Spotykaliśmy się co tydzień w domu prof. Karpowicza na seminarium tłumaczeniowym. Profesor Karpowicz i Kujawiński do bólu zagłębiali się w semantykę tekstów Cypriana Kamila Norwida. Zmagali się z wieloznacznością każdego słowa, filozoficzną interpretację i oddawaniem sensu. Jednocześnie budowali więź i przyjaźń, która przetrwała ich obu, pozostała w ich tekstach. Profesor Kujawiński był niezwykłym tłumaczem. Podejmował się przekładu wpisów do pamiętników polskich dzieci z Syberii, bolesnych wspomnień ofiar katyńskiej zbrodni oraz wierszy Norwida i hermetycznej poezji Karpowicza. Wsłuchiwał się w słowa i dzięki swojej wysublimowanej wrażliwości słyszał więcej i wyraźniej.
Umiał też słuchać swoich studentów i osób, z którymi przebywał. Słuchał bardzo intensywnie i z uwagą, zawsze powoli formułując swoją odpowiedź. Liczył się ze słowami i brał odpowiedzialność za to co mówi. Kiedy po prawie 13 latach zadzwonił do mnie z pomysłem powołania komitetu wspierającego studia polskie w Uniwersytecie Loyoli, wiedziałam, że ma poważne plany. Jego wizja krzewienia wiedzy o Polsce była racjonalnie uzasadniona, że doświadczenia Polaków wyrażone w poecji, prozie i dramacie, jak również w muzyce i sztukach plastycznych stanowią skarbnicę wiedzy uniwersalnej o bycie człowieka.
Profesor Kujawiński urodził się i wychował w polskiej enklawie Evanston na północ od Chicago. Jego dziadkowie przyjechali ze Śląska jako młodzi ludzie. Języka polskiego nauczył się po trzydziestce, kiedy przez dwa lata prowadził zajęcia z angielskiego na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Biegle władał francuskim i przez wiele lat uczył literatury angielskiej oraz francuskiego w liceum. Był z powołania nauczycielem. W młodości przez pewien czas studiował również w seminarium duchownym. Z wiekiem nie stracił ciekawości świata ani chęci poznania i zrozumienia, ani dziecinnej radości odkrywania rzeczy nowych i zachwycania się pięknem.
W ostatnim roku życia, kiedy już wiedział, że ma nieuleczalnego raka, podjął naukę języka niemieckiego, żeby lepiej zrozumieć co i jak pisał Nitzche w swoim ojczystym języku. Napisał swój ostatni artykuł o twórczości Karpowicza. Tłumaczył i pisał wiersze. Wymieniał ze mną uwagi na temat kierunku rozwoju studiów polskich w LUC. Stworzenie polskiego fakultetu na renomowanym uniwersytecie jezuickim stało się dziełem jego życia. Gdy stanęłam przed faktem kontynuacji tego dzieła, często prosiłam profesora Kujawińskiego o radę. Początkowo przesyłał mi e-meile pełne wspaniałych sugestii, ale w rozmowach telefonicznych lub osobistych pomału, jak wytrawny pedagog, zapewniał mnie, że dam sobie radę bez niego.
Tyle wspaniałych rzeczy wydarzyło się dzięki wizji, inicjatywie i inspiracji profesora Kujawińskiego. W bieżącym roku akademickim przybyły cztery nowe kursy z polskiej literatury i kultury. W semestrze jesiennym uczęszczało na nie około 140 studentów, a dwudziestu zapisało się na polski fakultet (Minor in Polish Studies). Po raz pierwszy odbyło się FORUM studenckie, czyli rodzaj konkursu naukowego wiedzy o Polsce i Europie Środkowej, na którym studenci wygłaszli swoje referaty.
Jako wyraz wdzięczności i chęci kontynuowania misji profesora, Związek Studentów Polskich na Loyoli założył i nadal zbiera pieniądze na Fundusz Stypendialny im. Franka Kujawińskiego, który umożliwi studentom opłatę podróży do Polski w celach naukowych. Fundusz odpowiada duchem życzeniom profesora Kujawińskiego, który powtarzał, że wiedzy trzeba szukać u źródeł. Dla wszystkich, którzy go bliżej poznali, pozostanie on źródłem inspiracji.
Ps. Autorka wspomnień jest dyrektorem Interdyscyplinarnych Studiow Polskich Uniwersytetu Loyola w Chicago.
Bożena Nowicka McLees
