Gdyńskie Muzeum czeka na wspomnienia emigrantów

Archiwum Emigranta to wyjątkowy projekt poszukiwania i gromadzenia relacji polskich emigrantów prowadzony przez Muzeum Emigracji w Gdyni. Wspomnienia osób polskiego pochodzenia żyjących na całym świecie zbierane są już od roku, teraz jednak na muzealnej stronie internetowej uruchomiony został formularz online, dzięki któremu każdy może samodzielnie podzielić się swoją osobistą historią. Przekazane opowieści są udostępniane na tej samej witrynie.

Pierwsze z nich można już znaleźć pod adresem: www.muzeumemigracji.pl/archiwum-emigranta

− Archiwum, stanowiące tylko część Muzeum Emigracji to niezwykle interesująca idea, której celem nie jest pokazanie pomnikowego emigranta, ale ciekawego w całej swej złożoności człowieka żyjącego z dala od ojczyzny – mówi rzecznik Muzeum Emigracji Łukasz Kierznikiewicz. – Jesteśmy otwarci na wszystkie formy wspomnień, które mogą być nadsyłane drogą elektroniczną, ale też tradycyjną drogą pocztową. Ważne, by były to prawdziwe, osobiste wspomnienia, z którymi emigranci chcą się podzielić nie tylko z rodakami rozsianymi po całym świecie, ale też przyszłymi pokoleniami. Nie muszą to być osobiste opowieści. Mogą to być wspomnienia rodziców, dziadków, wujków, cioć czy innych krewnych, którzy dawno albo i niedawno opuścili Polskę na zawsze w poszukiwaniu chleba, ze względów politycznych czy też innych powodów – dodaje.

− Z całego świata nadchodzą sygnały, że było ogromne zapotrzebowanie na tego typu inicjatywę. Każdy dzień potwierdza, że możemy spodziewać się bardzo szerokiego odzewu naszych rodaków. Liczymy też na odzew Polonii amerykańskiej, która jest najliczniejsza w świecie. Zwracamy się więc z apelem, piszcie wspomnienia, relacje, jak przebiegało lub przebiega życie na imigracyjnej ziemi i przesyłajcie pod podany wyżej adres. My ze swej strony będziemy wszystko skrzętnie gromadzić i archiwizować – obiecuje Kierznikiewicz.

Sfilmowane wywiady

Jak podaje portal muzeumemigracji.pl Archiwum Emigranta to przedsięwzięcie długofalowe i wieloetapowe. W pilotażowej fazie projektu (lata 2010 – 2011), sfilmowanych zostało kilkadziesiąt wywiadów na trzech kontynentach, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Australii, Francji, Wielkiej Brytanii, Czechach, na Węgrzech i w Rumunii. W ramach pierwszego etapu projektu, rozpoczynającego się w styczniu 2012 na Pomorzu, Muzeum Emigracji w Gdyni zarejestrowało we współpracy z Gdyńską Szkołą Filmową wywiady z osobami, które doświadczyły emigracji oraz tymi, które pracując w gdyńskiej infrastrukturze emigracyjnej, były jej świadkami.

Na obecnym etapie Muzeum realizuje wywiady w studiu zaaranżowanym w swoim gdyńskim biurze bądź we współpracy ze zewnętrznym studiem filmowym w Warszawie. W ramach projektu rejestrowane są także rozmowy z wybitnymi postaciami polskiej nauki, kultury, sportu bądź biznesu, w których życiorys wpisane były doświadczenia emigracyjne. Na dalszych etapach projektu zakłada się działania międzynarodowe – wyjazdy  w celu rejestracji wywiadów za granicą. Historie emigrantów archiwizowane są w postaci notacji tekstowych, dźwiękowych i filmowych i wykorzystywane w działaniach wystawienniczych, wydawnictwach multimedialnych i drukowanych jak i w elektronicznych archiwach udostępnianych w Internecie.

Emigracja z ziem polskich

Historia emigracji z ziem polskich to opowieść o milionach ludzi, którzy opuszczali kraj w poszukiwaniu lepszego życia, marzeń, wolności. To historia pełna emocji, wzruszeń, dramatycznych i niezwykłych losów; jest to też opowieść o nadziei, wyzwaniu, odwadze. Na tle rozmaitych faktów i wątków historycznych niezmiernie interesujące wydaje się wzajemne przenikanie zjawiska emigracji w historii Polski, kraju z losami indywidualnych postaci. Dla jednych wyjazd był przymusem, dla innych – realizowaniem marzeń, poszukiwaniem wolności. Pomysł stworzenia Muzeum Emigracji w Gdyni nie jest przypadkowy – to stąd, z Dworca Morskiego w Gdyni, tysiące ludzi wyruszało w podróż do nowego życia.

Określając swoją misję Muzeum stawia sobie za cel odpowiedź na pytania: jak, kiedy, dlaczego, dokąd i z jakim skutkiem emigrowali mieszkańcy ziem polskich. Pragnie opowiedzieć historię do tej pory często pomijaną, przemilczaną, nawet fałszowaną – choć jest to opowieść, która niejednokrotnie powinna napawać Polaków dumą. Emigracja jest nieodłącznym składnikiem naszej pamięci, dlatego powstanie Muzeum poświęconego temu zjawisku to wypełnienie istotnej luki w polskiej polityce historycznej. Trud zgromadzenia pod jednym dachem wielu wątków emigracji jest zadaniem ambitnym i wartym podjęcia. Bo historia emigracji to historia burzliwa i fascynująca, która musi wreszcie zostać opowiedziana.

Muzeum Emigracji w Gdyni to jedyne miejsce w Polsce, które ukaże historię emigracji z ziem polskich. To również jedna z zaledwie kilku tego typu placówek na świecie, w której opowieść ta może wybrzmieć w miejscu faktycznie związanym z tematem – niezwykłym budynku Dworca Morskiego, przez lata służącym obsłudze ruchu emigracyjnego.

Historia emigracji to historia niezwykle osobista, poruszająca – składają się na nią losy milionów ludzi. Muzeum pragnie możliwie wiernie przekazać emocje towarzyszące decyzjom o wyjeździe, opuszczaniu najbliższych, porzucaniu dotychczasowego życia i rodzinnego kraju; opowiedzieć o trudach podróży, zetknięciu z egzotyką, wielokulturowością i o budowaniu własnej tożsamości na nowych ziemiach. Będzie to również opowieść o kulisach emigracyjnego biznesu: szlakach transportowych, instytucjach zajmujących się logistyką, ludziach żyjących z organizacji przerzutu emigracyjnych mas. Wreszcie – o porcie jako węźle całego systemu transportowego oraz warunkach, w jakich do innego świata podróżowali rodacy. To opowieść, która dotyczy każdego z nas. Znaczenie i skalę zjawiska emigracji dla naszej narodowej tożsamości pokazuje fakt, że Polska jest w światowej czołówce pod względem rozproszenia narodu poza granicami państwa.

Muzeum Emigracji stawia sobie również za cel zbudowanie nowoczesnej instytucji kulturalnej, która pod znamiennym adresem – Gdynia, ul. Polska 1, łączyć będzie funkcje wystawiennicze, artystyczne, popularyzatorskie oraz edukacyjne. Poprzez profil programowy wystaw stałych i zmiennych, kino studyjne oraz działania o charakterze teatralnym, Muzeum pełnić będzie rolę centrum działań kulturalnych, łączącego sztukę i naukę. Dyrekcja pragnie, by nowo powstająca instytucja stała się zarówno miejscem rozrywki, jak i ośrodkiem szeroko pojętego przemysłu kulturalnego.

Prezentując historię polskiej emigracji Muzeum podejmie także próbę stworzenia archiwum polskich wychodźców – komputerowej bazy dziejów emigranckich rodów. Przewiduje się gromadzenie dokumentów, zabytków, badanie źródeł, notacje audio-video, publikacje, wymianę naukową. Muzeum liczy na współpracę i pomoc wszystkich ośrodków badawczych zajmujących się problematyką emigracji i Polonii.

Piszmy więc emigranckie wspomnienia. Gdyńskie Muzeum niecierpliwie na nie czeka.

(ak)

 Na podstawie materiałów Muzeum Emigracji w Gdyni