Reklama

Jedzenie, stres i samotność

Katarzyna Pilewicz
04/14/2022 09:20 PM

W naszej kulturze jedzenie jest nierozerwalnie połączone z emocjami. Zapach niektórych potraw kojarzy się z ciepłymi wspomnieniami z dzieciństwa. Przynosimy jedzenie do domu przyjaciół i rodziny, by dzielić się ulubionymi daniami. Karmimy bliskich w dowód naszej opiekuńczości i miłości, celebrujemy wielkie okazje specjalnymi posiłkami, oferujemy czekoladki jako wyraz adoracji. Już przy narodzinach, przy pierwszym karmieniu, zbudowane zostało połączenie między miłością a jedzeniem. Nie zawsze jednak jemy, aby zaspokoić fizyczny głód.

Wielu z nas je, by poczuć się lepiej, by zapełnić pustkę emocjonalną, zmniejszyć stres lub walczyć z nieprzyjemnymi emocjami, jak samotność, nuda, smutek, rozczarowanie czy desperacja. Sięgamy po lody, gdy czujemy beznadzieję naszej egzystencji, zamawiamy pizzę, gdy czujemy się samotni lub znudzeni, zajeżdżamy do restauracji z fast foodem po stresującym dniu w pracy. Gdy robimy to okazjonalnie, nie ma w tym nic złego, ale gdy emocjonalne jedzenie staje się nawykiem i jedyną formą walki ze stresem i samotnością – kiedy pierwszym impulsem, gdy czujemy frustrację jest otwarcie lodówki – to znaczy, że zbudowaliśmy niezdrowy nawyk. Łatwo jest sięgać po jedzenie, aby znieczulić emocje, ukoić nerwy i zmniejszyć uczucie samotności. Znacznie trudniej jest przerwać niezdrowy cykl.

Emocjonalny głód, samotność i stres nie mogą być zaspokojone jedzeniem. Spożywając ulubione przysmaki, może poczujesz się lepiej w tym momencie, ale później przychodzi poczucie winy i wracają negatywne emocje, które skłoniły cię do jedzenia. I tak koło się zamyka. A ty czujesz się coraz gorzej, bo gdy wchodzisz na wagę, zdajesz sobie sprawę, ile niepotrzebnych kalorii właśnie skonsumowałeś.

Odpowiedz sobie na poniższe pytania, aby upewnić się, że używasz emocjonalnego jedzenia do radzenia sobie z emocjami i stresem:

• Czy jesz więcej, gdy czujesz się samotny, zestresowany?• Czy jesz nawet wtedy, gdy czujesz się najedzony?• Czy jesz, aby poczuć się lepiej? (by złagodzić stres lub uspokoić nerwy, smutki, znudzenie czy niepokój)• Czy nagradzasz się jedzeniem?• Czy regularnie jesz tak, aby napełnić się do punku, że nie możesz się ruszać?• Czy jedzenie powoduje, że czujesz się bezpieczny? Czy jedzenie to twój przyjaciel?• Czy czujesz, że nie masz kontroli nad jedzeniem?

Jeśli odpowiedziałeś „tak” na większość pytań, to znaczy, że chcesz zaspokoić emocjonalny głód. Aby zwalczyć emocjonalne jedzenie, musisz najpierw właściwie odróżnić głód fizyczny od emocjonalnego. Oto kilka wskazówek:

Głód emocjonalny przychodzi nagle. Uderza cię na tyle nieoczekiwanie, że chcesz zaspokoić go natychmiast. Fizyczny głód rodzi się stopniowo. Powoli czujesz się coraz bardziej głodny, nie musisz jednak jeść w momencie, gdy go po raz pierwszy go odczuwasz.
Emocjonalny głód pożąda słodyczy i niezdrowego jedzenia. Gdy jesteś fizycznie głodny, prawie wszystko jest dobre, aby zaspokoić łaknienie, włączając w to warzywa. Emocjonalny głód poznasz po chęci zjedzenia słodyczy, ciasta, chipsów, pizzy, czy fast foodów i nic innego nie zaspokoi go.
Emocjonalny głód prowadzi do bezmyślnego jedzenia. Zanim się zorientujesz, zjadłeś już całą paczkę chipsów lub opakowanie lodów bez przykładania wagi do procesu jedzenia i bez odczuwania przyjemności. Kiedy jesz, aby zaspokoić fizyczny głód, zwracasz większą uwagę na sam rytuał jedzenia.
Emocjonalny głód nigdy nie jest zaspokojony. Będziesz chciał jeść więcej i więcej, aż poczujesz się wypełniony tak, że będzie ci niedobrze. Fizyczny głód zaspokojony jest wówczas, gdy twój żołądek jest pełny.
Emocjonalny głód nie pochodzi z żołądka. Nie czujesz odgłosów z brzucha, bo pragnienie jedzenia pochodzi z głowy. Myślisz obsesyjnie o specyficznym jedzeniu, jesteś skupiony na zapachach i smakach.
Emocjonalny głód prowadzi do poczucia winy i wstydu. Jeśli jesz, aby zaspokoić fizyczny głód, to nie czujesz się winny, bo po prostu dajesz organizmowi to, co potrzebuje. Natomiast jeśli jesz emocjonalnie, to poczucie winy narasta, bo głęboko w środku wiesz, że nie jesz tylko ze względu na zdrowe odżywienie organizmu.

Alternatywy do emocjonalnego jedzenia

Jeśli czujesz się smutny i samotny, zamiast sięgać po ulubione lody, przedłuż chwilę natychmiastowego zaspokojenia głodu i zadzwoń do kogoś bliskiego, pobaw się z psem lub kotem, obejrzyj zdjęcia z wakacji. Jeśli czujesz się znerwicowany, wyjdź na szybki spacer, potańcz do rytmu ulubionej piosenki. Jeśli jesteś wyczerpany, nalej sobie filiżankę herbaty, weź kąpiel w olejkach relaksujących, zapal świeczkę i owiń się w ciepły koc. By nie pozwolić sobie na emocjonalne jedzenie, gdy jesteś znudzony, poczytaj książkę, obejrzyj komedię, znajdź nowe hobby.Przede wszystkim jednak pozwól sobie przeżyć trudne emocje. Może to być przerażające, bo pewnie wydaje ci się, że jak otworzysz puszkę Pandory, to nie będziesz w stanie jej zamknąć, ale prawda jest taka, że najbardziej bolesne emocje gasną szybko i tracą swoją władzę nad tobą w miarę upływu czasu. Naucz się żyć w zgodzie ze swoimi uczuciami, bo to pozwoli naprawić problemy emocjonalne, które wyzwalają emocjonalne jedzenie.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.