Każdego roku na całym świecie miliony konsumentów padają ofiarą oszustów. Na liście tej znajdują się oszustwa podatkowe, loteryjne, „na wnuczka”, „na kochanka” i wiele, wiele innych.
Od 2013 r. tylko łupem oszustów na „agenta podatkowego” padło ponad 13 mln dolarów. Ofiary oszustw „na kochanka” od 2011 r. straciły 50,4 mln dolarów.
Dlaczego ludzie wciąż dają się nabierać oszustom? Odpowiedź brzmi: bo oszustwa są skuteczne. Dlaczego wciąż znajdują się ludzie, którzy mogą paść ofiarą oszustów? Ponieważ przyszłe ofiary reagują emocjonalnie a nie logicznie na fałszywe telefony, e-maile lub listy.
Oszuści wiedzą, jak zagrać na naszych emocjach takich jak strach, chęć pomocy i chęć zysku.
W oszustwach telefonicznych, np. „na agenta podatkowego”, sprawcy posługują się strachem i groźbami. W metodzie „na kochanka” grają na naszej potrzebie posiadania kogoś, kto się nami zaopiekuje. Tymczasem bez względu na rodzaj oszustwa złodzieje wychodzą zwycięsko tylko wtedy, gdy uda im się wydobyć od ofiary potrzebne informacje. Mogą to być dane osobiste, numery kart płatniczych czy informacje, które pomogą sprzedać jakiś produkt lub posłużą do kradzieży pieniędzy.
Dlaczego ofiarą oszustów tak często padają emeryci? Odpowiedź jest prosta: bo mają pieniądze. Jako że seniorzy dużą część czasu spędzają samotnie, samo spotkanie kogoś, z kim można porozmawiać, skłania ich do odpowiedzi na pytania dotyczące spraw osobistych i finansowych. Oszuści zdają sobie też sprawę z opieki, jaką seniorzy chcą roztoczyć nad swoimi dziećmi i wnukami. Wiedzą, że zrobią wszystko, by je chronić i pomagać. To właśnie seniorzy najczęściej są skłonni ujawniać informacje i podejmują działania pod wpływem emocji, zapominając o logice.
Jakie kroki konsumenci mogą podjąć, by chronić się przed oszustami?
– Jeśli domniemany oszust żąda od ciebie natychmiastowej zapłaty, nigdy nie płać. Daj sobie przynajmniej 24 godziny do namysłu i wykorzystaj ten czas do bliższego zbadania sprawy.
– Nie dziel się osobistymi czy finansowymi danymi, czy to własnymi czy też rodziny, z kimś, kogo nie znasz. Swoje problemy zatrzymaj dla siebie.
– Nawet groźba trafienia do więzienia, nie może cię skłonić do zrobienia czegoś, czego byś normalnie nie zrobił. W takim przypadku odwieś słuchawkę i zadzwoń na policję.
Jakich oszustw wystrzegać się w 2016 roku?
Rzekoma pomoc techniczna. Zgłaszane szkody od 100 do 1 tys. dolarów. To koszt prawdziwej pomocy technicznej po tym, gdy oszust zniszczy ci oprogramowanie lub zainfekuje komputer. Oszuści często żądają zapłaty kartą kredytową, dlatego też często wykorzystują później posiadane dane do nieautoryzowanych zakupów.
Podróbki. Zgłaszane szkody od 100 do 1 tys. dolarów. Przy tak ogromnej liczbie sklepów internetowych czasem trudno odróżnić prawdziwe przedstawicielstwa od takich, które oferują tanie podróbki produktów wysokiej jakości. Zwłaszcza, że oszuści domagają się płacenia kartą kredytową.
Zwierzęta domowe na sprzedaż. Zgłaszane szkody od 200 do 2 tys. dolarów. Obietnica sprzedaży szczeniaka, kociaka czy innego czworonoga może być zachęcająca, ale w ten sposób zostało oszukanych wielu ludzi, którzy nigdy nie otrzymali tego, co im obiecano.
Rządowe granty. Zgłaszane straty od 100 do ponad 2 tys. dolarów. Przedstawiciele rządu Stanów Zjednoczonych nie mają zwyczaju dzwonienia do swych obywateli z ofertą sprzedaży lub podarowania grantu. Jeśli za obiecany grant musisz zapłacić, to zwykle jest to oszustwo.
Rzekomy komornik. Zgłaszane straty od 100 do ponad 2 tys. dolarów. Oszuści zdają sobie sprawę, że agencje windykacyjne mogą kontaktować się z dłużnikami, którzy są im winni pieniądze. To stwarza okazję do podszywania się za komornika.
Pożyczki terminowe. Zgłaszane szkody od 500 do ponad 3 tys. dol. Oszuści wybierają swoje ofiary z grona najbardziej potrzebujących czyli ludzi, którzy chcą wziąć tzw. chwilówki – wysoko oprocentowane pożyczki. Podobnie jak w przypadku rządowych grantów, oszuści oferujący rzekome chwilówki korzystają z danych o konsumentach zebrane przez oferentów pożyczek terminowych.
Pracuj w domu. Zgłaszane szkody zróżnicowanej wartości. Oprócz bezpośrednich strat finansowych, ofiara takiego przestępstwa może spodziewać się konsekwencji prawnych, jeśli w porę nie zgłosi władzom, że uczestniczy w produkcji lub wysyłce nielegalnych produktów.
Oszustwa czekowe. Zgłaszane szkody od 200 do ponad 3 tys. dol. To jedno z najpopularniejszych oszustw, gdy sprawcy nakłaniają swe ofiary do przyjęcia podrobionych czeków lub czeków bez pokrycia. Ofiary otrzymują czeki za jakiś zakup na sumę wyższą niż oczekiwana. Oszuści korzystają z różnorodnych wymówek, by wyjaśnić rozbieżności, a następnie proszą ofiarę o wysłanie nadpłaty przelewem bankowym. Gdy się okaże, że czek jest bez pokrycia, ofiara traci w dwójnasób: nie otrzymała obiecanej sumy i nie ma nadpłaty wysłanej oszustowi.
Ewa Malcher
