Materiał Partnera
Kontynuujemy cykl publikacji, dotyczących postępowań przed sądami i urzędami w Polsce w czasie epidemii. Na ten czas uruchomiliśmy także infolinię (telefoniczną, WhatsApp, FaceTime) pod nr + 48 501 020 117, gdzie codziennie, w godzinach 4-5 PM czasu Chicago możecie Państwo bezpłatnie uzyskać informacje o bieżących zmianach przepisów w sprawach rodzinnych, spadkowych i nieruchomości. Zapytania można kierować także na adres e-mail: [email protected]
Zgodnie z polskim prawem, w czasie trwania małżeńskiej wspólności majątkowej nie można dokonać podziału majątku wspólnego. Zatem pierwszym krokiem do podziału majątku wspólnego jest zniesienie panującego pomiędzy małżonkami ustroju wspólności małżeńskiej.
Jak doprowadzić do ustania wspólności majątkowej?
Wspólność majątkowa między małżonkami powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa, a ustaje z mocy prawa dopiero w dacie orzeczenia przez sąd rozwodu, separacji oraz całkowitego, bądź częściowego ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków. Istnieją jednak dwa sposoby, aby znieść wspólność majątkową w trakcie trwania małżeństwa.
Po pierwsze, małżonkowie mogą zawrzeć umowę o rozdzielności majątkowej, popularnie zwaną intercyzą. Po drugie, każdy z małżonków, z ważnych powodów, może wystąpić do sądu z pozwem o zniesienie wspólności ustawowej.
Czym jest intercyza?
Intercyza wymaga sporządzenia jej przez notariusza, albowiem inna forma umowy o zniesieniu wspólności majątkowej jest nieważna. W przypadku intercyzy każdy małżonek zachowuje te składniki majątku, które przypadły mu w drodze podziału majątku wspólnego oraz przedmioty nabyte już po wprowadzeniu rozdzielności. Każdy z małżonków ma wówczas pełną swobodę dysponowania swoim majątkiem i sam odpowiada względem wierzycieli za zaciągnięte przez siebie zobowiązania.
Zniesienie wspólności majątkowej przez sąd
Ta droga wyjścia ze wspólności pozostaje małżonkowi, jeśli drugi z nich nie godzi się na podpisanie umowy wprowadzającej rozdzielność, albo gdy nie można się z nim porozumieć.
Przykładem ważnych powodów, uzasadniających wniosek o zniesienie wspólności może być trwonienie wspólnego majątku przez jednego z małżonków, hulaszczy tryb życia, alkoholizm, narkomania, przeznaczanie dochodów wyłącznie na własne potrzeby, długotrwała choroba, nieobecność związana z pobytem za granicą, czy wreszcie niemożność dojścia do porozumienia w sprawach finansowych. Sądy przyjmują, że wystarczającym powodem wystąpienia o zniesienie wspólności jest trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Takim powodem jest też faktyczna separacja małżonków spowodowana długotrwałym wyjazdem za granicę. Warto pamiętać, że powstanie rozdzielności majątkowej na drodze sądowej następuje dopiero z datą wydania postanowienia przez sąd.
- Czy można znieść wspólność majątkową małżeńską wstecznie?
Z ważnych powodów sąd może jednak orzec o ustanowieniu rozdzielności majątkowej z datą wsteczną – z dniem wcześniejszym, niż dzień złożenia wniosku, ale jest to możliwe jedynie w przypadku ważnych powodów.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera definicji ważnych powodów, zatem każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie. Takim ważnym powodem może być sytuacja, kiedy małżonkowie pozostają w separacji, co uniemożliwia im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym albo wytworzenie się takiej sytuacji, która skutkuje naruszeniem lub poważnym zagrożeniem interesu majątkowego jednego z małżonków.
Skutki ustania wspólności majątkowej
Jak wspomniałam, ustanie wspólności majątkowej następuje automatycznie w przypadku orzeczenia rozwodu. Oznacza to, że udziały wspólne w poszczególnych składnikach majątku byłych małżonków stają się automatycznie udziałami ułamkowymi, którymi byli małżonkowie mogą dowolnie rozporządzać (np. zbywać odpłatnie lub w drodze darowizny). W sytuacji, gdy orzeczenie o rozwodzie nie obejmuje podziału majątku wspólnego, najlepszym rozwiązaniem jest polubowne, albo sądowe zniesienie tej współwłasności poprzez przejęcie udziału byłego małżonka w nieruchomości wspólnej za spłatą, albo też sprzedaż tej nieruchomości i podział uzyskanej kwoty sprzedaży.
Reasumując, ustanie wspólności majątkowej może nastąpić przed albo jednocześnie z rozwodem. Należy podkreślić, że nie ma żadnego terminu, który ograniczałby możliwość dokonania podziału majątku wspólnego po rozwodzie, natomiast istotnym ryzykiem, związanym z upływem czasu jest zasiedzenie udziału w nieruchomości wspólnej przez byłego małżonka, bądź przez osoby trzecie, które może nastąpić po upływie dwudziestu, bądź trzydziestu lat nieprzerwanego posiadania nieruchomości, w zależności od dobrej lub złej wiary posiadacza. W związku z tym, w każdym przypadku warto sprawdzić, czy po ustanowieniu rozdzielności majątkowej, po rozwodzie lub po orzeczeniu separacji nie grozi nam utrata prawa własności do udziału w pozostawionej w Polsce nieruchomości wskutek zasiedzenia.
Tematyka poruszona w niniejszym artykule stanowi częsty problem dla wielu czytelników. Jeśli nadal mają Państwo niedosyt wiedzy na ten temat lub jakieś kwestie pozostają dla Państwa niejasne lub niezrozumiałe to pomocne może okazać się skorzystanie z usług profesjonalnego pełnomocnika w Polsce dla podjęcia działań w celu dokonania podziału majątku wspólnego lub zapobieżenia ewentualnym nieprzewidzianym skutkom takiego podziału np. przerwanie biegu zasiedzenia.
Nasza Kancelaria w Polsce ma wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu procesów dotyczących problematyki opisanej w niniejszym artykule, zakończonych pozytywnym rezultatem i satysfakcją reprezentowanych osób.
autor: radca prawny Hanna Dąbrowska
Absolwentka wydziału prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Radca prawny z ponad 20-letnim doświadczeniem w obsłudze prawnej osób fizycznych i firm. Specjalizuje się w prawie cywilnym w tym rodzinnym i spadkowym oraz egzekucji należności. Wieloletni wykładowca uczelni wyższych. Służy pomocą prawną Polonii amerykańskiej w sprawach spadkowych, nieruchomości, sądowych i innych na terenie całej Polski.
