Joanna Trzos
Gubernator J.B. Pritzker zaprezentował w środę swoją wizję finansów Illinois w dorocznym orędziu budżetowym, połączonym z orędziem o stanie stanu. W przemówieniu wygłoszonym przed połączonymi izbami stanowego parlamentu w Springfield skupił się na swoich priorytetach, w tym wczesnej edukacji, usługach socjalnych i opiece zdrowotnej. Nazywając finansową przyszłość Illinois „świetlaną”, bronił reakcji stanu na kryzys migracyjny i zapowiedział przekazanie kolejnych środków na ten cel. W komentarzach pojawiają się opinie, że część przemówienia, w której odniósł się do krajowej sceny politycznej, może potwierdzać spekulacje, że Pritzker myśli o ubieganiu się o urząd wyższy niż gubernator stanu Illinois.
Gubernator J.B. Pritzker w przedstawionym w środę, 21 lutego projekcie budżetu ujął wzrost dochodów stanu o 1,5 proc. w nowym roku fiskalnym (Fiscal Year 2025), który rozpocznie się 1 lipca br. Projekt budżetu, szósty już przedstawiony przez Pritzkera, zamyka się kwotą 52,7 miliarda dol. i obejmuje dochód w wysokości 800 milionów dol. z podwyżek podatków – w dużej mierze dla korporacji.
Gubernator chce również ponad dwukrotnie zwiększyć podatek stanowy od dochodów z zakładów sportowych pobieranych przez bukmacherów z 15 proc. do 35 proc. Propozycja na pewno spotka się z dużym sprzeciwem szybko rozwijającej się branży, która w 2023 roku zarobiła w Illinois ponad 1 miliard dol. Zespół gubernatora przewiduje, że taka podwyżka może wpompować dodatkowe 200 milionów dol. do kasy stanu.
Okrzykami radości i aplauzem została przyjęta przez legislatorów ogłoszona przez gubernatora propozycja zniesienia 1-procentowego podatku od sprzedaży artykułów spożywczych.
„To jeszcze jeden regresywny podatek, którego po prostu nie potrzebujemy” – powiedział Pritzker. „Jeśli zmniejszy to inflację odczuwalną przez rodziny z 4 proc. do 3 proc., jeśli spowoduje zatrzymanie w ich kieszeniach kilkuset dolarów, będzie to słuszne posunięcie”.
W przedstawionym przez gubernatora budżecie jest też propozycja wprowadzenia około 20-procentowej ulgi podatkowej (child tax credit) na dzieci w wieku poniżej 3 lat dla rodzin o niskich dochodach.
Pritzker otrzymał również oklaski za ogłoszenie ogromnych inwestycji we wczesną edukację, w tym dodanie 5 tys. nowych miejsc dla dzieci w przedszkolach w całym stanie. Gubernator powtórzył apel o wprowadzenie w Illinois powszechnej edukacji przedszkolnej do 2027 roku.
„Nasz 45-milionowy program grantów pomógł w zatrudnieniu 5384 nowych nauczycieli, którzy uczą ponad 730 tys. uczniów w 170 okręgach o największych potrzebach. Nauczyciele to najważniejsza inwestycja w nasze szkoły” – powiedział gubernator. W swoim projekcie budżetu zaproponował przekazanie 45 milionów dol. na powiększanie kadry nauczycielskiej w Illinois.
Gubernator zaproponował jednak znacznie skromniejszy niż w poprzednich latach wzrost funduszy na stypendia stanowe dla studentów o niskich dochodach. W ubiegłym roku było to 100 mln dol. na granty MAP (Monetary Award Program), a w tym roku zwolennicy zaapelowali do niego o 50 mln więcej. Pritzker poprosił jednak ustawodawców o zatwierdzenie zaledwie 10 mln więcej na stanowy program pomocy finansowej, co zwiększyłoby łączne fundusze na dotacje MAP do 711 mln dol.
Gubernator ujął za to w budżecie zwiększenie finansowania usług w zakresie zdrowia psychicznego. Zgodnie z przedstawioną propozycją Illinois stałoby się pierwszym stanem, w którym pacjenci mogliby mieć bezpośredni dostęp do szpitalnej opieki psychiatrycznej bez konieczności uzyskiwania odpowiedniego skierowania i zgody ubezpieczenia (ban prior authorization for inpatient mental health care for adults and children).
Propozycja budżetu obejmuje również inwestycje w ośrodki narodzin (birth centers) w celu poprawy usług w tym zakresie, zwłaszcza dla przyszłych matek.
Budżet obejmuje również 10 mln dol. z funduszy federalnych na pokrycie miliardowego długu medycznego mieszkańców Illinois.
Demokrata zapowiedział też dalsze działania jego administracji w celu poprawy oceny zdolności kredytowej Illinois przez agencje ratingowe oraz dalszego oddłużania stanowego systemu emerytalnego. Co najmniej 175 mln dol. ma zostać przeznaczone na rezerwę finansową („rainy-day” fund).
Gubernator podkreślił w swoim dorocznym orędziu, że jego budżet jest zrównoważony, a stan dzięki temu może pomóc migrantom wysłanym z przygranicznych stanów do Chicago, jednocześnie dbając o mieszkańców w Illinois. Pritzker zaproponował w swoim projekcie budżetu przeznaczenie na ten cel 181,7 mln dol. i 629 mln dol. na dalsze zapewnianie świadczeń zdrowotnych nieudokumentowanym imigrantom w wieku 42 lat i starszym.
Demokratyczny włodarz Illinois ostro krytykował republikańskiego gubernatora Teksasu Grega Abbotta za jego praktyki wysyłania autobusami do Illinois migrantów ubiegających się o azyl w Stanach Zjednoczonych.
„Dzieci, kobiety w ciąży i osoby starsze zostały wysłane tutaj w środku nocy, pozostawione z dala od naszych wyznaczonych punktów ich przyjmowania, w ujemnych temperaturach, w klapkach i koszulkach” – mówił Pritzker. „Pomyślcie o tym następnym razem, gdy polityk z Teksasu będzie chciał was pouczać, jak być dobrym chrześcijaninem”.
Pritzker skrytykował również rząd federalny, mówiąc, że obie partie polityczne są winne za obecny kryzys migracyjny. „Nasz system imigracyjny nie działa, jak należy od dłuższego czasu. Bez wątpienia obecny kryzys migracyjny jest problemem rządu federalnego i mam tu na myśli obie partie polityczne” – mówił.
Gubernator Illinois skrytykował też byłego prezydenta Donalda Trumpa za nakłanianie republikańskich ustawodawców w Waszyngtonie do głosowania przeciwko ustawie z reformami imigracyjnymi.
„Dlaczego wszyscy Republikanie odcięli się od czegoś, czego, jak twierdzili, desperacko pragną? Ponieważ Donald Trump im kazał, a oni się go boją. A dlaczego Trump kazał im odrzucić ustawę? Ponieważ chciał wykorzystać kwestię imigracji przeciwko prezydentowi Bidenowi w listopadowych wyborach” – stwierdził Pritzker w swoim orędziu.
W komentarzach pojawiają się opinie, że część przemówienia Pritzkera, w której odniósł się do krajowej sceny politycznej, może potwierdzać spekulacje, że myśli o ubieganiu się o urząd wyższy niż gubernator stanu Illinois. W ostatnim czasie ponownie odżyły komentarze, że Pritzker może mieć aspiracje na prezydenta USA.
Spadkobierca fortuny właścicieli sieci hoteli Hyatt, jeden z najbogatszych mieszkańców Illinois, w ciągu ostatnich lat podniósł swoją rangę na krajowej scenie politycznej. Z własnego majątku Pritzker nie tylko finansuje swoją kampanię, ale także wyścigi wyborcze innych Demokratów.
Aby przedstawione przez gubernatora Pritzkera propozycję budżetowe weszły w życie, potrzebna jest zgoda stanowych ustawodawców. Oczekuje się, że negocjacje budżetowe w stanowym parlamencie będą trwały do końca maja.
Joanna Trzos
[email protected]
