Pytanie pana Jana z Chicago: "Pani Elżbieto! Źle przewidziałem swoje zarobki, zaniżyłem je i w rezultacie dostałem dopłatę do ubezpieczenia zdrowotnego (Obamacare), która mi się nie należała. Teraz okazuje się, że muszę oddać przy rozliczeniu podatków około sześć tysięcy dolarów. Księgowa stwierdziła, że jeśli wpłacę te sześć tysięcy na konto IRA, to mi odpuszczą. Czy to prawda?"
Odpis od podatku czy od dochodu?
Należność za ubezpieczenie zdrowotne (Obamacare) oblicza się na podatkowej deklaracji i ewentualnie dopłaca wraz z federalnymi podatkami dochodowymi. Niestety, wbrew zapewnieniu księgowej pana Jana, wpłata 6 tys. dol. na konto emerytalne nie spowoduje pomniejszenia podatku o tę sumę, lecz pomniejszy tylko dochód podlegający opodatkowaniu. Jest bowiem różnica pomiędzy odpisem od podatku, a odpisem od przychodu, co specjaliści podatkowi powinni wiedzieć.
Odpis od przychodu pomniejsza twój dochód podlegający opodatkowaniu (taxable income), a oszczędność na podatkach zależy od twojej górnej stawki podatkowej.
Odpis od podatku redukuje bezpośrednio należność podatkową. W Stanach odpisy od podatku to tzw. kredyty podatkowe, takie jak Earned Income Credit, kredyt edukacyjny, kredyt na dzieci (child tax credit) czy kredyt za opiekę nad dzieckiem.
Przykład: masz jedno dziecko i przysługuje ci tysiąc dolarów kredytu (child tax credit). W rezultacie twoje podatki mogą zostać pomniejszone o tysiąc dolarów. Nawet jeżeli należeć ci się będzie jakiś podatkowy kredyt, to nie zawsze otrzymasz od IRS pełną kwotę. Kredyt podatkowy może podlegać refundacji (refundable) albo nie (non-refundable). Niektóre kredyty podlegają refundacji częściowej. Wniosek: kredyt podatkowy to "negatywny podatek", ale przeważnie do pewnej granicy.
Odpis od dochodu
Większość podatkowych przywilejów, w tym wpłaty na konta emerytalne, to odpisy od przychodu, a rzeczywista oszczędność dyktowana jest przez twój górny przedział podatkowy (tax bracket). W jakim przedziale się znajdziesz zależy od twojego rocznego przychodu oraz należnych odpisów. Odpisy natomiast zależą od sytuacji małżeńskiej (osoba wolna czy w związku małżeńskim), liczby osób na utrzymaniu, twojego wieku i od wykorzystywanych ulg podatkowych.
W Stanach Zjednoczonych istnieje sześć progów podatkowych ze stawką 15, 25, 28, 32, 35 i 39,6 procent. Jeżeli na przykład jesteś w 15-procentowym przedziale, to każdy dolar odpisu pomniejsza ci podatek tylko o 15 centów.
Ile oszczędzisz wpłacając na IRA
Powiedzmy, że jesteś w związku małżeńskim i przychód podlegający opodatkowaniu twojej rodziny (czyli po odliczeniu kwot wolnych od podatków i innych odpisów) plasuje się w granicach od 74 900 do 151 200 dol. (w roku 2015), więc twoja górna federalna stawka podatkowa wynosi 25 procent. Jeżeli wpłacisz na konto IRA 4 tys. dol., to o tę kwotę pomniejszysz swój dochód podlegający opodatkowaniu, więc zredukujesz podatki o tysiąc dol. (25 proc. od 4 tys. dolarów).
Pan Jan nie dopłacił należności za ubezpieczenie zdrowotne i jest winny IRS 6 tys. dolarów. Ile powinien wpłacić na konto emerytalne, żeby wyjść na zero? Odpowiedź – aż 24 tys. dol. (bo 25 proc. od tej kwoty stanowi 6 tys. dol.), zakładając oczywiście, że ma odpowiednio wysokie wynagrodzenie z pracy.
Jak odpisać większą kwotę od przychodu?
Na konto IRA można wpłacić do 5,5 tys. dol. rocznie plus tysiąc dol. dla osoby, która ukończyła 50 lat. Małżeństwo seniorów może wpłacić do 13 tys. dol. pod warunkiem, że zarobiło tyle w pracy (earned income).
Dla większości osób wpłaty na IRA są odpisem, ale nie dla wszystkich. Przepisy wyglądają tak: jeżeli nie masz w pracy programu emerytalnego, to wpłaty na IRA są odpisem niezależnie od wysokości zarobków rodziny. Jeżeli w pracy masz program emerytalny, to wpłaty na IRA są odpisem, gdy ma się przychód poniżej 61 tys. dol. (dla osoby samotnej) albo poniżej 98 tys. dol. (dla małżeństw). W przedziale od 61 tys. do 71 tys. dol. dla samotnych oraz od 98 tys. do 118 tys. dol. dla małżeństw wpłaty na IRA są odpisywane częściowo.
Istnieją inne programy emerytalne, na których można ukryć przed fiskusem więcej pieniędzy. Na przykład zakłady pracy oferują programy zwane 401(k), gdzie wpłacać można do 18 tys. dol., a dodatkowe 6 tys. dol. dla osób po pięćdziesiątce.
Najwięcej pola do manewru mają osoby samozatrudnione. Najpopularniejszym programem dla nich jest Simple IRA, gdzie schronić można do 12,5 tys. dol. plus 3 tys. po 50., czyli razem 15,5 tys. dol. rocznie. Więcej przeczytać można w książce pt. „Amerykańskie emerytury”.
Kara za niedopłacenie podatków
Amerykańskie podatki należy płacić na bieżąco przez słanie podatkowych zaliczek. Pracodawcy odprowadzają do IRS zaliczki podatkowe swoich pracowników, osoby samozatrudnione robią to same.
Jeżeli odprowadzisz za mało, albo weźmiesz za dużo dopłaty do Obamacare, to przepisy przewidują karę za niedopłacenie przewidywanych podatków (underpayment penalty). Kara grozi podatnikom winnym ponad tysiąc dol. albo 10 proc. należności za dany rok. Kara nie dotyczy podatników, którzy w tym roku zapłacili tyle podatków, ile figuruje na ich zeznaniu z roku ubiegłego.
Uwaga: nie należy mylić kary za niedopłacenie podatków z karą za nieposiadanie ubezpieczenia zdrowotnego.
Jak uniknąć kary
Żeby uniknąć kary za niedopłacenie podatków należy wyrównać rachunek z IRS. Możesz posłać zaliczkę podatkową za ostatni kwartał 2015 roku (estimated payment) do 15 stycznia 2016 r., albo postarać się obniżyć swoją podatkową należność. Wpłać jak najwięcej na konta emerytalne, przesuń część dochodu na przyszły rok, sprzedaj jakieś akcje czy fundusze powiernicze, na których poniosłeś straty, albo ponieś wydatki, które są podatkowymi ulgami (tax deductible).
Osoby mające firmy lub inwestycyjne nieruchomości mają najwięcej możliwości. Pamiętaj, że transakcje przeprowadzić należy jeszcze w tym roku kalendarzowym. Tylko na konto IRA pieniądze wpłacać można do 15 kwietnia 2016 roku. Przede wszystkim – porozmawiaj z kompetentnym księgowym na temat swojej sytuacji podatkowej.
Ewa Malcher
