Jak wszystkie inne uzależnienia, lekomania jest chorobą i stała się prawdziwą epidemią w Stanach Zjednoczonych. Uzależnienie od środków przeciwbólowych zabija tysiące Amerykanów każdego roku. Według ekspertów, śmierć w wyniku przedawkowania narkotyków, w tym leków przeciwbólowych, zabrała 70 200 ludzkich istnień w 2017 roku. Liczba śmiertelnych przedawkowań opiatów (m.in. kodeiny i morfiny, handlowe nazwy – Vicodin, Norco, Hydrocodone, Oxycontin) zwiększyła się sześciokrotnie od 1999 do 2017 roku. Lekomania charakteryzuje się przymusem stałego lub okresowego zażywania leku w celu uniknięcia nieprzyjemnych doznań związanych z jego brakiem. Niebezpieczeństwo uzależniania się od leków polega między innymi na tym, że w miarę rozwoju uzależnienia chory musi przyjmować coraz większe dawki dla otrzymania pożądanego efektu. Nasila to niebezpieczeństwo przedawkowania i wystąpienia działań niepożądanych, aż do zatrucia i śmierci.
Lekomania najczęściej obejmuje leki przeciwbólowe, nasenne, euforyzujące, przeciwzapalne i przeczyszczające. Niekiedy nadużywane są leki hormonalne, przykładowo stosowanie hormonów tarczycy na odchudzanie; środki dopingujące stosowane w olbrzymich dawkach przez sportowców szukających sposobu na poprawę swoich wyników (anaboliki, sterydy, środki moczopędne, witamina B12, preparaty krwiopochodne, itd.)
Dla osoby uzależnionej bardzo przykre są objawy po odstawieniu leku. Często, aby im przeciwdziałać, uzależniony podejmuje szereg działań, nie zawsze zgodnych z prawem. Zazwyczaj są to ciągłe próby zapewnienia sobie zapasowych recept; kontakty z wieloma lekarzami; unikanie specjalisty, który podejrzewa lub próbuje ingerować w uzależnienie. Następuje również pogłębienie się depresji, objawów somatycznych i lęku, gdy otrzymanie kolejnych recept się opóźnia lub jest niemożliwe. Chory wycofuje się z wcześniejszych zajęć, zainteresowań i grona przyjaciół, często też spożywa alkohol w celu wzmocnienia działania leku.
Gdy leki są stosowane zbyt długo i w ilościach przekraczających dawki terapeutyczne, może dojść do osiągnięcia poziomu dawek toksycznych, z objawami narastającego zatrucia organizmu. Wówczas lekomania przyjmuje formę najbardziej niebezpiecznej toksykomanii.
Jak już wspomniałam, uzależnienie dotyczy bardzo wielu leków, nie tylko psychoaktywnych. Najczęściej są to pochodne opium, stymulanty, preparaty uspokajające, antydepresyjne i nasenne, substancje przeciwgrypowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe, a nawet przeczyszczające. Poniżej bardziej szczegółowo opiszę najważniejsze z nich.
Opiaty są lekami o działaniu przeciwbólowym. Wytwarza się je z opium, które występuje w maku. Opiaty są znane ze swoich właściwości przeciwbólowych od tysięcy lat. Najaktywniejszą substancją w opium jest morfina, nazwana po greckim bogu snu Morfeuszu. W roku 1874 chemicy próbowali znaleźć mniej uzależniającą formę morfiny i odkryli heroinę, która okazała się dwa razy bardziej uzależniająca. Do opiatów i ich krewnych, czyli opioidów (syntetycznych opiatów) należą: heroina – narkotyk nielegalny, sprzedawany na ulicach, oraz następujące leki przeciwbólowe – morfina, kodeina, oxycodone, hydrocodone, fentanyl. Odurzenie opiatami wywołuje intensywną euforię, poczucie szczęścia, które jest tak cenione przez tych którzy ich nadużywają oraz poczucie błogości i relaksu. Łatwo jest przedawkować opiaty ze skutkiem śmiertelnym.
Benzodiazepiny są grupą leków o działaniu przeciwlękowym, uspokajającym, nasennym, przeciwdrgawkowym oraz zmniejszających tonus mięśniowy. Wprowadzono je do lecznictwa na początku lat 60. XX wieku. Pierwszy na rynku pojawił się lek zsyntetyzowany w roku 1957 przez absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego, Leona Sternbacha, pod nazwą handlową Librium. Następny z tej grupy, Diazepam, pojawił się w na rynku medycznym w 1962 roku, a po nim szereg innych farmaceutyków z grupy benzodiazepin. Do najpopularniejszych należą: Lorafen, Bromazepam, Relanium, Lorazepan, Xanax, Klonazepam, Diazepam, Rohypnol. Benzodiazepiny, a zwłaszcza Rohypnol, są coraz częściej wykorzystywane są do działań przestępczych, szczególnie na tle seksualnym. Aktywna substancja w nim zawarta o nazwie lunitrazepam, wykorzystywana jest w medycynie w celu wywołania snu, a także stosowana przed operacją chirurgiczną do redukcji lęku i oszołomienia pacjenta. Efekt działania Rohypnolu zależy od ilości podanej substancji. Stan po jego zażyciu zazwyczaj przypomina odurzenie alkoholowe, a w większych ilościach powoduje utratę samokontroli. Osoba, która go przyjęła, staje się bezbronna, natomiast okres działania (kilka godzin) objęty jest często całkowitą niepamięcią. Po 72 godzinach od zażycia lek nie jest już możliwy do wykrycia w organizmie. Długotrwałe stosowanie benzodiazepin prowadzi do powstania zależności fizycznej. Spośród leków z tej grupy najsilniej zależność wywodują silnie działające benzodiazepiny o krótkim, ale szybkim działaniu (np. Xanax, Lorazepam). Klasyczny zespół abstynencyjny pojawia się zwykle 48 godzin po odstawieniu benzodiazepin. Nagłe odstawienie tych silnie działających leków może spowodować śmierć.
Leki pobudzające. Nazwa obejmuje wszystkie leki o pobudzającym działaniu psychotropowym. Znanymi od dawna i tradycyjnie w tym celu używanymi substancjami są: kofeina, kardiazol, kwas glutaminowy i strychnina. Współcześnie większe znaczenie mają preparaty pobudzające korę mózgową i układ sympatyczny autonomicznego układu nerwowego. Najpopularniejsza jest amfetamina (Ritalin, Adderall). Początkowo była stosowana jako lek antydepresyjny, dopiero później odkryto jej pobudzające i euforyzujące działanie. Obecnie jest przepisywana dzieciom i dorosłym zdiagnozowanym z ADHD. Zatrucie ostre (po zażyciu powyżej 30 mg amfetaminy) objawia się bardzo silnym pobudzeniem, niepokojem, drgawkami, przyspieszeniem tętna, podwyższeniem ciśnienia tętniczego i temperatury ciała, dusznością, rozszerzeniem źrenic, bezsennością. Po bardzo dużych dawkach (powyżej 100 mg) powyższe objawy przechodzą w stan zupełnego wyczerpania z utratą świadomości, zwolnienia czynności serca, spadku ciśnienia krwi, porażenia zwieraczy i występowania krwiomoczu. Śmierć następuje wskutek wstrząsu lub zaburzenia pracy ośrodka oddechowego.
Psychotropy to leki przeciwpsychotyczne, blokujące receptor dopaminowy i hamujące reakcje psychotyczne. Ograniczają halucynacje i urojenia, stosowane są w lecznictwie psychiatrycznym, a także w anestezjologii i jako leki przeciwwymiotne (Seroquel, Abilify, Zyprexa, Risperdal). Szokująca jest liczba pacjentów bez żadnej diagnozy psychiatrycznej, którzy zażywają leki psychotropowe przepisane jako środki nasenne lub dla poprawy nastroju. Wielu z tych pacjentów nie ma pojęcia, że są one zaaprobowane tylko do leczenia psychozy lub schizofrenii. Skutkiem ubocznym są często choroby metaboliczne, cukrzyca i inne zagrażające życiu przypadłości. Według Reutera, 38 na 100 dzieci w systemie państwowej opieki (foster care) bez żadnych poważnych zaburzeń psychicznych bierze leki psychotropowe przepisywane w celu supresji „złego” zachowania.
Co zrobić, aby powstrzymać to szaleństwo? Myślę, że pacjenci muszą sami edukować się w tej materii. Temu również służy powyższy artykuł.
Katarzyna Pilewicz Ph. D, LCPC, CADC
doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w dwóch lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.
405 Lake Cook Rd., Suite 203, Deerfield, IL, 60015
911 N. Plum Grove Rd., suite C, Schaumburg, IL, 60173
Tel. (847) 907 1166
Email: [email protected]
www.psychologicalcounselingcenter.com
Psychological Counseling Center prowadzi konsultacje i porady dla osób zmagających się z problemami natury psychologicznej. Pomożemy zredukować stres, lęki i depresję. Wskażemy właściwe rozwiązania. Ukierunkujemy cię na odnalezienie siebie i twojej drogi życiowej. Po konsultację dzwoń: (847) 907-1166.
Nowa grupa dla rodziców: POZYTYWNE RODZICIELSTWO. W komfortowej atmosferze, pełnej poufności i wzajemnego wsparcia omawiamy trudne sytuacje i problemy, by znaleźć proste rozwiązania. Zrozum zachowanie swojego dziecka! Działaj na jego korzyść! Program oparty jest na zasadach nauk Alfreda Adlera. Po informacje dzwoń: (847) 907-1166
fot.Pixabay.com
Reklama