Dariusz Cisowski
Grupa motocyklistów ze stowarzyszenia Warsaw Chapter Poland wyruszyła w niedzielę w rajd po Europie szlakiem misji Jana Karskiego. Harleyowcy podczas swojej wyprawy mają opowiadać historię legendarnego emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego.
Trasa rajdu licząca niemal 5 tys. km przebiega z Warszawy do Angers we Francji i pokrywa się ze szlakiem pierwszej misji kurierskiej Karskiego do polskiego rządu na emigracji. Wyprawa ma się zakończyć 30 sierpnia. Jej organizatorami są Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi oraz stowarzyszenie Warsaw Chapter Poland, które zrzesza właścicieli i miłośników motocykli Harley Davidson oraz kultury amerykańskiej, a właśnie Stany Zjednoczone były drugą ojczyzną prof. Karskiego.
Jak powiedział PAP Maciej Sankowski z Warsaw Chapter Poland, w ten sposób harleyowcy, wykorzystując swoją pasję, postanowili uczcić Rok Jana Karskiego, którego 100. rocznica urodzin obchodzona jest w tym roku. "Ponieważ lubimy jeździć, a Jan Karski pokonał znaczną trasę w niewątpliwie słusznej sprawie, to postanowiliśmy w ten sposób pojechać, żeby go uczcić" - powiedział Sankowski.
Motocykliści wyruszyli z Warszawy przez Łódź, gdzie w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana wysłuchali w niedzielę wykładu i obejrzeli film o Karskim. Zabrali ze sobą materiały przygotowane przez Centrum oraz flagę z podobizną emisariusza.
W kolejnych dniach w Polsce motocykliści odwiedzą Nowy Sącz, gdzie zaplanowano wykład o akcji odbicia Jana Karskiego z tamtejszego szpitala i Zakopane, gdzie czeka na nich opowieść o kurierach tatrzańskich. Następnie pojadą przez Słowację, Węgry, Słowenię, Włochy, Francję i Niemcy.
Będą zatrzymywać się we wszystkich miejscach, w których podczas swojej misji pojawiał się emisariusz. W każdym z państw poprowadzą spotkania informacyjnych o Karskim z członkami międzynarodowej organizacji Harley Owners Group, która liczy obecnie ok. miliona członków, a także z miejscową Polonią. W organizacji spotkań pomagać mają polskie placówki dyplomatyczne.
"Chcemy rozpropagować Polskę jako kraj, obalić pogląd, że Polak to antysemita i przybliżyć sylwetkę Jana Karskiego za granicą, choć wydaje się, że on jest tam bardziej znany niż u nas" - zaznaczył Sankowski, który na wyprawę zabrał żonę i ośmioletnią córkę.
Uczestnicy rajdu zatrzymają się m.in. w Koszycach, miejscu przystanku polskich kurierów i emisariuszy oraz w Budapeszcie, gdzie odwiedzą miejsce, w którym mieściła się baza łącznikowo-wywiadowcza "Romek", w której zatrzymywali się polscy kurierzy. Na trasie wyprawy znajdzie też Lublana i Mediolan, gdzie zaplanowano wizytę w Ogrodzie Sprawiedliwych przy drzewku Jana Karskiego oraz Paryż, w którym legendarny emisariusz był w czasie swoich misji w 1940 i 1942 r.
Głównym punktem rajdu będzie francuskie Angers - druga - po Paryżu - siedziba władz RP na emigracji, zanim rząd po upadku Francji w 1940 r. przeniósł się do Londynu. Angers było celem pierwszej misji Karskiego. To tam spotkał się on z premierem gen. Władysławem Sikorskim i stamtąd wyruszył w misję powrotną do Polski. Później motocykliści przez Berlin wrócą do Warszawy.
Rajd zakończy się 30 sierpnia spotkaniem przy ławeczce Karskiego przy Muzeum Historii Żydów Polskich.
Prof. Jan Karski (właściwie Jan Kozielewski) urodził się w 1914 r. w Łodzi w katolickiej rodzinie. Po studiach prawniczych podjął pracę w dyplomacji. Po wybuchu wojny trafił do niewoli, jednak udało mu się zbiec i podjąć działalność konspiracyjną. Zasłynął jako polityczny emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego, który jako pierwszy przekazał przywódcom państw alianckich informacje o zagładzie Żydów.
Polski kurier wielokrotnie osobiście apelował o ratunek dla Żydów, m.in. w lipcu 1943 roku został przyjęty przez ówczesnego prezydenta USA Franklina Roosevelta. Jednak jego dramatyczne apele nie przyniosły rezultatów - większość nie dowierzała jego doniesieniom lub je ignorowała. Po wojnie Karski uzyskał obywatelstwo amerykańskie i od 1952 r. był profesorem Uniwersytetu Georgetown w Waszyngtonie.
W 1982 roku został odznaczony izraelskim tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, a w 1994 roku otrzymał honorowe obywatelstwo Izraela. W 1998 r. izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem zgłosił jego kandydaturę do Pokojowej Nagrody Nobla.
Tuż przed śmiercią Jan Karski otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Łodzi. Zmarł 13 lipca 2000 roku w Waszyngtonie. Za swoją działalność został uhonorowany polskim Orderem Orła Białego, a w maju 2012 r. prezydent USA Barack Obama odznaczył go pośmiertnie Prezydenckim Medalem Wolności.
(PAP)
Zdjęcie: Jan Karski fot. Tomasz_Gzell/EPA
