Sejm uchwalił w czwartek nowelizację ustaw: o ustroju sądów powszechnych, SN i o KRS, autorstwa PiS. Zmiany zakładają m.in., że pierwsze posiedzenie KRS po zwolnieniu stanowiska przewodniczącego Rady może zwołać najstarszy wiekiem członek KRS będący sędzią lub sędzią w stanie spoczynku.
Za nowelizacją ustaw głosowało 236 posłów, 149 było przeciw, 26 wstrzymało się od głosu. Nowela trafi teraz pod obrady Senatu.
Przed głosowaniem marszałek Sejmu Marek Kuchciński poinformował, że - podobnie, jak w poprzednio omawianej ustawie dot. sądownictwa - skorzystał ze swojego uprawnienia i nie dopuszcza do pytań w toku procedowania zgłoszonych poprawek. Zwracał uwagę m.in. posłance PO Agnieszce Pomaskiej, aby opuściła sejmową mównicę i nie utrudniała prowadzenia obrad.
Izba nie zgodziła się na odrzucenie projektu ustawy w całości, o co wnioskowała opozycja.
Sejm przyjął dwie poprawki PiS, zarekomendowane przez komisję. Jedna z nich ustanawia 30-dniowy termin na ewentualną opinię KRS dla prezydenta ws. sędziego, który chciałby orzekać po ukończeniu 65. roku życia. Natomiast druga poprawka zakłada utrzymanie zasady przewidującej, iż asesorów sądowych mianuje minister sprawiedliwości, a nie prezydent.
Zgodnie z przyjętą nowelizacją, pierwsze posiedzenie KRS po zwolnieniu stanowiska przewodniczącego Rady - jeśli nie zrobi tego w określonym terminie I prezes SN - może zwołać najstarszy wiekiem członek Rady, będący sędzią lub sędzią w stanie spoczynku.
Wcześniej w czwartek Sąd Najwyższy w oświadczeniu ocenił założenia nowelizacji. W ocenie SN, zmiany w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa są kolejnym dowodem instrumentalnego traktowania przez ustawodawcę prawa, które staje się narzędziem osiągania doraźnych celów politycznych.
"Odnosząc się do propozycji zmian w ustawie o KRS, należy podkreślić, że są one kolejnym dowodem instrumentalnego traktowania przez ustawodawcę prawa, które staje się narzędziem osiągania doraźnych celów politycznych. W demokratycznym państwie prawnym taki stan rzeczy wydaje się nie do zaakceptowania" - podkreślił w swej opinii SN.
Nowelizacja ustaw o ustroju sądów powszechnych, Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa, przewiduje także, "wyłączenie Prezydenta RP z całej procedury" wyrażania zgody na dalsze sprawowanie urzędu przez sędziego po osiągnięciu przez niego wieku, w którym przechodzi w stan spoczynku, i przekazanie tej kompetencji KRS.
Zgodnie z nowymi przepisami to KRS, a nie prezydent może wyrazić zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego po ukończeniu przez sędziego 65. roku życia. W myśl poprawki, decyzje Rady w tym zakresie mają być ostateczne. "Wyłączenie Prezydenta RP z całej procedury pozostawia całość uprawnień w tym zakresie kolegialnemu organowi złożonemu w ponad 2/3 z przedstawicieli środowiska sędziowskiego - nie ma zatem potrzeby, by od jego decyzji przysługiwało dalsze odwołanie" - napisano w uzasadnieniu do poprawki.
Nowela wprowadza też dwustopniową procedurę konsultacji przy odwołaniu prezesa lub wiceprezesa sądu. Według uchwalonych przepisów, minister sprawiedliwości najpierw zasięga opinii kolegium sądu, a jeżeli ta jest negatywna - zwraca się do KRS.
KRS będzie mogła większością dwóch trzecich głosów odmówić zgody na odwołanie prezesa sądu - co jest wiążące dla ministra. Jeśli KRS nie zajmie stanowiska w tej sprawie w terminie 30 dni, to brak tego stanowiska nie będzie stał na przeszkodzie w odwołaniu prezesa sądu przez ministra.
Przyjęte przepisy zakładają też zrównanie wieku przejścia w stan spoczynku kobiet i mężczyzn sędziów do 65 lat. Jednocześnie pozostawiona została kobietom sędziom możliwość przejścia w stan spoczynku w wieku 60 lat, niezależnie od stażu pracy. (PAP)
Ewa Malcher
