusza z Bułgarią i Rumunią, które to państwa nie wywiązały się w pełni z wprowadzania reform w trakcie negocjacji.
Zablokowanie negocjacji akcesyjnych z dwoma państwami Bałkanów Zachodnich związane było również z podejściem administracji francuskiej wobec reformowania Unii Europejskiej. Administracja francuska stoi na stanowisku, że kwestie przyszłych akcesji powinny zostać poprzedzone reformami wewnątrz wspólnoty.
Nieoficjalnie Francja sprzeciwiała się podjęciu procesu negocjacji akcesyjnych z Macedonią Północną twierdząc, że to państwo nie jest na to gotowe. Paryż podejmował również próbę rozdzielenia procesu negocjacji, który polegałby na podjęciu negocjacji z Tiraną przy jednoczesnym zablokowaniu procesu negocjacyjnego ze Skopje. Takie rozwiązanie nie spotkało się jednak z akceptacją większości państw.
Holandia również dążyła do rozdzielenia negocjacji, jednak Haga opowiadała się za zablokowaniem negocjacji dla Albanii. Administracja holenderska twierdziła, że rząd w Tiranie nie podjął odpowiednich działań nakierowanych na walkę z korupcją oraz przestępczością zorganizowaną.
Pozostałe państwa Unii Europejskiej zarówno z Europy Środkowo-Wschodniej jak również Austria, Grecja, Niemcy czy Włochy argumentowały że negocjacje akcesyjne służą podtrzymaniu kontroli Unii Europejskiej we wprowadzaniu demokratycznych reform.
Reakcja w Albanii oraz Macedonii Północnej
Zarówno politycy w Skopje jak i w Tiranie nie przyjęli pozytywnie stanowiska Unii Europejskiej. Rozczarowanie w tych państwach wiązało się głównie z faktem, że obydwa państwa podjęły się wysiłku dostosowania do głównych warunków wstępnych poczynionych przez Brukselę.
W szczególności ta decyzja spotkała się ze sprzeciwem Macedonii Północnej, która w celu odblokowania greckiego weta, w kwestii negocjacji, zdecydowała się na zmianę nazwy państwa z Macedonia na Macedonia Północna. Był to warunek ze strony Aten, które twierdziły że nazwa Macedonia związana jest z greckim dziedzictwem Aleksandra Wielkiego i państwo ze stolicą w Skopje nie może używać oficjalnie tej nazwy. Decyzja o zmianie nazwy wiązała się ze sprzeciwem części środowisk nacjonalistycznych w Macedonii Północnej i wymagała od polityków macedońskich narażenia się na oskarżenia o zdradę. Zmiana nazwy państwa podporządkowana była interesom międzynarodowym Macedonii Północnej, które podporządkowane były działaniom zmierzającym do akcesji w NATO oraz Unii Europejskiej.
Albania również podjęła pewne kroki zmierzające do reformy sądownictwa, które jest najbardziej skorumpowane wśród państw Bałkanów Zachodnich. Te wysiłki nie są wystarczające, co jest podkreślane przez większość państw UE, jednak negocjacje akcesyjne mogłyby zintensyfikować ten proces.
Stąd decyzja UE o zablokowaniu negocjacji może doprowadzić do przemian politycznych w państwach Bałkanów Zachodnich, które rozczarowane postawą UE mogą zdecydować się na budowanie sojuszów z Rosją, Chinami czy Turcją.
Blokowanie negocjacji akcesyjnych, a destabilizacja polityczna
Przemiany polityczne na Bałkanach Zachodnich były bezpośrednio związane z procesem integracji europejskiej. Deklaracja UE o przyszłym członkostwie regionu we wspólnocie złożona na szczycie Rady Unii Europejskiej w Salonikach w 2003 roku stanowiła element stabilizujący na Bałkanach Zachodnich. Wszystkie państwa regionu posiadały jasną perspektywę członkostwa, która była obwarowana wieloma warunkami, jednak główny cel polityczny był wytyczony. Po rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Czarnogórą i Serbią, w 2012 i 2014 r., wydawało się, że kolejnym krokiem będzie rozpoczęcie negocjacji z pozostałymi państwami. Decyzja Unii Europejskiej z października 2019 o zablokowaniu negocjacji akcesyjnych dla Albanii oraz Macedonii Północnej stanowi pewnego rodzaju odwrócenie się polityczne wspólnoty od regionu Bałkanów Zachodnich. Taka postawa byłaby niezrozumiała biorąc pod uwagę zaangażowanie się Brukseli w Proces Berliński, inicjatywę zaproponowaną dla państw Bałkanów Zachodnich w 2014 roku, mającą na celu zintensyfikowanie współpracy w sektorach energetycznym i infrastrukturalnym.
Kolejnym etapem pogłębienia obecności UE w regionie Bałkanów Zachodnich byłoby rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z kolejnymi państwami. Decyzja o podjęciu rozmów akcesyjnych stanowiłaby dopiero pierwszy krok na długiej drodze tych państw do wstąpienia do UE. Podjęcie negocjacji nie stanowi żadnej gwarancji powodzenia dla państwa kandydującego do wspólnoty.
Wydaje się, że decyzja UE o zablokowaniu negocjacji akcesyjnych z Albanią oraz Macedonią Północną może doprowadzić do pewnej destabilizacji politycznej w tych państwach oraz regionie. Na fali zniechęcenia polityką prezentowaną przez środowiska proeuropejskie może dojść w tych państwach do wygranej ugrupowań nacjonalistycznych, które widzą przyszłość swoich państw poza strukturami euroatlantyckimi. Przy takich nastrojach politycznych może się wzmocnić polityczna obecność Rosji, która będzie usiłowała ograniczać wpływy UE i NATO w regionie oraz Chin i Turcji, które zaznaczą swoją obecność ekonomiczną w regionie Bałkanów Zachodnich.
Z perspektywy Unii Europejskiej niestabilność polityczna na Bałkanach Zachodnich prowadzi również do eskalacji zagrożeń dla wspólnoty. Konflikty czy niestabilność polityczna regionu będzie prowadzić do zwiększenia się fali migracji z tych państw do Unii Europejskiej. Państwa te leżą na ważnym szlaku uchodźczym z Bliskiego Wschodu przez Turcję, Grecję i Bułgarię na Zachód Europy. Brak współpracy w kwestiach uchodźców może prowadzić do kolejnych kryzysów uchodźczych, jak to miało miejsce w 2015 roku. Bałkany Zachodnie ze względu na swoje tranzytowe położenie pomiędzy Europą Północną i Południową stanowią ważnego partnera dla Unii Europejskiej w projektach infrastrukturalnych i energetycznych.
Wydaje się, że zablokowanie negocjacji z Albanią oraz Macedonią Północną było błędem Unii Europejskiej. Podjęcie negocjacji z tymi państwami zwiększyłoby kontrolę polityczną UE nad regionem. Samo podjęcie negocjacji nie przeświadczy o przyłączeniu danego państwa do wspólnoty. Unia Europejska blokując negocjacje z tymi państwami straciła zaufanie prozachodnich elit w Skopje oraz Tiranie, które uważały, że wprowadzane reformy będą prowadziły do zbliżenia z UE.
Jakub Lachert
jest doktorantem na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania badawcze to: polityka sąsiedztwa Unii Europejskiej, w tym, w szczególności, polityka wschodnia, Partnerstwo Wschodnie, Bałkany Zachodnie w procesie integracji z UE.
The Warsaw Institute Foundation to pierwszy polski geopolityczny think tank w Stanach Zjednoczonych. Strategicznym celem tej organizacji jest wzmocnienie polskich interesów w USA przy jednoczesnym wspieraniu unikalnego sojuszu między dwoma narodami. Jej działalność koncentruje się na takich zagadnieniach jak geopolityka, porządek międzynarodowy, polityka historyczna, energetyka i bezpieczeństwo militarne. The Warsaw Institute Foundation została założona w 2018 roku i jest niezależną organizacją non-profit, inspirowaną bliźniaczą organizacją działającą w Polsce – Warsaw Institute.
The Warsaw Institute Foundation is Poland's first geopolitical think tank in the United States. The strategic goal of this organisation is to bolster Polish interests in the U.S. while supporting the unique alliance between the two nations. Its activity focuses on such issues as geopolitics, international order, historical policy, energy, and military security. Established in 2018, The Warsaw Institute Foundation is an independent, non-profit organization inspired the twin Poland-based Warsaw Institute.
Source: Tiranae.comcho
The Warsaw
