Reklama

Wpływ narcystycznych matek na życie córek

Katarzyna Pilewicz
07/13/2023 09:53 PM

Miłość narcystycznej matki jest nieprzewidywalna i nacechowana kontrolą i złością. Od najwcześniejszych lat więź pomiędzy narcystyczną matką a jej dziećmi jest zaburzona, bo matka nie ma cierpliwości i empatii dla potrzeb swoich dzieci. Jak Narcyz w greckiej mitologii – widzi tylko swoje odbicie. Nie tworzy granic pomiędzy sobą a dziećmi. Nie widzi ich jako oddzielnych istot mających swoje potrzeby, zainteresowania i rozwijającą się tożsamość.

Matka narcystyczna stawia wysokie wymagania, ale nie wspiera w dążeniu do osiągnięcia celu. Okazuje miłość tylko warunkowo, gdy dziecko spełni jej oczekiwania. Manipuluje i wprowadza w poczucie winy, aby uzyskać nieograniczoną władzę. Narcystyczna matka ma słabe umiejętności rodzicielskie. Efekty jej metod wychowawczych będą miały głębokie i długotrwałe konsekwencje, szczególnie w życiu jej córki, ponieważ dla dziewczynki jest ona wzorem do naśladowania, którego córka nigdy nie będzie mogła doścignąć, aby zyskać akceptację i aprobatę matki. Córka będzie mówić: „Przepraszam mamo” – tysiące razy, a i tak nie usatysfakcjonuje matki. Córka już zawsze będzie tą niewystarczająco dobrą, niewystarczająco mądrą, piękną i utalentowaną.

Brak granic

W związku z brakiem granic, narcystyczne matki widzą swoje córki zamiennie jako zagrożenie i przedłużenie swojego ego. Poprzez ciągłe krytykowanie córek, starają się ukształtować je na swój wyidealizowany obraz. Widzą w nich jednocześnie swoje własne cechy, których same nie akceptują. Do tych cech należą między innymi: samolubność, skoncentrowanie na sobie, emocjonalny chłód i upór. Narcystyczna matka nie pozwoli córce na utworzenie swoich własnych granic, czy to będzie przestrzeń osobista czy zaspokojenie własnych emocjonalnych potrzeb. Jakiekolwiek próby tworzenia granic przez córkę widzi jako zagrożenie i samolubność. Dlatego też córki narcystycznych matek są nieprzygotowane do tworzenia zdrowych granic dla siebie, co przeszkadza im w budowaniu zdrowych związków w przyszłości.

Narcystyczna przemoc

Do narcystycznej przemocy zalicza się poniżanie, zawstydzanie, krytykowanie i ośmieszanie, co zaburza rozwój osobowości młodej dziewczyny i rodzi brak bezpieczeństwa i niską wartość własną. Dziewczyna nie może ufać swoim uczuciom i potrzebom, wini się za niezadowolenie swojej matki. W bardziej ekstremalnych przypadkach dziewczyna czuje, że nie ma prawa żyć, jest niepotrzebna, jest ciężarem i nigdy nie powinna się była urodzić. Narcystyczne matki dobrze ukrywają przemoc, nie chcą być osądzane przez otoczenie, a córki uczą się przyjmować przemoc bez słowa, stają się bezbronne i nie rozpoznają znaków ostrzegawczych w późniejszym życiu, z partnerem. Dlatego narażone są na powtarzanie cyklu przemocy.

Toksyczny wstyd

Córki narcystycznych matek rzadko czują się sobą. Muszą zazwyczaj wybrać pomiędzy byciem sobą a utratą matki, bo matka nie będzie akceptować córki za to, kim jest, tylko za własne odbicie. Córki odrzucają zatem swoje prawdziwe „ja”, wierząc, że jest ono puste i nic nie warte i nie są warte miłości, bo jak mogłyby być coś warte, skoro własna matka nie akceptuje ich za to, kim są? Toksyczny wstyd rodzi się ze złości do matki. Złości tej jednak córki nie rozumieją. Czyż dzieci nie powinny kochać swoich rodziców i vice versa? Te sprzeczne uczucia stają się powodem do budowania wierzenia, że córki są niewystarczająco dobre i powinny się wstydzić za to, kim są.

Kontrola

Narcystyczne matki kontrolują swoje dzieci. Świat kręci się wokół nich. Wybierają autokratyczny styl rodzicielstwa i nie dają swobody wyboru. Mówią, że to dla dobra córki, ale nie znają jej potrzeb i pragnień, kontrolują różne aspekty jej życia, czym osłabiają budowanie umiejętności niezależnego myślenia. Kierują się zawiścią, oczekiwaniem wdzięczności i całkowitego podporządkowania. Niektóre matki chcą widzieć przedłużenie siebie w córkach – ubierają je na swój styl, zmuszają do podobnego zachowania bez poszanowania ich odrębności i indywidualności. Wybierają im partnerów, karierę i zajęcia. Nakładają na nie swoje niespełnione ambicje i marzenia.

Niedostępność emocjonalna

Emocjonalny komfort i bliskość są obce matkom narcystycznym. Córki mogą mieć zapewnione potrzeby fizyczne, ale emocjonalnie tęsknią za ciepłem i bliskością. Mogą nie wiedzieć czego im brakuje, bo nie znają komfortu matczynego ciepła, mogą nie umieć nazwać swoich potrzeb, bo nigdy nie nauczyły się ich rozpoznawać. Szukają jednak zaspokojenia potrzeb i zazwyczaj kończą w związkach współzależnych, w których powtarza się wzorzec niedostępności emocjonalnej.

Droga do wolności

Wyzwolenie się z traumy dorastania w domu pełnym sprzeczności, odrzucenia i wstydu zajmuje dużo wysiłku i czasu. Proces rozpoczyna się od rozpoznania niezdrowych przekazów i przekonań przenoszonych z matki na córkę oraz od zrozumienia, że nie są one prawdziwe. Zamiana krytykującego głosu matki na pełny ciepła i opiekuńczości głos wewnętrzny jest następnym krokiem. Uzdrowienie to nie tylko przełamanie niezdrowych przekonań nabytych w dzieciństwie, ale także nauczenie się nowych umiejętności w związkach z innymi ludźmi. Świadomość swoich granic i potrzeb, a także własnych, niezdrowych wzorców zachowań można uzyskać w terapii, gdzie w bezpiecznym środowisku i z pomocą profesjonalisty dokonuje się pozytywnych zmian w życiu.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.