Polska buduje strategiczne relacje UE-Bałkany Zachodnie / Poland Establishes Strategic Relations Between the EU and the Western Balkans

Region Bałkanów Zachodnich Bałkany Zachodnie to termin określający państwa leżące w Europie Południowo-Wschodniej, do których zaliczamy Albanię, Bośnię i Hercegowinę, Czarnogórę, Kosowo, Macedonię Północną i Serbię. Kraje te są nieodłączną częścią Europy, jednak od lat zmagają się z szeregiem wewnętrznych problemów. Mimo bliskości geograficznej, każdy z nich różni się w kwestiach społecznych, etnicznych, językowych, kulturowych czy religijnych. Państwa Bałkanów Zachodnich w różnym stopniu postrzegają integrację w ramach struktur Unii Europejskiej. Część z nich posiada otwarte rozdziały negocjacyjne (Serbia i Czarnogóra), inne dysponują statusem państw kandydackich (Macedonia Północna i Albania). Reszta krajów stara się o nadanie statusu kandydata (Bośnia i Hercegowina) lub uznanie państwowości przez społeczność międzynarodową, tym samym uzyskanie statusu członka organizacji międzynarodowych (Kosowo). W kontekście polityki rozszerzenia UE i nowych państw, które aspirują do Wspólnoty, niezbędne jest szersze spojrzenie na to zagadnienie – zwłaszcza pod kątem geopolitycznym. Doświadczenia poprzednich rozszerzeń pokazują bowiem, że ma to znaczenie kluczowe dla globalnej pozycji państw należących do UE i wpływu samej organizacji na arenie międzynarodowej. W kontekście ostatnich kryzysów dołączenie nowych państw do Wspólnoty, tym samym zwiększenie potencjału organizacji, może mieć strategiczny wpływ na relacje np. z takimi globalnymi potęgami jak Stany Zjednoczone czy Chiny. Proces Berliński – wyzwania dla rozszerzenia UE W lipcu 2019 r. w Polsce odbędzie się szczyt Procesu Berlińskiego (czyli szczyt państw Bałkanów Zachodnich). Proces Berliński (PB) to inicjatywa, do której obok wcześniej wymienionych krajów bałkańskich, należy kilka państw UE – Austria, Bułgaria, Chorwacja, Francja, Grecja, Niemcy, Polska, Słowenia, Wielka Brytania, Włochy oraz instytucje UE. Inicjatywa wspiera kraje Bałkanów Zachodnich w rozszerzaniu regionalnej współpracy i w ich dążeniach do struktur UE. PB jest zatem płaszczyzną przybliżania krajów bałkańskich do UE i dzielenia się pozytywnymi przykładami transformacji z krajami o podobnych doświadczeniach w przeszłości. Proces został zainicjowany w 2014 r. przez kanclerz Angelę Merkel, celem nadania nowej dynamiki w polityce rozszerzania UE. Co jednak istotne, sama inicjatywa ma charakter nieformalny i stanowi forum dyskusji na poziomie międzyrządowym. Jest więc uzupełnieniem w stosunku do unijnej polityki rozszerzenia. Polska prezydencja w Procesie Berlińskim jest koordynowana przez wiceministra spraw zagranicznych Szymona Szynkowskiego vel Sęka, który stoi na czele zespołu odpowiedzialnego za przygotowanie i organizację wydarzenia w Poznaniu. W ramach tez programowych lipcowego spotkania z przedstawicielami „bałkańskiej szóstki”, szczególny nacisk kładziony jest na poszanowanie różnorodności i suwerenności państw. Polska popiera kolejne rozszerzenia UE, w którym mają uczestniczyć państwa Bałkanów Zachodnich. Postrzega ten region przez pryzmat silnego zakorzenienia kulturowego w Europie. Należy jednak podkreślić, że polskie poparcie dla akcesji sześciu państw bałkańskich nie jest bezwarunkowe. Polska prezydencja podkreśla konieczność przeprowadzenia niezbędnych reform w tych krajach, dążenia do przestrzegania prawa, redukcji korupcji z życia publicznego, walkę ze zorganizowaną przestępczością i zwiększenie poszanowania praw człowieka i mniejszości. Strategiczne znaczenie polskiego przewodnictwa Polskie przewodnictwo w Procesie Berlińskim ma charakter szczególny. To bowiem Polska należy do krajów tzw. „nowej Unii” (termin ten stosowany jest względem krajów, które uczestniczyły w największym w historii rozszerzeniu UE w 2004 r.), oraz jest przykładem udanej transformacji po roku 1989. Polska ma podobne doświadczenia, jeśli chodzi o realizację reform, co sprawia, że doskonale rozumie trudności związane z przygotowaniem do akcesji. Przewodnictwo Procesowi Berlińskiemu uwiarygodnia Polskę jako orędownika polityki rozszerzenia. Staje się tak przede wszystkim na bazie wcześniejszych doświadczeń, których była promotorem, m.in. Partnerstwa Wschodniego. Ponadto lipcowy szczyt w Poznaniu będzie kluczowym czasem na arenie europejskiej. Kraje UE będą świeżo po wyborach do Parlamentu Europejskiego, a także będą trwać negocjacje dotyczące składu nowej Komisji Europejskiej. Co więcej, będzie to czas występowania Wielkiej Brytanii z UE, co ma istotne znaczenie w kontekście geopolitycznego znaczenia Wspólnoty i układania nowych relacji z państwami trzecimi. Kraje Bałkanów Zachodnich znajdują się na różnym poziomie rozmów z UE. W najbliższych miesiącach będą decydować się losy rozmów akcesyjnych z Albanią i Macedonią Północną. Rozmowy o rozszerzeniu Wspólnoty w lipcu 2019 w Poznaniu zbiegną się zatem z kluczowymi wydarzeniami politycznymi w Europie, co z pewnością nie pozostanie bez znaczenia w kontekście stanowiska związanego z rozszerzeniem UE. Przesłanie z Poznania może mieć strategiczne znaczenie w kontekście odpowiedzi na pytanie, w którą stronę powinny zmierzać strukturalne reformy w krajach Bałkanów Zachodnich, jakie jest stanowisko krajów zachodnioeuropejskich w kwestii nowego rozszerzenia UE i tym samym w jakiej kondycji znajduje się sama Wspólnota. Budowanie strategicznych relacji Szczyt Procesu Berlińskiego w Polsce realizuje strategię opartą na partnerskich relacjach. Polska dyplomacja buduje więzy porozumienia UE z krajami bałkańskimi. W tym celu przedstawiciele strony polskiej spotykają się ze swoimi odpowiednikami w państwach bałkańskich. Na bazie doświadczeń, które są poprzedzone realnym zaangażowaniem w budowanie relacji na Bałkanach, wysłuchania opinii i sugestii krajów regionu, stworzono program polskiej prezydencji w PB. Oparty jest on na czterech filarach. Są to gospodarka, connectivity, wymiar obywatelski i bezpieczeństwo. W relacjach na linii UE – Bałkany Zachodnie podkreśla się rolę wzmocnienia wzajemnych połączeń transportowych i energetycznych między krajami regionu, a także rozwój cyfryzacji i kwestii społecznych. Mówi się o dużej roli wzmocnienia bezpieczeństwa, wspólnego stanowiska wobec wyzwań związanych z migracją i poszanowaniem mniejszości narodowych. W wymiarze geopolitycznym, UE zachęca państwa bałkańskie do wzmocnienia prac nad zwalczaniem terroryzmu i uważnej redukcji ekstremizmów, które mogą prowadzić do konfliktów międzynarodowych. Zwraca uwagę na redukcję handlu bronią, przemytu narkotyków i zagrożeń w przestrzeni cybernetycznej. Inicjatywa PB wspiera rozwój krajów Bałkanów Zachodnich. Otwiera szansę na integrację ze strukturami unijnymi, co w efekcie  umożliwia włączenie ich w system powiązań międzynarodowych. Główną ideą PB, która przyświeca także poznańskiemu szczytowi, jest wsparcie gospodarki państw bałkańskich, pokazanie dobrych praktyk, dzielenie się doświadczeniem i wzmocnienie współpracy regionalnej (w tym realizacja projektów infrastrukturalnych, takich jak rozbudowa portów, remont linii kolejowych i wsparcie długofalowych regulacji gospodarczych). Polska prezydencja w PB jest zbieżna z celami UE. Warszawa dąży do poszerzania bezpieczeństwa w Europie, wspiera reformy i współpracę regionalną, dzieli się ponadto swoimi doświadczeniami związanymi z transformacją ustrojową i dążeniami akcesyjnymi do UE. Jest promotorem polityki rozszerzeniowej Wspólnoty, co pozwala na podniesienie rangi współpracy regionalnej na forach międzynarodowych. Izabela Wojtyczka, Wiceprezes Warsaw Institute Absolwentka Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Ekonomii w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Stypendystka Pázmány Péter Catholic University w Budapeszcie. W przeszłości zawodowo związana z rynkiem energetycznym i sektorem think tanków. The Warsaw Institute Foundation to pierwszy polski geopolityczny think tank w Stanach Zjednoczonych. Strategicznym celem tej organizacji jest wzmocnienie polskich interesów w USA przy jednoczesnym wspieraniu unikalnego sojuszu między dwoma narodami. Jej działalność koncentruje się na takich zagadnieniach jak geopolityka, porządek międzynarodowy, polityka historyczna, energetyka i bezpieczeństwo militarne. The Warsaw Institute Foundation została założona w 2018 roku i jest niezależną organizacją non-profit, inspirowaną bliźniaczą organizacją działającą w Polsce – Warsaw Institute. –––   The Warsaw Institute Foundation is Poland's first geopolitical think tank in the United States. The strategic goal of this organisation is to bolster Polish interests in the U.S. while supporting the unique alliance between the two nations. Its activity focuses on such issues as geopolitics, international order, historical policy, energy, and military security. Established in 2018, The Warsaw Institute Foundation is an independent, non-profit organization inspired the twin Poland-based Warsaw Institute.

Poland Establishes Strategic Relations Between the EU and the Western Balkans

The Western Balkans The Western Balkan region embraces a group of south-eastern European countries, among which are Albania, Bosnia and Herzegovina, Montenegro, Kosovo, North Macedonia, and Serbia. Although being an inherent part of Europe, they had long grappled with a number of domestic disputes. Despite their geographical closeness, each of them is marked by unique social, ethnic, linguistic, cultural or religious features and seems to have adopted a distinct approach to the integration within the EU structures. Some of the states, like Serbia and Montenegro, have already opened accession chapters in their negotiations with Brussels while others, including North Macedonia and Albania, hold a candidate status. The remaining Western Balkan states are attempting to become an official EU candidate country (Bosnia and Herzegovina) or, like Kosovo, to make their statehood be recognized worldwide as part of efforts to join international organizations. In the context of the EU enlargement policy and more countries that strive to join the Community, it is, however, vital to adopt a broader perspective on the matter, with particular regard to geopolitical issues. As illustrated by previous EU enlargements, this is of key relevance for the global position assumed by the EU Member States and the Community's impact in the international arena. Given recent political crises, accession of new Member States to the European Union will boost the latter's potential, exerting a salient influence on relations with global superpowers such as the United States and China. Berlin Process: Challenges for Future EU Enlargement In July 2019, Poland will host the Western Balkans Summit convened under the Berlin Process, an initiative involves also a few EU countries, including Austria, Bulgaria, Croatia, France, Greece, Germany, Poland, Slovenia, the United Kingdom, Italy, and the EU institutions. It aims to encourage the countries of the Western Balkans in their endeavors for entering EU structures. The Berlin Process emerged as a kind of a platform for bringing Balkan countries closer to the European Union, serving also as a tool for exchanging experience between Balkan EU aspirants and countries that followed a comparable path in the past. Inaugurated in 2014 by German Chancellor Angela Merkel, the Process sought to give the momentum to the EU enlargement policy. The initiative is, however, informal and plays the role of a forum where discussions at the intergovernmental level may be held and whose goal is to complement the EU enlargement policy. Poland's chairmanship in the Berlin Process is coordinated by Deputy Foreign Minister Szymon Szynkowski vel Sęk, who is also in charge of preparing and organizing the July summit in Poznań. At the meeting, emphasis will be placed on issues such as respect for diversity and state sovereignty. Poland backs further EU enlargements that are to comprise Western Balkan countries, seeing the region through the prism of its cultural sources being deeply rooted in Europe. Yet Poland's support for the EU accession of six Balkan states can by no means be referred to as unconditional as Warsaw has underlined the need to put into practice fundamental reforms in these countries as well as to observe law, diminish corrupt practice in the public service, fight against organized crime and increase respect for minority and human rights. The strategic importance of the Polish chairmanship Poland's presidency in the Berlin Process is of a particular nature as the country underwent a successful political transformation in 1989 and was classified among countries of the so-called "new EU", a term that was coined following the largest single expansion of the European Union in 2004. Poland has a similar experience in implementing reforms, thanks to which it is perfectly aware of all difficulties that are linked to plausible accession. Warsaw's presidency in the Berlin Process makes Poland a much more champion of enlargement policy, which is mainly due to some earlier initiatives held under its patronage, including the Eastern Partnership. Moreover, the July summit will come at the key time for Europe, not long after electing Members of the European Parliament and launching negotiations on the composition of the new European Commission. This will also concur with Britain's divorce with the European Union, an event that grows in the EU's geopolitical importance and its efforts to establish new ties with third countries. The Western Balkans is currently at different stages in their relationship, with forthcoming months being decisive for EU accession talks with Albania and North Macedonia. Devoted to further extending of the European Union, the July summit will, therefore, coincide with major political events in Europe, which will undoubtedly influence the Community's standpoint on its feasible enlargement processes. What will be concluded in Poznań may be of strategic importance while tackling the question of which direction structural reforms in the Western Balkans should adopt and what attitude on EU enlargement Western European countries seem to represent, thus demonstrating the Community's current condition. Building strategic relationships The Western Balkans Summit is aimed at fulfilling a policy based on a partnership between the countries. Polish diplomacy is cementing ties between the European Union and the Balkan countries, an example of which are bilateral meetings held by Polish and Balkan officials. The program of Poland's presidency in the Berlin Process was formed on the basis of long-time experiences, preceded by a genuine commitment in establishing ties in the Balkans as well as opinions and suggestions of the region. It has been built on four pillars, including economy, connectivity, civic dimension, and security. When speaking of the relationship between the European Union and the Western Balkans, attention is attracted to the purpose of shipping routes and energy connections between the countries of the region as well as to the development of digitization and social issues. It also conveys an idea of increasing security and Europe's common approach to challenges related to both migration and respect for national minorities. Geopolitically, the European Union encourages its Balkan partners to invigorate their attempts to fight terrorism and to carefully reduce extremist attitudes able to spark international conflicts. Brussels also draw Balkans' attention to aspects such as cyberthreats and the need to diminish arms trade and drug trafficking. The Berlin Process initiative fosters further development of the Western Balkan countries and opens up an opportunity to integrate with the EU structures, allowing them to be incorporated into an extensive system of international ties. The main idea of the Berlin Process, which is also to become the core theme of the July summit, will consist in showing good practices, sharing experience and strengthening regional cooperation. As for the last component, it will chiefly focus on implementing infrastructure projects, with particular attention to expanding seaports, rail track maintenance and providing support for long-term economic regulations. Poland's chairmanship in the Berlin Process corresponds to the EU goals. Warsaw will push for developing security in Europe, backing reforms and regional cooperation while it is already involved in sharing experience related to both earlier EU accession endeavors and political transformation. Furthermore, it promotes the EU enlargement policy, which paves the way for considering regional cooperation also at the high-level meetings. Author: Izabela Wojtyczka, Vice President of the Warsaw Institute A graduate of the Faculty of Political Science and International Studies at the University of Warsaw and Economics at the Warsaw School of Economics. A scholarship holder at Pázmány Péter Catholic University in Budapest. She gained professional experience in the energy and think tank sectors.   fot.Macedonia - Oliver Acev/Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP