Reklama

Osobowość schizoidalna

Już od dziecka było widoczne, że Ben stroni od towarzystwa. Kiedy koledzy rozmawiali o weekendowych planach, on milczał, patrząc gdzieś w dal. Miał swoje pasje, ale nigdy nie dzielił się nimi z nikim. Interesował się astronomią i literaturą science fiction, spędzał noce na czytaniu książek o odległych galaktykach. Rodzice martwili się, że nigdy nie miał przyjaciół ani bliskich relacji. Jednak Ben nie czuł potrzeby nawiązywania takich więzi. Emocje innych były dla niego zagadką – z jednej strony widział, jak istotne są dla ludzi, z drugiej strony sam nie potrafił ich odczuwać z taką intensywnością.

Reklama

Katarzyna Pilewicz
10/17/2024 05:08 PM

Autor: Adobe Stock

W relacjach, które z trudem utrzymywał, wykazywał obojętność i dystans, co często prowadziło do frustracji drugiej strony. W tłumie ludzi nigdy nie szukał spojrzeń, rozmów czy towarzystwa. Jego świat wewnętrzny był dla niego o wiele bogatszy niż jakiekolwiek interakcje z innymi. Pracował jako programista – idealne zajęcie, dla kogoś, kto chce ograniczyć kontakty z ludźmi do minimum. Mógł spędzać długie godziny w ciszy, skupiony na kodzie, bez przymusu angażowania się w rozmowy, które dla innych były naturalne, a dla niego wydawały się męczące. Żył w swoim rytmie – bez większych emocji, ale i bez poczucia braku. Jego świat wewnętrzny był wystarczająco bogaty, by wypełnić wszystkie luki, które dla innych mogłyby wydawać się samotnością.

Reklama

Ubezpieczenie zdrowotne dla seniorów Medicare

Cechy osobowości schizoidalnej

Ben to mężczyzna zamknięty w sobie, mający trudności w nawiązywaniu głębszych relacji z innymi ludźmi. Jest odizolowany emocjonalnie, przejawia chłód w kontaktach interpersonalnych, unika zaangażowania uczuciowego. Zgodnie z klasyfikacjami diagnostycznymi, takimi jak DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), osoby z osobowością schizoidalną wykazują trwały wzorzec wycofywania się z relacji międzyludzkich i ograniczonego wyrażania emocji w kontaktach interpersonalnych. Aby zdiagnozować to zaburzenie, symptomy muszą być obecne w wieku dorosłym i trwać przez dłuższy czas. Kluczową cechą osobowości schizoidalnej jest unikanie bliskich relacji, w tym romantycznych, brak więzi towarzyskich. W sytuacji, gdy z przymusu pojawiają się na spotkaniach rodzinnych wykazują obojętność lub dystans emocjonalny. W przeciwieństwie do osób cierpiących na inne zaburzenia osobowości, takich jak osobowość unikająca, osoby z osobowością schizoidalną nie odczuwają potrzeby bliskich relacji. Często wręcz cieszą się z samotności i nie mają dyskomfortu związanego z brakiem kontaktów z innymi. Wydają się obojętni i wycofani emocjonalnie. Ich mimika i gestykulacja są ograniczone, a na próby emocjonalnej interakcji reagują z dystansem. Nie są skłonni do wyrażania radości, smutku czy gniewu w typowy dla innych sposób. Wiele osób z tym zaburzeniem nie przejawia zainteresowania związkami intymnymi ani seksualnymi. Brak bliskości emocjonalnej jest jednym z powodów, dla których rzadko angażują się w relacje romantyczne. Zamiast angażować się w grupowe działania czy zajęcia, osoby z osobowością schizoidalną preferują samotne hobby lub prace. Często wybierają zajęcia, które nie wymagają współpracy z innymi ludźmi.

Przyczyny osobowości schizoidalnej

Przyczyny osobowości schizoidalnej nie są do końca znane, ale podobnie jak w przypadku innych zaburzeń osobowości, uważa się, że wczesne relacje dziecka z opiekunami mają kluczowe znaczenie dla kształtowania osobowości. Brak ciepła, zainteresowania lub zaniedbanie emocjonalne w dzieciństwie mogą prowadzić do rozwoju mechanizmów obronnych, takich jak wycofanie się emocjonalne i unikanie relacji. Zaburzenia osobowości mogą być również dziedziczne. Badania sugerują, że osoby z rodzin, w których występowały zaburzenia psychiczne, w tym schizofrenia, są bardziej narażone na rozwój osobowości schizoidalnej. Niektóre teorie sugerują, że zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za regulację emocji i przetwarzanie społeczne, mogą przyczyniać się do rozwoju osobowości schizoidalnej.

Jak pomóc?

Chociaż osoby z osobowością schizoidalną rzadko same szukają pomocy, to terapia może pomóc im zrozumieć i zmienić wzorce myślenia, które przyczyniają się do wycofania społecznego. Mimo, że mogą unikać grupowych interakcji, terapia grupowa będzie najlepszym wyborem ku stopniowemu uczeniu się, jak funkcjonować w grupie. Nadrzędnym celem jest praca nad rozwijaniem umiejętności interpersonalnych i emocjonalnych. Choć leczenie osobowości schizoidalnej jest wyzwaniem, odpowiednia pomoc może poprawić jakość życia tych osób, wspierając ich w rozwijaniu umiejętności interpersonalnych i lepszym radzeniu sobie w sytuacjach społecznych.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.