Toksyczny stres a dziecko

Mała Emma została przywieziona do dziecięcego szpitala psychiatrycznego po tym, jak próbowała okaleczyć się kawałkiem szkła z rozbitej szklanki, którą znalazła na podłodze w kuchni po jednej z licznych awantur rodzinnych. Emma, tak jak wiele innych dzieci, narażona była na chroniczny stres w domu, czyli w środowisku, w którym powinna czuć się bezpiecznie. Wyobraźcie sobie przez chwilę małą dziewczynkę skuloną pod biurkiem w swojej sypialni, przerażoną głośnymi wyzwiskami i krzykiem za drzwiami. Napięcie mięśni, serce uderzające jakby miało wypaść z piersi, trudności z oddychaniem. Po pewnym czasie, gdy za drzwiami wszystko cichnie wraz z silnym trzaśnięciem drzwi wejściowych, pojawia się uczucie braku nadziei, odrętwienie i pustka. Toksyczny stres, na który narażona jest mała Emma, w połączeniu z intensywnymi, obezwładniającymi emocjami i brakiem wsparcia emocjonalnego ze strony dorosłych zbiera swoje żniwo niszcząc psychikę dziecka. Toksyczny stres kontra normalny stres My wszyscy doświadczamy ciężkich i dramatycznych chwil w życiu. Niestety stres jest nieuniknioną częścią naszej egzystencji. To właśnie pokonując ciężkie sytuacje uczymy się determinacji, optymizmu i regulacji emocjonalnej. Gdy dziecku dane będzie radzić sobie ze stresem w kontekście miłości i bliskich więzi rodzinnych, gdy będzie mogło czuć się bezpiecznie w obecności wspierających osób, to dane mu będzie przejść przez traumatyczne przeżycia bez wielkiej rany na psychice. Gdy natomiast dziecko doświadcza stresu toksycznego spowodowanego długotrwałym, chronicznym zaniedbaniem, znęcaniem się, niestabilnością i chaosem w domu, nadużywaniem alkoholu przez członków rodziny, separacją od rodziców lub emocjonalnym porzuceniem przez rodzica, gdy nikt nie jest w stanie poświęcić mu uwagi, dać wsparcia i zapewnić emocjonalne i fizyczne bezpieczeństwo, to wtedy możemy spodziewać się długotrwałych skutków. Toksyczny stres, im mniejsze dziecko dotyka, tym większe spustoszenie czyni, bo rozwijający się mózg wchłania wszystko jak gąbka. Efekty widać gołym okiem, a zalicza się do nich problemy z koncentracją, pamięcią i skupieniem uwagi w szkole, impulsywność, agresja, brak regulacji emocjonalnej, zwiększona wrażliwość na stres, nieumiejętność radzenia sobie z problemami, zwiększona podatność na uzależnienia, choroby psychiczne, zmniejszona odporność organizmu, migreny i chroniczny ból. Jak zminimalizować efekty toksycznego stresu u dziecka? Dziecko nie zawsze może uniknąć stresu – zdarzają się takie życiowe sytuacje, jak utrata rodzica, konfliktowy rozwód, matczyna depresja, itp. Badania naukowe mówią, że da się zminimalizować efekty traumy u dziecka przez obecność chociaż jednej osoby dorosłej, która będzie umiała sprawić, że dziecko poczuje się bezpieczniej i zobaczy świat jako miejsce mniej groźne. Oto jak można pomóc dziecku radzić sobie z toksycznym stresem: 1. Bądź z nim, więź międzyludzka jest kojąca. Dzieci muszą czuć się bezpieczne by się rozwijać. Dziecko żyjące w toksycznym stresie jest przerażone i samotne. Przełam tę samotność i zbliż się do niego. Słuchaj, co mówi i daj mu poczucie komfortu płynącego z twojej obecności. 2. Mów łagodnie. Cierpiące dziecko jest kruche, ale bywa też agresywne i wycofane. Ton głosu, gesty, kontakt wzrokowy i mowa ciała są znaczące, kiedy chcesz pomóc dziecku. Unikaj jakichkolwiek gwałtownych ruchów czy podniesionego głosu, który mógłby wzburzyć i tak już kruchy układ nerwowy dziecka. 3. Baw się z nim jak najczęściej. Zabawa stymuluje system nerwowy i pomaga dziecku uspokoić się. Zabawa to coś więcej niż gra – to więź, połączenie, uśmiech, komunikacja i ruchy. 4. Pomóż nazwać emocje. Nieumiejętność nazwania emocji wzmaga dezorientację dziecka. Możesz użyć swoich własnych osobistych historyjek typu “kiedy byłem mały…” lub użyć gry, lalki, narysowanej twarzyczki – symbolizujące różne emocje. Każda emocja ma swoją energię i ta energia musi być wyrażona. Na przykład, gdy dziecko czuje się zagrożone, jego mózg wyzwala uczucie strachu i daje energię by uciekać. Gdy dziecko nie może uciec, bo zostaje zatrzymane przez używającego przemocy krewnego, to energia ta jest uwięziona w ciele i kumuluje się tam. Wyrażanie emocji może nastąpić w wielu formach – poprzez sztukę, zabawę, pisanie, rozmowę. Jeśli dziecko pozytywnie reaguje na wyrażanie emocji, zaobserwujesz wyraźną ulgę, uśmiech i pragnienie utrzymania kontaktu z tobą – to znaczy, że twoja metoda działa. Jeśli zobaczysz napięcie, smutek, złość czy wycofanie – musisz zmienić sposób. 5. Przytulaj, głaszcz, kołysz, trzymaj – jeśli tylko dziecko akceptuje fizyczny kontakt. To pomoże złagodzić układ nerwowy dziecka nadwątlony toksycznym stresem. Nic jednak na siłę, będziesz wiedzieć, czy dziecko chce kontaktu rozpoznając jego mowę ciała. Jeśli sztywnieje, to znaczy, że nie jest gotowe na taki kontakt. 6. Pomóż dziecku zrozumieć sytuację i zapewnij, że to nie jego wina. Dzieci mają tendencję do winienia siebie za negatywne sytuacje. To prowadzi do poczucia, że to one są złe i niegodne miłości. Zapewnij, że teraz jest bezpieczne i że nie jest samo. Nie kłam. Staraj się wyjaśnić co się stało i co się teraz dzieje w jego życiu. Katarzyna Pilewicz Ph. D, LCPC, CADC doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w dwóch lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia. 405 Lake Cook Rd., Suite 203, Deerfield, IL, 60015 911 N. Plum Grove Rd., suite C, Schaumburg, IL, 60173 Tel. (847) 907 1166 Email: [email protected] www.psychologicalcounselingcenter.com Psychological Counseling Center prowadzi konsultacje i porady dla osób zmagających się z problemami natury psychologicznej. Pomożemy zredukować stres, lęki i depresję. Wskażemy właściwe rozwiązania. Ukierunkujemy cię na odnalezienie siebie i twojej drogi życiowej. Po konsultację dzwoń: (847) 907-1166. Nowa grupa dla rodziców:  POZYTYWNE RODZICIELSTWO. W komfortowej atmosferze, pełnej poufności i wzajemnego wsparcia omawiamy trudne sytuacje i problemy, by znaleźć proste rozwiązania. Zrozum zachowanie swojego dziecka! Działaj na jego korzyść! Program oparty jest na zasadach nauk Alfreda Adlera. Po informacje dzwoń: (847) 907-1166     fot.Pixabay.com