Ok. 130 lat więzienia grozi żołnierzowi USA Bradleyowi Manningowi, informatorowi portalu WikiLeaks. Wyrok w sprawie Ariela Castro, który więził i gwałcił trzy kobiety, wyniósł 1000 lat. Takie wyroki mają głównie symboliczne znaczenie - twierdzą eksperci.
Przedłużanie kary więzienia długie lata poza dożywocie służy nie tylko temu, by określić, jak długo ktoś ma być odizolowany od społeczeństwa - tłumaczy BBC profesor prawa Uniwersytetu Kalifornii Franklin Zmiring. Nie bez znaczenia jest funkcja teatralna, a dwie radykalnie odmienne role kary - symboliczna i praktyczna - są właściwością współczesnego systemu sądownictwa nie tylko w USA; na prawie 2 tys. lat skazany został w 2007 roku hiszpański anestezjolog oskarżony o zainfekowanie wirusem zapalenia wątroby typu C kilkuset pacjentów.
Przy orzekaniu takich spektakularnych wyroków duże znaczenie odgrywa zainteresowanie mediów sprawą i charakter samego przestępstwa. "W przypadku skazaniu amerykańskiego finansisty Bernarda Madoffa (na 150 lat więzienia za miliardowe nadużycia) sędzia w rzeczywistości chciał powiedzieć mu, że +jest po prostu bardzo złym człowiekiem+. A w tym celu liczbę lat można bez końca przedłużać" - zauważa profesor.
W USA zróżnicowanie wyroków zależy od prawodawstwa poszczególnych stanów. Sędziów wiąże pewien ustawowy zakres, ale może być on bardzo szeroki, a wręcz nie przewidywać kary maksymalnej. W wielu częściach kraju w przypadku wyroków dożywotniego więzienia zlikwidowano możliwość ubiegania się o warunkowe zwolnienie.
Spektakularne wyroki są niekiedy alternatywą dla kary śmierci. Tak było w przypadku Ariela Castro, który przez 10 lat więził w swoim domu w Cleveland trzy kobiety. Na mocy zawartej pod koniec lipca ugody Castro zgodził się na dożywocie i dodatkowe 1000 lat więzienia, ale uniknął wyroku śmierci.
Podobnie było w przypadku Dudleya Wayne'a Kyzera, który odsiaduje dwa wyroki dożywotniego więzienia plus 10 tysięcy lat za potrójne morderstwo popełnione w latach 70. Po czterech latach w celi śmierci był on sądzony powtórnie, ponieważ karę śmierci w Alabamie uznano wówczas za niekonstytucyjną. "Sąd w ten sposób dał wyraźny sygnał, że nie chce, by został on nigdy zwolniony" - tłumaczył Tommy Smith z prokuratury hrabstwa Tuscaloosa.
W tym roku zapadł też inny rekordowy wyrok - na 1000 lat więzienia został skazany w lutym były właściciel lokalnej stacji telewizyjnej z Georgii Peter Mallory za seksualne wykorzystywanie dzieci.
Ekstremalnie długie wyroki więzienia są też formą zadośćuczynienia dla bliskich ofiar. Orzekanie wyroków zwielokrotnianych za każdą z ofiar osobno jest formą podkreślenia ich znaczenia i poczucia straty.
BBC zwraca uwagę, że także w przypadku innych przestępstw, np. oszustwa, łatwo może dojść do nawarstwiania wyroków za poszczególne zarzuty, jeśli osobno uwzględni się także składanie fałszywych zeznań, oszustwa telekomunikacyjne czy kradzież. Podobnie jest w przypadku przestępstw z użyciem komputera, jak pornografia dziecięca, ponieważ każdego zdjęcie może dotyczyć osobny zarzut.
Alicja Otap
