Reklama

Psychologia snów

Katarzyna Pilewicz
04/25/2024 10:00 PM

Znaczenie snów fascynuje nas od wieków. Już od czasów starożytnych cywilizacji uznawano, że sny są przekazami od bogów, zawierającymi wskazówki i przepowiednie. W średniowiecznej Europie sny uznawano za omeny lub przestrogi. Współczesna psychologia, zainspirowana badaniami Freuda i Junga nadaje snom funkcję narzędzia do poszukiwania nieświadomych pragnień i lęków dających możliwość lepszego zrozumienia naszych motywacji i zachowań.

Marzenia senne to połączenie myśli, wizji i emocji z naszego życia na jawie, z symbolami przechowywanymi głęboko w naszej podświadomości. Każdy sen, niezależnie od tego, czy jest dobry, spokojny, przerażający czy dziwny niesie za sobą przesłanie, które może być kluczem do zrozumienia siebie i naszych wewnętrznych procesów. Dlatego w terapii jedną z interwencji jest interpretacja snów, która dostarcza cennych wskazówek dotyczących ukrytych emocji, konfliktów i lęków.

Współczesna teoria

Wielu ekspertów uważa, że sny to forma przetwarzania emocjonalnego i kognitywnego. Niektóre z bardziej znanych teorii snów twierdzą, że sny konsolidują wspomnienia, przetwarzają emocje, wyrażają nasze najskrytsze pragnienia i wspomagają nasze odruchy obronne w konfrontacji z potencjalnymi zagrożeniami. Większość zgodnie mówi, że sny są niezbędne dla dobrego samopoczucia psychicznego, emocjonalnego i fizycznego, choć niektórzy naukowcy sugerują, że sny nie służą żadnemu prawdziwemu celowi. To co widzimy i czego doświadczamy w naszych snach, niekoniecznie musi być prawdziwe, ale emocje związane z tymi doświadczeniami z pewnością tak. Nasze senne historie to próba pozbycia się emocji z określonego doświadczenia, przez tworzenie pamięci o nim. W ten sposób sama emocja nie jest już aktywna. Mechanizm ten spełnia ważną rolę, ponieważ brak przetwarzania emocji, zwłaszcza tych negatywnych, wpływa negatywnie na nasze zdrowie psychiczne. W rzeczywistości zaburzenia snu mogą być powiązane z rozwojem zaburzeń psychicznych. Krótko mówiąc, sny pomagają regulować stan psychiczny, który łączy nasze doświadczenia z emocjami i wspomnieniami.

Fazy snu

Pierwsza faza snu (ang. stage 1 sleep) jest etapem przejściowym między czuwaniem a snem, gdy powoli zasypiamy, tracąc świadomość tego co dzieje się wokół. W tej fazie następuje spowolnienie tętna i oddechu. Badanie aktywności elektrycznej mózgu człowieka w tej fazie snu przypomina pracę mózgu kogoś, kto jest niezwykle rozluźniony, nie mniej jednak świadomy. Dość ławo jest obudzić osobę na tym etapie snu – większość ludzi obudzona w tej fazie odpowiada, że wcale nie spała.

Przechodząc do drugiej fazy snu (ang. stage 2 sleep), ciało wchodzi w stan głębokiego rozluźnienia. To prawdopodobnie w tej fazie snu następuje eksplozja fal mózgowych o wyższej częstotliwości, które są istotne dla uczenia się i zapamiętywania.Trzecią fazę snu (ang. stage 3 sleep) i czwartą fazę snu (ang. stage 4 sleep) często określa się mianem snu głębokiego. W tym czasie tętno i częstotliwość oddechu znacznie spadają. Znacznie trudniej jest obudzić osobę, która znajduje się w trzeciej lub czwartej fazie snu. Interesujące, że badani, bez względu na to, jak długo spali – twierdzą, że wcale nie czują się wypoczęci, jeśli nie przeszli najważniejszej fazy snu, nazywanej REM.

Faza REM charakteryzuje się szybkimi ruchami gałek ocznych. Pojawiające się w tej fazie fale mózgowe podobne są do tych obserwowanych u osób w stanie czuwania. Oddech staje się nieregularny a tętno wzrasta. To podczas tej fazy najczęściej śnimy. U zdrowego człowieka, nie obserwuje się wówczas żadnych ruchów mięśni zależnych od woli, z wyjątkiem tych jego partii, które są odpowiedzialne za krążenie i oddychanie oraz szybkich ruchów gałek ocznych. Faza REM jest kojarzona ze snami i stanowi około 20 do 25 procent, całego cyklu spania, choć same sny trwają od kilku sekund do 30 minut. Ludzie śnią średnio od czterech do sześciu razy w ciągu nocy. Podczas REM organizm przetwarza informacje i tworzy wspomnienia. Dzięki tej fazie wstajemy wypoczęci, gotowi przyjąć wyzwania kolejnego dnia.

Tematyki snów i ich interpretacje

Jednym z najbardziej powszechnych tematów snów są sny o upadku, spadaniu, które wywołują poczucie bezbronności i utraty kontroli. Z psychologicznego punktu widzenia te sny mogą symbolizować strach przed porażką lub postrzegane popadnięcie w osobisty chaos. Alternatywnie upadek może również wskazywać na potrzebę porzucenia zahamowań i przyjęcia zmiany. Freud zinterpretował upadek jako przejaw pragnień lub lęków seksualnych, odzwierciedlający tęsknotę za uwolnieniem lub poddaniem się.W przeciwieństwie do upadku, sny o lataniu reprezentują gwałtowne wyzwolenie z ziemskich ograniczeń. Z psychologicznego punktu widzenia sny o lataniu mogą symbolizować wolność, siłę i transcendencję. Jung postrzegał latanie jako metaforę duchowego wzniesienia się, oznaczającą podróż w kierunku oświecenia. Tego rodzaju sny często towarzyszą uczuciu radości i euforii oraz dają wgląd w potencjał drzemiący w naszym ludzkim duchu.

Bycie ściganym lub atakowanym. Uczucie bycia ściganym we śnie przywołuje nasze pierwotne instynkty strachu i chęci ucieczki. Z psychologicznego punktu widzenia te sny mogą symbolizować unikanie konfrontacji z nierozwiązanymi konfliktami lub emocjami. Mogą również odzwierciedlać poczucie bycia przytłoczonym presją zewnętrzną lub wewnętrznym zamieszaniem. Jung zinterpretował te sny jako konfrontację z naszymi cieniami – ciemniejszymi, stłumionymi aspektami naszej osobowości, które wymagają uznania.

Wypadające zęby. Choć dziwne, sny związane z utratą zębów są zaskakująco częste i często wywołują uczucie niepokoju i bezbronności. Z psychologicznego punktu widzenia te sny mogą symbolizować strach przed starzeniem się, utratę witalności lub obawy dotyczące własnego wizerunku. Alternatywnie, one również mogą oznaczać potrzebę odnowy i odrodzenia, porzucenia starych nawyków i przekonań, aby zrobić miejsce na rozwój. Freud zinterpretował je jako odbicie niepokojów seksualnych lub lęków kastracyjnych, łącząc je z poczuciem kastracji i bezsilności.

Nagość w miejscu publicznym. Sny o wystąpieniu nago w miejscach publicznych mogą prowadzić do głębokiego poczucia bezbronności i wstydu. Z psychologicznego punktu widzenia te sny mogą symbolizować strach przed osądem, odrzuceniem lub kontrolą społeczną. Mogą odzwierciedlać niepewność co do własnego wizerunku lub chęć ukrycia dostrzeganych wad i słabości. Jung interpretował nagość jako zdjęcie masek i pozorów społecznych, odsłaniając prawdziwe ja pod fasadą społecznego konformizmu.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC