Jak rozpoznać psychopatę

Miał 32 lata, a na swoim koncie wiele kradzieży, bijatyk i oszustw. Na pozór szarmancki i grzeczny, w głębi zimny, niedostępny i okrutny. Adam mimo dość młodego wieku był wypalonym i zbuntowanym człowiekiem. Jego historia zaczęła się w rodzinie, której jeszcze nie powinno być, bo rodzice sami byli dziećmi. Tata – początkujący członek gangu a mama prawnie pod opieką rodziców, ale wychowywana na ulicach Chicago. Do tego oboje zaprawieni byli w używaniu narkotyków i Adam urodził się uzależniony od heroiny. Narażenie na toksyczne substancje już w łonie matki i niedożywienie we wczesnym dzieciństwie oraz genetyczne predyspozycje do chorób psychicznych, trauma i zaniedbanie spowodowały, że nie był łatwym dzieckiem. W wieku ośmiu lat przeszedł płukanie żołądka po przedawkowaniu leków na uspokojenie. Wtedy też znalazł się po raz pierwszy na dziecięcym oddziale szpitala psychiatrycznego. Z braku innych środków na poprawienie stanu psychicznego Adama, psychiatrzy przepisali mu leki psychotropowe, uspokajające i antydepresanty. Wtedy jeszcze wystarczyła by po prostu miłość rodzicielska, spokój i bezpieczeństwo w domu, przewidywalne środowisko i stała opieka. Już na starcie mały Adaś nie miał szans. Z chemicznym bałaganem w mózgu spowodowanym przyjmowaniem koktajlu leków psychotropowych i obciążającą diagnozą choroby maniakalno-depresyjnej z zaburzeniami psychotycznymi został włączony do systemu psychiatrycznego. Po powrocie do „domu” okazało się, że mama nie będzie mogła dłużej legalnie sprawować władzy rodzicielskiej nad liczną gromadką dzieci, bo czeka ją kilka lat w zakładzie karnym za recydywę w sprzedaży narkotyków, prostytucję i nakłanianie małoletnich do prostytucji. Adam jako najstarszy i najtrudniejszy, odseparowany został od rodzeństwa, które miało większą szansę na adopcję, został więc przeniesiony do zakładu opieki dla dzieci i młodzieży trudnej. Już przed szesnastymi urodzinami był znany policji i kuratorom młodzieżowym. Jego życie nakreślił ciąg ucieczek ze znienawidzonego ośrodka i szukanie spokojnej przystani, gdzie mógłby się czuć bezpiecznie. Niestety, nie dane mu było tego doświadczyć. Ze względu na zachowania antyspołeczne, kradzieże, ciągłe ucieczki, bijatyki i napady rabunkowe Adam został mianowany na młodego przestępcę, który notorycznie nie przestrzega norm społecznych i prawa. Do dziecięcej diagnozy maniakalno-depresyjnej dodana została kolejna – zaburzenie osobowości – osobowość psychopatyczna. Osobowość antyspołeczna Zaburzenie to pojawia się najczęściej w wieku dorastania i polega na zachowaniach burzących normy prawne i moralne społeczeństwa. Nieoficjalnie przyjęło się stwierdzenie, które określa to zaburzenie mianem psychopatii lub socjopatii. Najważniejszą przyczyną powstania tego typu zachowań są niedostateczne wzorce współżycia z ludźmi, do których zalicza się głównie wrogie środowisko, w którym dziecko dorasta, a także czerpanie agresywnych wzorców zachowań od rodziny. Dotyczy to zwłaszcza osób dorastających w rodzinach patologicznych, takich jak Adam. Do tego może dojść brak zainteresowania dzieckiem ze strony matki lub ojca, czyli chwiejność rodzicielska, emocjonalne odrzucenie dziecka i brak konsekwencji wychowania. Najważniejszym czynnikiem jest jednak agresja otoczenia. Jak poznać osobowość psychopatyczną? Szacuje się, że psychopatia może dotykać około 4 procent populacji, a co najmniej 5 do 15 procent ma pewne cechy spektrum psychopatii. Około 75 proc. psychopatów to mężczyźni, podczas gdy 25 proc. to kobiety. Osobowość psychopatyczna często przeplata się z bigoterią, narcyzmem, brakiem tolerancji, rasizmem i seksizmem. To stan umysłu w którym człowiek wykazuje całkowity brak szacunku dla drugiego człowieka, jego praw i wolności, oraz ignoruje uczucia innych nie mogąc się do nich odnieść i zrozumieć z powodu braku empatii. Osoby psychopatyczne manipulują innymi dla swoich celów i nie wykazują skruchy, poczucia winy czy żalu. Patologiczne kłamstwo – psychopaci posługują się starym powiedzeniem “jeśli powtórzysz kłamstwo wystarczająco wiele razy, to stanie się ono prawdą”. To pragnienie uzyskania władzy nad innymi ludźmi, organizacjami czy społeczeństwem sprawia, że psychopata tak zmieni rzeczywistość przez wielokrotne i konsekwentne wypaczenie faktów, kłamstwo, intrygi, złamane przyrzeczenia, składanie winy na innych, że prawda nie jest już oczywista dla wielu ofiar. Brak moralności i łamanie zasad. Inne powiedzenie – “zasady są po to by je łamać, tak wygrywasz”. Większość z nas umie odróżnić dobro od zła. Wiemy, że życzliwość jest czymś pozytywnym, dobrym, a okrucieństwo, oszustwo i kradzież – złym. Psychopaci natomiast nie mają poczucia moralności, a co za tym idzie, wyrzutów sumienia, dlatego też wielu z nich ma kłopoty z prawem. Brak empatii i chłód emocjonalny. Neurolodzy mówią, że osoby z cechami psychopatycznymi mają mniej rozwinięte płaty czołowe kory mózgowej, które odpowiedzialne są między innymi za zrozumienie emocji innych ludzi, prawidłowy osąd sytuacji i umiejętność uczenia się z doświadczeń życiowych. Dlatego też psychopaci są tak nieczuli na cierpienie i ból, jaki przysparzają najbliższym. Widoczne cierpienie ofiary może wręcz zachęcić psychopatę do wyrządzenia jeszcze większej krzywdy, bo czują się wtedy jak zwycięzcy. Niepokonani zwycięzcy winiący ofiarę za swoją własną przemoc wobec niej, patrzący bez najmniejszej skruchy na zniszczenia i ból, jaki sprawili. Gaslighting i maltretowanie psychiczne. Kiedy ktoś ciągle krytykuje cię, mówi, że nic nie możesz zrobić dobrze i sprawia, że czujesz się bezwartościowy i pogubiony, to oznacza, że osoba ta stosuje przemoc psychiczną. Gaslighting jest formą prania mózgu, w której ofiara zaczyna wątpić w siebie, swoją umiejętność oceny wydarzeń, aż w końcu traci siebie, swoją tożsamość, poczucie własnej wartości i poddaje się kontroli sprawcy. Wielu psychopatów używa tej formy przemocy psychicznej poprzez manipulacje i kłamstwa powtarzane wytrwale i konsekwentnie. Leczenie osobowości antyspołecznej Mimo że większość osób podlegających kryteriom wyżej wymienionym nie poddaje się terapii z własnej woli, to często zmuszani są oni przez wymiar sprawiedliwości lub rodzinę. Większość uważa również, że nie ma żadnych zaburzeń i terapia nie jest im potrzebna. Dlatego też sukces terapeutyczny w tym przypadku jest rzadki. Terapia polega na zbudowaniu odpowiedniej atmosfery i zaufania z pacjentem. Jeśli zostanie to osiągnięte, to następnym etapem jest nauka i kształtowanie zdolności wyrażania uczuć i empatii. Końcowym etapem jest eliminacja negatywnych zachowań i budowanie zachowań pozytywnych. Katarzyna Pilewicz Ph. D, LCPC, CADC doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w dwóch lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia. 405 Lake Cook Rd., Suite 203, Deerfield, IL, 60015 911 N. Plum Grove Rd., suite C, Schaumburg, IL, 60173 Tel. (847) 907 1166 Email: [email protected] www.psychologicalcounselingcenter.com Psychological Counseling Center prowadzi konsultacje i porady dla osób zmagających się z problemami natury psychologicznej. Pomożemy zredukować stres, lęki i depresję. Wskażemy właściwe rozwiązania. Ukierunkujemy cię na odnalezienie siebie i twojej drogi życiowej. Po konsultację dzwoń: (847) 907-1166. Nowa grupa dla rodziców:  POZYTYWNE RODZICIELSTWO. W komfortowej atmosferze, pełnej poufności i wzajemnego wsparcia omawiamy trudne sytuacje i problemy, by znaleźć proste rozwiązania. Zrozum zachowanie swojego dziecka! Działaj na jego korzyść! Program oparty jest na zasadach nauk Alfreda Adlera. Po informacje dzwoń: (847) 907-1166 fot.123RF