Ewa Malcher
120-stronicowy raport, przygotowany przez HRW we współpracy z Amerykańską Unią Swobód Obywatelskich, został opracowany na podstawie rozmów z prawnikami, rządowymi urzędnikami wyższego szczebla oraz około 50 dziennikarzami, zajmującymi się tematyką wywiadu oraz narodowego bezpieczeństwa, m.in. dla dzienników "New York Times" i "Washington Post", agencji Associated Press oraz radia publicznego NPR.
We wnioskach dokumentu autorzy podsumowują, że inwigilacja prowadzona w USA, w tym przez Agencję Bezpieczeństwa Narodowego (NSA), "podważa wolność prasy i prawo obywateli do informacji", a więc "prawa człowieka niezbędne dla zdrowej demokracji".
Raport zauważa, że choć USA twierdzą, że są globalnym liderem, jeśli chodzi o wolność mediów, to dziennikarze skarżą się, że rządowa elektroniczna inwigilacja ogranicza ich możliwości pracy nad tematami ważnymi z punktu widzenia interesu publicznego, gdyż wzrosły obawy - zarówno wśród dziennikarzy, jak i ich źródeł - co do środków, jakimi administracja stara się zapobiegać przeciekom. Dziennikarze cytowani w raporcie przyznają, że ich źródła są zastraszane i boją się, że mogą stracić pracę albo - co gorsza - zostanie wszczęte przeciwko nim postępowanie karne.
"Ludzie coraz bardziej boją się rozmawiać o czymkolwiek" - powiedział laureat nagrody Pulitzera, którego nazwiska raport nie ujawnia.
Przytaczając relacje dziennikarzy, raport opisuje jakie "skomplikowane kroki" muszą podejmować, modyfikując dotychczasowe praktyki w pracy, by utrzymać kontakty ze źródłami i zabezpieczać poufne informacje. By chronić kontakty ze źródłami, dziennikarze np. używają zaszyfrowanych komputerów, które pozostają całkowicie odizolowane od niezabezpieczonych sieci internetu; inni w ogóle rezygnują z komunikacji elektronicznej, co niezwykle spowalnia ich pracę - czytamy w raporcie.
Jego autorzy zauważają też, że dziennikarze, których praca jest niezbędna dla zapewnienia w demokracji kontroli rządu, skarżą się, że są traktowani przez rząd z podejrzliwością. "Nie chcę, by rząd zmuszał mnie do działania jak szpieg. Nie jestem szpiegiem. Jestem dziennikarzem" - powiedziała osoba przedstawiona jako "wybitny" dziennikarz specjalizujący się w sprawach bezpieczeństwa narodowego.
"Rok temu w naszej branży bardziej martwiliśmy się, że to rząd chiński węszy, by dowiedzieć się, nad czym pracujemy. Teraz obawiamy się własnego rządu" - zwrócił uwagę inny reporter.
Dziennikarze przyznają, że okoliczności pracy dla dziennikarzy znacznie pogorszyły się po rewelacjach byłego współpracownika amerykańskiego wywiadu Edwarda Snowdena, który ujawnił masową inwigilację elektroniczną prowadzoną przez NSA.
"Każdy dziennikarz zajmujący się bezpieczeństwem narodowym, jakiego znam, powie, że atmosfera, w której profesjonalni dziennikarze badają niepowodzenia polityki czy złe decyzje wojskowe, jest teraz znacznie chłodniejsza" - powiedział Steve Coll, który pisze dla tygodnika "New Yorker" oraz jest dziekanem Wyższej Szkoły Dziennikarstwa na Uniwersytecie Columbia.
Z Waszyngtonu Inga Czerny (PAP)
Zamieszczone na stronach internetowych portalu www.DziennikZwiazkowy.com materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Codziennego Serwisu Informacyjnego PAP, będącego bazą danych, którego producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Alliance Printers and Publishers na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione.
