Gdy atakuje rotawirus

Zapewne każdy z nas przeżył zakażanie przewodu pokarmowego, któremu towarzyszyły ostre wymioty lub biegunka, która trwała nawet kilka dni. Z dużym prawdopodobieństwem była to „grypa jelitowa” lub „grypa żołądkowa”. To pospolita nazwa dla wirusowej infekcji układu pokarmowego, którą wywołują tzw. rotawirusy. Każdego roku na świecie notuje się ponad 120 mln przypadków zakażeń.

Zakażenie wirusowe

Grypę żołądkową najczęściej wywołują rotawirusy (nazwa jest zlepkiem słów rota – z łac. koło – od ich kształtu – oraz wirus) oraz rzadziej norowirusy i adenowirusy, które atakują głównie błonę śluzową układu pokarmowego. Jako pierwsza tę klasę wirusów zidentyfikowała w 1973 r. Australijka Ruth Bishop, gdy ich antygeny zaobserwowała w kale osoby chorej na ostry stan zapalny jelitowo-żołądkowy (dolegliwość ta była zmorą lat 70.).

Choć choroba nosi nazwę grypy, pod wzgledęm biochemicznym nie jest z grypą związana. Nazwa powstała ze względu na charakterystyczne spektrum czynników poza wirusowych. Zalicza się do nich cykliczny okres zakażeń oraz to, że mają najczęściej charakter ognisk epidemii (dziś są to przeważnie lokalne ogniska, np. dom lub oddział szpitalny – wysokie ryzyko występuje na oddziałach dziecięcych i geriatrycznych).

Jak dochodzi do zakażenia

Wirus grypy żołądkowej jest bardzo zaraźliwy dla każdego bez względu na grupę wiekową (do zakażenia wystarczy zaledwie kilka wirusów, od 10 do 100 cząsteczek). Może być śmiertelny dla dzieci. Czynniki, które mają największy wpływ na zakażenie to:

• kontakt z osobą już zainfekowaną lub rekonwalescentem oraz przedmiotami, z którymi miała ona styczność,

• nieodpowiednia higiena, np. brudne ręce, którymi dotyka się usta, oczy, nos,

• brudne środowisko, w tym niewietrzony i nieposprzątany dom,

• brak regularnej dezynfekcji toalety,

• picie nieprzegotowanej wody,

• spożywanie skażonych produktów, które nie zostały poddane obróbce termicznej.

Symptomy choroby

Zanim wystąpią objawy, grypie towarzyszy tak zwany okres inkubacji, czyli rozwoju choroby. Trwa on od 1 do 3 dni. Po tym czasie pojawiają się symptomy przypominające grypę lub zwykłe zatrucie pokarmowe. Zazwyczaj trwają one od 2-5 dni, ale mogą trwać nawet 9 dni. Są to najczęściej:

• gorączka – pojawia się jako pierwsza w końcowej fazie inkubacji, zwykle jest mylona z inną chorobą lub po prostu ignorowana,

• bóle brzucha – pojawiają się wraz z biegunką,

• wymioty – mogą występować nawet kilkanaście razy dziennie,

• biegunka – ostra, przewlekła i wodnista, występuje nawet kilkanaście razy na dobę,

• ogólne zmęczenie,

• brak apetytu i marazm,

• nudności.

Leczenie

Przeciw wirusowi grypy żołądkowej nie istnieje całkowicie skuteczne leczenie. W tym przypadku jedynym sposobem leczenia jest leczenie objawowe, czyli przede wszystkim nawadnianie, stosowanie probiotyków, preparatów elektrolitowych oraz dieta kleikowa (należy uważać, by nie doszło do odwodnienia organizmu i zaburzenia elektrolitowego, które mogą mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia). Gdy przebieg jest bardzo ciężki oraz gdy choroba wystąpiła u małego dziecka lub osoby starszej zazwyczaj wymagane jest nawadnianie dożylne, co wiąże się z hospitalizacją. Dla ludzi dorosłych, raczej zdrowych, najlepszym sposobem jest uzupełnianie płynów oraz spożywanie dużych ilości nabiałów lub picie mleczka zobojętniającego, które pomaga na wymioty. Zaleca się również przyjmowanie rozpuszczonych w ciepłej przegotowanej wodzie tabletek zawierających ibuprofen. Zaleca się pozostanie w łóżku oraz odizolowanie od innych zdrowych osób z uwagi na ogromną łatwość w rozprzestrzenianiu się wirusa grypy żołądkowej wśród osób mających kontakt z chorym. Długości choroby nie można skrócić (zwykle trwa od 2 do 5 dni), dlatego najlepiej ją przeczekać.

Przebycie grypy żołądkowej powoduje, że w błonie śluzowej przewodu pokarmowego powstają przeciwciała chroniące nas przed ponowną infekcją rotawirusową. Jednak chory zyskuje odporność tylko i wyłącznie na ten jeden konkretny szczep wirusa. Dla kolejnych, zmutowanych szczepów droga do układu pokarmowego pozostaje wciąż otwarta.