Reklama

Przemoc seksualna w związku

Zosia ma 40 lat i od 15 lat jest w małżeństwie z Wojtkiem. Na zewnątrz życie rodziny wydaje się idealne, stabilna sytuacja finansowa, dwoje dzieci i dom na przedmieściach. Jednak za zamkniętymi drzwiami Zosia zmaga się z rzeczywistością, którą trudno jest zaakceptować i o której wstydziła się do tej pory mówić – przemoc seksualna.

Reklama

Katarzyna Pilewicz
01/16/2025 05:42 PM

Autor: Adobe Stock

Na początku małżeństwa z Wojtkiem Zosia czuła się kochana i szanowana. Wojtek był troskliwym partnerem, a ich intymność opierała się na wzajemnej zgodzie. Jednak z czasem zaczęło się to zmieniać. Wojtek coraz częściej ignorował jej odmowy, mówiąc, że potrzebuje czuć, jak Zosia go pragnie, a ona chcąc uniknąć kłótni i nieprzyjemności, ulegała, ale po każdym takim doświadczeniu czuła wstyd, upokorzenie i złość. Z czasem Wojtek zaczął stosować bardziej subtelne formy przemocy. Często manipulował Zosią, mówiąc, że już go nie kocha lub że, jako żona powinna spełniać seksualne zachcianki męża. Zosia próbowała tłumaczyć, że potrzebuje przestrzeni i wsparcia, ale Wojtek nie słuchał. Gdy odmawiała, potrafił obrażać się, trzaskać drzwiami oraz ignorować ją i dzieci. Punktem zwrotnym była rozmowa z koleżanką, która zauważyła, że Zosia wygląda na przygnębioną i wycofaną. Po długim wahaniu Zosia wyznała jej, co się dzieje. Koleżanka otworzyła jej oczy, mówiąc: „To, co robisz, to nie jest zgoda. To przemoc. Masz prawo powiedzieć ‘nie’, nawet jeśli jesteście małżeństwem”.

Reklama

Ubezpieczenie zdrowotne dla seniorów Medicare

Czym jest przemoc seksualna w związku?

Przemoc seksualna w związku jest nadal tematem, który pozostaje tabu w wielu społeczeństwach. Często błędnie zakłada się, że intymna relacja automatycznie oznacza zgodę na kontakty seksualne. Jednak rzeczywistość jest bardziej złożona, a problem przemocy seksualnej w związkach może mieć poważne skutki dla ofiar, zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Przemoc seksualna w związku to wszelkie działania o charakterze seksualnym podejmowane bez dobrowolnej, świadomej i entuzjastycznej zgody jednej ze stron. Może przyjmować różne formy, takie jak wymuszanie współżycia poprzez groźby, manipulację, szantaż emocjonalny czy presję psychiczną; ignorowanie odmowy i brak respektowania granic partnera; wykorzystywanie sytuacji, w której jedna osoba nie jest w stanie wyrazić zgody, np. pod wpływem alkoholu czy leków oraz w najbardziej ekstremalnej sytuacji, fizyczna przemoc seksualna, czyli gwałt, molestowanie lub wymuszanie określonych praktyk seksualnych wbrew woli partnera.

Mity i stereotypy

Przemoc seksualna w związku jest często pomijana lub bagatelizowana ze względu na utrwalone w społeczeństwie stereotypy. Te fałszywe przekonania mogą prowadzić do ignorowania problemu, obwiniania ofiar lub usprawiedliwiania sprawców. Oto najczęstsze stereotypy:

1. „W małżeństwie nie ma czegoś takiego jak gwałt”. Prawda jest taka, że każda forma seksu bez zgody jest przemocą, niezależnie od statusu relacji.
2. „Ofiara sama się zgodziła”. Presja, manipulacja czy strach nie są zgodą.
3. „To tylko problem w patologicznych związkach”. Przemoc seksualna może występować w każdej relacji, niezależnie od statusu społecznego czy wykształcenia.
4. „To nie jest przemoc, jeśli nie ma przemocy fizycznej”. Wiele osób błędnie uważa, że przemoc seksualna musi wiązać się z użyciem siły fizycznej. Tymczasem manipulacja, szantaż emocjonalny czy wywieranie presji to również formy przemocy seksualnej. Ofiara może czuć się zmuszona do współżycia, nawet jeśli nie ma widocznych obrażeń.
5. „Ofiary przesadzają, skoro są w związku”. Często zakłada się, że osoby w związku muszą akceptować wszystko, co dzieje się między partnerami. To błędne przekonanie prowadzi do bagatelizowania doświadczeń ofiar i sprawia, że trudno im szukać pomocy. W rzeczywistości intymność powinna zawsze opierać się na wzajemnej zgodzie i szacunku.
6. „Każdy związek ma swoje problemy – to normalne”. Ten stereotyp minimalizuje znaczenie przemocy, sugerując, że jest to tylko „kłótnia” lub „problem w relacji”. Jednak przemoc seksualna to nie konflikt – to naruszenie granic i wykorzystanie władzy nad partnerem.
7. „Sprawca nie wygląda na takiego, który mógłby to zrobić”. Przemoc seksualna w związku jest często ignorowana, jeśli sprawca wydaje się miły, spokojny czy kulturalny. Jednak przemoc nie zawsze jest widoczna na pierwszy rzut oka, a osoby stosujące przemoc mogą być na zewnątrz szanowanymi, czarującymi i lubianymi osobowościami.
8. „Zgoda raz dana oznacza zgodę zawsze”. Niektórzy uważają, że jeśli osoba zgodziła się na intymność w przeszłości, to oznacza to zgodę na wszystkie przyszłe sytuacje. Jednak zgoda musi być wyrażana każdorazowo i może zostać wycofana w każdej chwili.
9. „To sprawa prywatna – nie należy się wtrącać”. Społeczna presja, by nie ingerować w cudze związki, prowadzi do braku wsparcia dla ofiar. W rzeczywistości przemoc seksualna jest problemem społecznym, a pomoc i reakcja otoczenia mogą być kluczowe dla ofiary.

Dlaczego ofiary milczą?

Wiele osób, które doświadczają przemocy seksualnej w związku, nie zgłasza tego nikomu z powodu poczucia winy, że same są odpowiedzialne za sytuację i z obawy, że nikt im nie uwierzy, bo przecież na zewnątrz związek wygląda idealnie, a także ze strachu przed odrzuceniem przez rodzinę lub społeczność.

Jak pomóc ofiarom?

Przemoc seksualna w związku to poważny problem, który wymaga większej świadomości społecznej i wsparcia dla ofiar. Kluczem do rozwiązania tego problemu jest edukacja, otwarta komunikacja i stworzenie środowiska, w którym ofiary będą czuły się bezpieczne, aby mówić o swojej sytuacji. Jeśli zauważysz oznaki przemocy w związku bliskiej osoby, reaguj i oferuj wsparcie a także pomóż w znalezieniu pomocy profesjonalnej. Pamiętaj, że szacunek, zrozumienie i zgoda powinny być fundamentem każdej zdrowej relacji.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.