Redakcja
Odwiedziliśmy wspólnie krawca Miłosza, posłuchaliśmy tekstów Noblisty czytanych przez domofony przez jego sąsiadów, a także zajrzeliśmy przez okna kamienicy ozdobione firankami z nadrukowanymi fragmentami wierszy. Codziennie do 10 października, o godz. 17.00, można było wziąć udział w specjalnym spacerze tropem artystycznych realizacji nagrodzonych w tegorocznej edycji konkursu 4P. A wszystko w kwartale ulic sąsiadujących z ul. Bogusławskiego w Krakowie, gdzie pod numerem 6 mieszkał Czesław Miłosz.
Tematem tegorocznej odsłony 4P - PISARZ|POEZJA|PROZA|PRZESTRZEŃ PUBLICZNA – konkursu skierowanego do młodych artystów – były dowolne odwołania literackie. W związku z obchodami Roku Miłosza miejscem realizacji pierwszej edycji projektu był kwartał ulic w okolicy ostatniego mieszkania Noblisty przy ul. Bogusławskiego 6 (ulice: Sarego, Gerturdy, Sebastiana i Bogusławskiego). Powstała – złożona z ośmiu nagrodzonych projektów i dodatkowych trzech prac – niezwykła, literacko-artystyczna trasa spacerowa, której szlak wyznaczał prace laureatów.
Co czekało uczestników spaceru? Poniżej opisy projektów:
1.Grupa projektowa Wzorowo (Agnieszka Bar, Agnieszka Kajper, Karina Marusińska) umieszcza na kasetonach fragmenty wierszy, które ingerują w ikonosferę przestrzeni miejskiej, odwołując się bezpośrednio do narzucanych przez nią sensów. Konteksty to refleksja nad merkantylnie użytym słowem i poszukiwanie nowych tropów interpretacji klasycznej literatury (ul. św. Gertrudy 16, ul. św. Sebastiana 1, ul. W. Bogusławskiego 4).
2. Natalia Nowacka bada wpływ przestrzeni fizycznej na kształtowanie się związków międzyludzkich. Aporia bliskości. Mowa pozornie zależna to projekt otwartej w przestrzeni książki-komiksu, który wikła swych odbiorców w pełną dwuznaczności relację. Umownie traktowane „dymki” w dużej skali, ożywają wraz z pojawieniem się przechodnia w polu ich oddziaływania (ul. św. Sebastiana 6, 9, 13, ul. J. Sarego 7, 14).
3. Przy ulicy Bogusławskiego 6/5a Anna Maraj zainstalowała domofon, który symbolicznie otwiera drzwi do mieszkania poety. Czytane przez Czesława Miłosza utwory przeplatają się z codziennymi odgłosami ulicy powodując, że granica między strefą publiczną a prywatną przestrzenią pisarza staje się trudno uchwytna (ul. W. Bogusławskiego 6).
4. Rozważania na pograniczu publiczne/prywatne podejmuje również Wzorowo umieszczając w oknach kamienicy firany z utkanymi na nich fragmentami wierszy. Półwidoki o(d)słaniają tajemnice domów, wydzielają granicę intymności, stanowią ażurowe bufory pomiędzy przestrzeniami: mieszkalną i publiczną (ul. J. Sarego 10).
5. Planowana jako subtelna i przewrotna interwencja Mateusza Okońskiego Lanie wody. Pegaz jako źródło wszelkiej inspiracji pod wpływem oporu lokalnego środowiska ewoluuje i zyskuje nową efemeryczną formę, ujawniając swój krytyczny potencjał. Czy sztuka jest gotowa na każdą reakcję odbiorcy? Czy może i powinna walczyć o swoją przestrzeń fizyczną i ideową bez względu na istniejące ograniczenia? (ul. J. Sarego).
6. Justyna Gruszczyk podejmuje temat fizycznej natury książek oraz tradycyjnych form ich upowszechniania. Proces odcieleśniania książek, jakiego doświadczamy w dobie nowych technologii, sprowokował artystkę do refleksji nad ich wartością dodaną, którą tworzą materia i czas oraz relacje, jakie zachodzą pomiędzy nimi. Ciała książek wypełniają przestrzeń Biblioteki zmysłowym zapachem, przypominając o ich materialnej wartości (Śródmiejska Biblioteka Publiczna, ul. J. Dietla 80/82).
7. Czerpiąc z tradycji romantycznych polskiej literatury Grupa Strupek destabilizuje życie dzielnicy, wprowadzając w jej obszar pierwiastek Nieznanego. Przewrotna akcja artystyczna 40 i [p], o skomplikowanej – bo czerpiącej z mistycyzmu i obrzędowości – strukturze, tropić będzie lokalne wątki wielokulturowej historii, angażując w swe działania mieszkańców kwartału (ul. J. Sarego 13).
8. Praca INNIWINNI Agnieszki Popek-Banach i Kamila Banacha bada słowo pod kątem jego wizualnego przekazu. Sięgając do tradycji gier słownych artyści tworzą gorzki komentarz dotyczący ludzkiej natury. Formą praca INNIWINNI nawiązuje do nurtu poezji konkretnej, łącząc elementy wiersza i sztuk wizualnych (ul. J. Sarego 8).
SĄSIEDZI MIŁOSZA:
9. Krawiec Miłosza
Wiele wybitnych postaci korzysta z usług Artystycznej Pracowni Krawieckiej J. Turbasa. W archiwum firmy przechowywane są koperty z indywidualnymi formami klientów. W witrynie firmy przy ulicy św. Gertrudy 15 można było zobaczyć oryginalne szablony Czesława Miłosza, a ich miniatury były rozdawane odwiedzającym pracownię (Artystyczna Pracownia Krawiecka J. Turbasa, ul. św. Gertrudy 15).
10. Liryczne Domofony – ulotny pomnik Poety
Akcja wymyślona przez Piotra Bikonta angażowała sąsiadów Czesława Miłosza, którzy przez tydzień, codziennie o godzinie 18.00, czytali wybrane przez siebie utwory. W ten sposób powstał ulotny pomnik poety, złożony z dźwięków, urwanych fraz, nachodzących na siebie słów. Nietypowy środek komunikacji, jakim jest domofon, łączył strefę prywatną z publiczną, stał się swoistą „machiną do rozpowszechniania poezji” . Niecodziennej akcji towarzyszyły rozmowy, spotkania i wspomnienia (ul. św. Gertrudy 16, ul. św. Sebastiana 1, ul. W. Bogusławskiego 4).
WYDARZENIE TOWARZYSZĄCE:
11. Camera Obscura
U stóp Wawelu artysta multimedialny Aleksander Janicki zainstalował największy w Europie model Camera Obscura, odwołując się za jego pośrednictwem do metafizycznych zainteresowań Czesława Miłosza. Otrzymany za pomocą Camera Obscura odwrócony rzeczywisty obraz posiada szczególne cechy: miękkość, łagodne kontrasty, rozmycie, wspólne obu światom – słowa i obrazu (Skwer przy Wawelu u zbiegu ul. Bernardynskiej i św. Idziego).
***
Konkurs 4P jest częścią projektu "Miłosz Wyzwolony" – krakowskie obchody roku Czesława Miłosza, którego operatorem jest Instytut Książki. Projekt dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Krakowskie Biuro Festiwalowe to wiodąca polska instytucja realizująca najważniejsze wydarzenia kulturalne w skali kraju i Europy. Organizuje prestiżowe festiwale: Misteria Paschalia i Sacrum Profanum, jest także promotorem takich projektów kulturalnych jak: Festiwal Muzyki Filmowej, Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego Off Plus Camera, Międzynarodowy Festiwal Teatralny Boska Komedia, Międzynarodowy Festiwal Literacki im. Josepha Conrada, Burn Selec tor Festival, a także przyciągających wielotysięczną publiczność imprez plenerowych o ogromnym rozmachu, jak: Wianki oraz WOW!night Music Square Session na Rynku Głównym w Krakowie.
Więcej na: www.biurofestiwalowe.pl.
Kontakt: Aleksandra Nalepa, kierownik Działu Mediów Elektronicznych i PR, T +48 12 424 96 62, M +48 513 099 657, [email protected] oraz Krakowskie Biuro Festiwalowe, ul. Olszańska 7, 31-513 Kraków, T +48 12 424 96 50, F +48 12 424 96 52, www.biurofestiwalowe.pl
Oprac. Bożena Jankowska
Foto: Archiwum Festiwalu
