Joanna Marszałek
Kryzys opioidowy w Chicago i na przedmieściach powiatu Cook nie słabnie. W minionym roku liczba zgonów spowodowanych opioidami najprawdopodobniej pobije nowy rekord. Za ponad 90 proc. przedawkowań odpowiedzialny jest fentanyl – syntetyczny opioid, który jest 50 razy silniejszy od heroiny. Zdaniem badaczy, liczby – choć zatrważające – nie odzwierciedlają skali problemu.
Biuro Lekarza Sądowego Powiatu Cook (Cook County Medical Examiner’s Office) potwierdziło już 1600 zgonów z powodu przedawkowań opioidów w powiecie Cook. Biuro przewiduje też, że liczba ta będzie o 400-500 wyższa, ponieważ setki zgonów są jeszcze w trakcie analizy. Oznacza to, że 2022 rok najprawdopodobniej pobije rekord z ubiegłego roku, kiedy w powiecie Cook zarejestrowano 1930 zgonów z przedawkowań opioidów.
Jeszcze gorszą wiadomością jest fakt, że według badaczy liczby są w dalszym ciągu zaniżone. Badanie przeprowadzone przez naukowców z UIC School of Public Health wykazało, że co najmniej 633 zgony w szpitalach w powiecie Cook w latach 2016-2019, które spełniały kryteria przedawkowań opioidami, nie zostały tak zakwalifikowane przez federalną agencję CDC (U.S. Centers for Disease Control and Prevention). Gdy ktoś umiera w szpitalu – a nie na ulicy – ciało nie zawsze jest przekazywane do analizy koronerowi lub lekarzowi sądowemu, mimo że śmierć może być wynikiem przedawkowania – tłumaczą naukowcy. Zgony związane z opioidami w szpitalu są związane z lekami i osobami starszymi lub cierpiącymi na przewlekłe schorzenia. Naukowcy odkryli, że jedynie niecałe 20 proc. pacjentów, których śmierć mogła być wynikiem przedawkowania, było poddanych sekcji zwłok przez Biuro Lekarza Sądowego powiatu Cook.
Za przedłużający się kryzys opioidowy w powiecie Cook naukowcy winią fentanyl – syntetyczny opioid stosowany w kokainie, metaamfetaminie i lekach na receptę. Jest on 50 razy silniejszy od heroiny. Producenci narkotyków dosypują fentanyl do narkotyków, ponieważ jest tani w produkcji i generuje dodatkowy zysk dla dilerów.
Liczba przedawkowań z udziałem fentanylu w powiecie Cook od lat systematycznie rośnie. W 2015 r. było ich 96, w 2021 r. – już 1690. Narkotyk przyczynia się obecnie do zdecydowanej większości zgonów z powodu opioidów w powiecie Cook. Według Biura Lekarza Sądowego, w latach 2020 i 2021 blisko 85 proc. zgonów z przedawkowań było związanych z fentanylem. Ze wstępnych danych za 2022 rok wynika, że wskaźnik ten wzrósł do prawie 91 proc.
Według danych powiatu Cook, około 78 proc. spośród potwierdzonych do tej pory przypadków przedawkowań z opioidów stanowili mężczyźni. Afroamerykanie stanowili 56 proc. zgonów, Latynosi nieco około 15, a osoby rasy białej ok. 28 proc. Najbardziej dotkniętą grupą wiekową są osoby w wieku od 50 do 59 lat, stanowiące 28 proc. zgonów z powodu przedawkowań.
Najmłodsza ofiara przedawkowania fentanylu w minionym roku miała zaledwie 12 lat. Joel Watts został znaleziony w sierpniu w swoim domu w dzielnicy Roseland na południu Chicago. Sekcja zwłok wykazała, że chłopiec miał w swoim systemie zarówno etanol, jak i fentanyl. Jego śmierć uznano za wypadek. W ciągu 6 lat, od 2016 do 2022 r., stanowa agencja ds. rodzin i dzieci (Illinois Department of Children and Family Services, DCFS) była wzywana do rodziny 9 razy w związku z incydentami znęcania się nad dzieckiem i wykorzystywania go. Matka chłopca miała sama zmagać się z nałogiem. Po śmierci 12-latka jego rodzeństwo trafiło pod opiekę władz stanowych.
Zdaniem ekspertów, dotychczasowe propozycje rozwiązań kryzysu opioidowego nie przyniosły zamierzonych rezultatów. Mnożą się głosy, że kryzys opioidowy w rejonie Chicago trzeba traktować jako problem zdrowia publicznego, a nie zagadnienie wymiaru sprawiedliwości karnej.
W ub. roku do parlamentu Illinois trafił projekt ustawy zezwalającej na tworzenie w Illinois bezpiecznych punktów użytkowania narkotyków wniesiony przez posła stanowego z zachodu Chicago La Shawna Forda. Jednak projekt ten od miesięcy leży w stanowej komisji (House Rules Committee). W ramach propozycji stanowy departament opieki społecznej (Illinois Department of Human Services) miałby wydawać licencje dla punktów bezpiecznego użytkowania narkotyków (Harm Reduction Services license). W punktach dostępne byłyby czyste igły i pierwsza pomoc w nagłych przypadkach. Punkty byłyby monitorowane pod kątem przedawkowań.
Poseł Ford miał nadzieję, że ustawodawcy zajmą się projektem podczas 5-dniowej tzw. lame-duck session (5-10 stycznia), przed zaprzysiężeniem nowych ustawodawców.
Liczba śmiertelnych przedawkowań wzrasta w całym kraju od ponad dwóch dekad. W latach 90. wiele zgonów spowodowanych było opioidowymi lekami przeciwbólowymi. Później wzrosła liczba zgonów z powodu heroiny, a ostatnio z powodu fentanylu i innych syntetycznych opioidów.
Eksperci podpowiadają, że noszenie przy sobie naloksonu może uratować czyjeś życie. Od 2021 r. w wybranych chicagowskich bibliotekach publicznych dostępny jest Narcan – zatwierdzona przez FDA forma naloksonu w postaci aerozolu do nosa, który ma zastosowanie w przypadku przedawkowania opioidów.
