Odcinek 31. Mieczysław S. Szymczak – do ambitnych świat należy

Profesor Dominik Pacyga opowiada historię chicagowskiej Polonii. Poznaj fascynujących ludzi, niezwykłe miejsca i wydarzenia związane z polskim Chicago. Co tydzień nowy odcinek – w poniedziałek jako podcast w radiu WPNA 103.1 FM, a w piątek – w weekendowym wydaniu „Dziennika Związkowego”. Zdobywca wielu tytułów naukowych – kilku licencjatów, magisteriów i tytułów prawniczych, Mieczysław Szymczak wykładał w St. Mary’s College i na Uniwersytecie DePaul. Był niezwykle utalentowanym młodym profesorem ekonomii, który szybko stał się siła sprawczą chicagowskiego życia politycznego i ekonomicznego. Urodzony w Chicago Szymczak był politycznym liderem Polonii w latach 20. i 30. XX wieku. Jego wczesna kariera koncentrowała się w środowisku biznesowym na północy Chicago. W roku 1922 założył firmę Guarantee Mortgagae and Security Corporation. Szymczak brał też udział w założeniu firmy Ridgemoor Building & Loan Association w 1925 roku; pełnił też funkcje dyrektora i wiceprezesa dwóch banków na północnym zachodzie Chicago. Wschodząca gwiazda W latach 1926-28 z nadania Antona Cermaka pracował w zarządzie Dystryktu Lasów Powiatu Cook. Oczywiście, jako wschodząca gwiazda biznesu i polityki, Szymczak związał swoją karierę i przyszłość z Cermakiem i tworzoną przez niego w Chicago machiną demokratyczną. Już w 1922 roku Szymczak wspierał tworzenie dla polskich imigrantów kursów przygotowujących do egzaminu na obywatelstwo i był prezesem Naturalization League of Illinois, organizacji przekonującej polskich imigrantów do składania podań o amerykańskie obywatelstwo. Dzięki działalności ligi w Chicago powstało ponad 50 szkół dla przyszłych obywateli, a w planach było stworzenie systemu nauki korespondencyjnej, dostępnej dla Polaków na terenie całych Stanów Zjednoczonych. Szymczak doskonale zdawał sobie sprawę, że Polacy muszą zdobyć amerykańskie obywatelstwo, aby móc głosować i stworzyć w Chicago i w USA realną siłę polityczną. Również w 1922 roku Szymczak zaangażował się w kampanię wyborczą sędziego Edmunda J. Jareckiego, jako członek Polskiej Ligi Wspólnotowej (Polish Fellowship League). Liga, jako organizacja rzekomo ponadpartyjna, chciała zjednoczenia wszystkich organizacji polonijnych w celu promowania zdobycia przez Polaków amerykańskiego obywatelstwa. Organizacja wsparła kandydatury demokratów – Jareckiego, Franka P. Danisha i Johna Prystalskiego – na sędziów. Na walnym zebraniu ligi, które odbyło się 15 października w Hali Pułaskiego, głosujący zdecydowali udzielić poparcia kandydatom Partii Demokratycznej, ponieważ Partia Republikańska nie wystawiła żadnych polonijnych kandydatów na sędziów. Mieczysław Szymczak i Stephen Kolanowski planowali zorganizowanie wieców wyborczych we wszystkich polonijnych społecznościach w Chicago, by w ten sposób zmotywować wyborców. W Hali Walsha, na północy miasta, wśród mówców znalazł się kongresman Stanley Kunz oraz inni amerykańscy politycy polskiego pochodzenia. Polonia zaczęła odczuwać, że jej znaczenie w Partii Demokratycznej powoli wzrasta. POSŁUCHAJ podkastu „Polish Chicago” Radia WPNA 103.1 FM

U boku Cermaka Anton Cermak stawał się coraz popularniejszy wśród chicagowskich demokratów, a wraz z nią rosła popularność Szymczaka. Próby organizowania polonijnych społeczności przyniosły efekty, które zaczęły wykraczać poza granice okręgów wyborczych. W 1927 roku Szymczak wystartował w wyborach na stanowisko skarbnika miejskiego. Zyskał poparcie lidera Partii Demokratycznej George’a Brennana, który zapewnił go o poparciu całej partyjnej organizacji. Szymczak wykorzystał w swojej kampanii rozwijające się radio, przez które zwracał się do mieszkańców Chicago w marcu i kwietniu. Pomimo tych wysiłków przegrał wybory, ale udało mu się zdobyć najwięcej głosów wśród wszystkich demokratycznych kandydatów. Zwycięscy republikanie zaproponowali młodemu ambitnemu Polakowi posadę zastępcy skarbnika miejskiego, by w ten sposób rozbić sojusz demokratów z Polonią, ale Szymczak ofertę odrzucił. W odpowiedzi Cermak awansował go na superintendenta Dystryktu Lasów Powiatu Cook. W listopadzie 1928 roku Szymczak uzyskał demokratyczną nominację na stanowisko sekretarza Sądu Najwyższego. Tym razem wygrał wybory i tym samym stał się politykiem przyciągającym głosy wyborców i bliskim sprzymierzeńcem Antona Cermaka. Cermak został burmistrzem Chicago w 1931 roku, czym mocno ugruntował pozycję machiny demokratycznej. Znaczenie Szymczaka w polonijnej polityce wzrosło jeszcze bardziej. Burmistrz czeskiego pochodzenia mianował lojalnego Polaka członkiem swojego gabinetu i powierzył Szymczakowi stanowisko rewidenta miejskiego. Jako rewident i świeżo mianowany szef nowo powstałej Polish American Democratic Organization (PADO), Szymczak znalazł się w centrum chicagowskiej polityki. Działanie maszyny demokratycznej opierało się na uzyskiwaniu poparcia, wzajemnych przysługach i lojalności. PADO, pod kierownictwem Szymczaka, stało się organizacją dzierżącą w Chicago sporą władzę. Polscy chicagowianie wstępowali do organizacji z nadzieją na uzyskanie stanowisk i nawiązanie intratnych kontaktów. Szymczak skrzętnie katalogował wszystkich, których polecił na stanowiska, lub którym wyświadczył jakiekolwiek przysługi. Szymczak w rządzie federalnym Wybór Franklina Delano Roosevelta na prezydenta w listopadzie 1932 roku dodatkowo umocnił pozycję Polonii w Chicago, ponieważ głosy polskiej społeczności stały się ważne dla nowej koalicji demokratycznej. Niemal natychmiast polska społeczność rozpoczęła starania, aby Szymczak wszedł do administracji Roosevelta. Już w grudniu 1932 roku polonijne organizacje z Chicago wystosowały do prezydenta Roosevelta petycję o przyznanie Szymczakowi teki Sekretarza Skarbu. Kiedy Anton Cermak zginął w zamachu wymierzonym w prezydenta, Polonia zachęcała Szymczaka, aby został burmistrzem Chicago. Próba zdobycia przez Polaka fotela burmistrza nie powiodła się, a następcą Cermaka został Edward Kelly. Polonijne ambicje związane z osobą Mieczysława Szymczaka nie wyczerpały się, a Polonia nie zaprzestała starań, by włączyć swojego przedstawiciela w skład prezydenckiej administracji. Ostatecznie, w czerwcu 1933 roku Roosevelt mianował Szymczaka do Zarządu Gubernatorów Rezerw Federalnych (Board of Governors of the Federal Reserve) i było to wówczas najważniejsze stanowisko, jakie Polak piastował w amerykańskim rządzie. Polonia ucieszyła się sukcesem swojego przedstawiciela, ale objęcie stanowiska federalnego było równoznaczne z utraceniem przez chicagowską Polonię najbardziej utalentowanego polityka. Szymczak był członkiem Zarządu Gubernatorów Rezerw Federalnych od 14 czerwca 1933 roku do 31 maja 1961 roku. Na stanowisko wybierany był jeszcze dwa razy, w 1936 i 1948 roku. W 1944 roku na Międzynarodowej Konferencji Monetarnej Szymczak wystąpił jako doradca federalny. Przewodniczył amerykańskiej delegacji Zagranicznej Administracji Ekonomicznej, która w Londynie dyskutowała nad powojenną rekonstrukcją Belgii, był też szefem sekcji handlowej w dziale ekonomicznym Biura Zarządzania Militarnego nad Niemcami (Office of Military Government for Germany), a następnie został dyrektorem działu ekonomicznego Biura. W roku 1950 został przewodniczącym Komitetu Studiów (Study Committee) w Waszyngtonie. Szymczak był też dyrektorem waszyngtońskiego oddziału Amerykańskiego Czerwonego Krzyża. Był zaangażowany w działalność wielu organizacji i klubów, w tym waszyngtońskiego oddziału Amerykańskiego Instytutu Bankowości. Po wielu latach spędzonych w rządzie federalnym, Szymczak powrócił do działalności politycznej i udzielał się w organizacjach obywatelskich. Podczas swojej kariery Szymczak otrzymał wiele nagród i wyróżnień. Był odznaczony przez rząd polski Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą, a przez królewskiego regenta Belgii za pomoc przy naprawie szkód po drugiej wojny światowej. Mieczysław Szymczak zmarł w 1978 roku. Dominik Pacyga Tłumaczenie i opracowanie: Grzegorz Dziedzic Dominik A. Pacyga Imigrant w trzecim pokoleniu, urodził się w Chicago w 1949 roku. Profesor historii (emerytowany w 2017 r.) w Columbia College w Chicago. Studia doktorskie ukończył w 1981 roku na Uniwersytecie Illinois w Chicago. Jest autorem i współautorem sześciu książek poświęconych historii Chicago i chicagowskiej Polonii, m.in. “Slaughterhouse: Chicago’s Union Stock Yard and the World It Made” (2015), “Chicago: A Biography” (2009) i “Polish Immigrants and Industrial Chicago” (1991, 2001). Obecnie pracuje nad książką “Polish Chicago”. Laureat nagród Oskara Haleckiego i Mieczysława Haimana przyznawanej przez Polish American Historical Association oraz nagrody Catholic Book Award. Profesor wizytujący na uniwersytetach: Chicagowskim, Illinois i Oksfordzkim. W latach 2013-14 wykładał w Instytucie Studiów Amerykańskich i Polskiej Diaspory na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Współpracuje z wieloma muzeami, instytucjami pomocowymi i organizacjami etnicznymi w celu zachowania i prezentowania historii.   Zdjęcie główne: zrobione przed domem doktora Józefa Orłowskiego w Chicago, w latach 1931-1934. W pierwszym rzędzie od lewej: prezes Banku Polskiego w Chicago Jan F. Przybysz, gubernator Matt (Mieczysław) S. Szymczak, Ignacy J. Paderewski i konsul generalny Tytus Zbyszewski. W drugim rzędzie od lewej: baron Hartingh, Zygmunt Stefanowicz, sekretarz Paderewskiego Sylwin Strakacz, ksiądz superior Tadeusz Ligman i doktor Józef Orłowski

fot.Z. Rozanski/archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce