W chicagowskim Muzeum Polskim w Ameryce została zaprezentowana dwuczęściowa prezentacja multimedialna o historii Polskiego Czerwonego Krzyża i Polakach zaangażowanych w jej działalność.
Polski Czerwony Krzyż jest najstarszą polską organizacją humanitarną, powstałą 18 stycznia 1919 roku, niedługo po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pod nazwą Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża. Dopiero w 1927 roku pierwotna nazwa organizacji została przemianowana na obecnie obowiązującą. Organizacja jest częścią Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca.
W 2019 roku Polski Czerwony Krzyż celebruje 100 rocznicę istnienia. Z tej okazji, 11 maja, – w miesiącu, kiedy faktycznie ustalono ostateczny zapis statutu i wybrano zarząd – w Muzeum Polskim w Ameryce w Chicago zorganizowane zostało spotkanie poświęcone PCK. Autorami prezentacji i organizatorami spotkania uatrakcyjnionego programem poetycko – muzycznym byli: Barbara, Eva i Waldemar Niklińscy.
Gości powitał oraz podziękował MPA i przedstawił organizatorów wydarzenia dr Waldemar Nikliński, który też zaanonsował przybyłego z Waszyngtonu – Waldemara Izdebskiego, niegdyś aktora Teatru Polskiego w Warszawie, a także muzyków i członków The Chicago Chopin Society (Chicagowskiego Towarzystwa Chopinowskiego): Jarosława Gołembiowskiego, Marlenę Dziś i Michała Sadowskiego odpowiedzialnych za oprawę muzyczną.
Organizatorzy opowiadając 100-letnią historię Polskiego Czerwonego Krzyża świadomie opuścili kilka ważnych tematów: wojnę polsko-rosyjską, rozdział dotyczący krwiodawstwa i udział Polskiego Czerwonego Krzyża w ujawnieniu sprawców zbrodni katyńskiej.
Historię Międzynarodowego Czerwonego Krzyża opowieścią o Samarytaninie rozpoczęła Eva Niklińska. Ciekawym rozdziałem tego panelu było przypomnienie postaci Szwajcara Henrego Dunanta, który jako jeden z pierwszych otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za współtworzenie jednej z najważniejszych organizacji pomocowych na świecie – Czerwonego Krzyża.
Dr Waldemar Nikliński mówiąc o powstaniu Polskiego Czerwonego Krzyża i pierwszych latach jego działalności wspomniał o tworzącym się we Francji w 1918 roku Wojsku Polskim i ośrodkach rekrutacji do tzw. Armii Błękitnej, wśród których była siedziba Muzeum Polskiego w Ameryce.
Michał Sadowski zaśpiewał hymn Armii Błękitnej ,,Leć orle biały”, do którego słowa i muzykę napisał Ignacy Paderewski.
Natomiast Eva Niklińska przypomniała o ciekawej inicjatywie Paderewskich w wyniku, której 2 lutego 1918 roku, w Nowym Jorku powstała organizacja o podobnych ideach, co Czerwony Krzyż – Polski Biały Krzyż, której celem było niesienie pomocy rannym Polakom walczącym w trzech armiach – rosyjskiej, austriackiej i niemieckiej.
O młodzieży i ciekawostce dotyczącej hymnu młodzieży PCK mówił dr Waldemar Nikliński. Opowiadał, że 25 marca br w Krakowie w Teatrze Starym odbyła się wielka gala poświęcona 100-leciu Czerwonego Krzyża. Tam – dzięki uratowaniu egzemplarza hymnu Młodzieży PCK i odnalezieniu go w zbiorach archiwalnych Biblioteki Jagiellońskiej – w 100-lecie można było ten hymn odtworzyć.
Jednak warto wiedzieć, że drugi egzemplarz hymnu był w zbiorach dr. Waldemara Niklińskiego i pierwsze wykonanie hymnu młodzieży Polskiego Czerwonego Krzyża, odbyło się w Konsulacie RP w Chicago w 2016 roku, podczas 6. zjazdu absolwentów i przyjaciół Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
Pierwsza część spotkania zakończyła się wysłuchaniem hymnu w wykonaniu Marleny Dziś, przy akompaniamencie na fortepianie Jarosława Gołembiowskiego.
Podczas przerwy można było zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie nie tylko w towarzystwie organizatorów, czy gospodarza miejsca Richarda Owsianego – prezesa Muzeum Polskiego w Ameryce, ale również z Lilią i Nelą Pierko w strojach personelu medycznego PCK.
Podczas drugiej części spotkania przedstawiona została przez dr. Niklińskiego mało znana, ale bezcenna akcja PCK, której celem było zwalczenie epidemii duru plamistego rozprzestrzeniającego się we wschodniej i południowej części Polski na skutek powrotów polskich repatriantów do kraju.
Był to tak duży problem, że sejm i PCK wydały odezwę o pomoc, a PCK uruchomiło komory dezynfekcyjne ze stacjami kwarantanny, pracownie bakteriologiczne tworząc jednocześnie ponad sto szpitali tymczasowych, szpitale stacjonarne. Wszystkich repatriantów szczepiono szczepionką przeciwdurową.
Przedstawione fakty zilustrowały fragmenty wspomnień Marii Wańkowicz – z 20 stycznia 1923 roku – w interpretacji dr Barbary Niklińskiej. Kolejne fakty z historii organizacji dotyczyły okresu wojny obronnej 1939 roku i pierwszych lat okupacji.
Wśród gości był obecny Andrzej Ściwiarski, syn Zbigniewa Ściwiarskiego, którego niezwykłe bohaterstwo podczas II wojny światowej zostało upamiętnione umieszczeniem nazwiska na tablicy Illinois Museum of Holocaust w Skokie koło Chicago i w 1989 r. odznaczeniem medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Nastrój stolicy tamtych dni i wydarzeń wiernie oddała powstańcza pieśń ,,Warszawskie dzieci” we wspólnym wykonaniu Michała Sadowskiego i Marleny Dziś.
Rolę Polskiego Czerwonego Krzyża w rokowaniach kapitulacyjnych podczas powstania warszawskiego oraz bohaterską postawę hrabiny Marii Tarnowskiej, wiceprezesa Zarządu Głównego PCK zaprezentowała dr Barbara Niklińska.
Podczas spotkania wiersze m.in. Jana Kasprowicza – ,,Czerwony Krzyż”, ,,Do młodzieży” Edwarda Ligockiego czy ,,Polski Czerwony Krzyż” nieznanego autora recytował Waldemar Izdebski.
W poruszającym wykonaniu modlitwy ,,Zdrowaś Mario” z muzyką Jarosława Gołembiowskiego usłyszeliśmy Marlenę Dziś.
Piękne świadectwo druhny Lusi Buckiej, w przeddzień obchodzonego w Ameryce Dnia Matki, o odnalezieniu dzięki PKC biologicznej matki i rodzeństwa wzruszyło niejedną z obecnych na spotkaniu osób.
Organizatorzy – rodzina Niklińskich – dochód ze spotkania przeznaczyli na potrzeby Muzeum Polskiego w Ameryce.
Tekst: Jola Plesiewicz
Zdjęcia: Dariusz Piłka
Ewa Malcher
