Miłośnicy spędzania czasu na wolnym powietrzu, w tym na kempingach, powinni być świadomi niebezpieczeństwa, jakie stwarza sumak jadowity (poison ivy). Liście, kwiaty i owoce tego trzylistnego pnącza - rosnącego niemal wszędzie, bo i na piasku, na skałach, wzdłuż potoków, rzek i jezior, na brzegach lasów iglastych i na polanach, a nawet na brzegach plaż - wydzielają olejek zawierający silne alergenne substancje. Jest on niebezpieczny i mocno parzący. Powoduje, zwłaszcza w upalne dni, długotrwałe podrażnienia ludzkiej skóry, a nawet bolesne oparzenia i trudno gojące się rany. Wystarczy otrzeć się o roślinę, a nawet pogłaskać psa, który otarł się o nią, by podrażnić skórę. Kropelka wielkości główki od szpilki zawiera tyle jadu, że można porazić nią około pięciuset osób.
By zminimalizować objawy, po kontakcie z sumakiem jadowitym, lub nawet przy podejrzeniu, że w taki kontakt się weszło, należy:
- Unikać dotykania innych części ciała.
Jest to szczególnie ważne tuż po ekspozycji na sumaka, ponieważ drażniący olejek może przedostać się na inne części.
- Natychmiast spłukać dotknięte rejony skóry dużą ilością zimnej wody lub przemyć wodą utlenioną.
- Skorzystać z dostępnego bez recepty produktu znanego jako Tecnu lotion, który skutecznie usuwa ze skóry parzący olejek do 24 godzin po kontakcie.
- Jeśli rozwinie się swędzenie i wysypka, polać zainfekowane miejsce gorącą wodą (tak gorącą jak tylko można wytrzymać). Przez moment pieczenie i swędzenie nasili się, po czym zniknie na kilka godzin. Proces można powtórzyć, jeśli zajdzie taka potrzeba.
- Usunąć swędzenie przy pomocy calamine lotion i żelu aloesowego.
- Bąble przecierać oczarem wirginijskim (witch hazel - Hamamelis virginiana), dostępnym w formie płynu w każdym sklepie z lekami.
Poważne przypadki alergicznej reakcji na sumak jadowity (u około 10 proc. ludzi po kontakcie z rośliną może dojść do opuchnięcia całego ciała) wymagają nadzoru medycznego i środków dostępnych na receptę. Z lekarzem należy skontaktować się, gdy pojawi się temperatura 101F i wyższa, gdy z bąbli wycieka ropa lub gdy wysypka obejmuje duże części ciała albo pojawi się w pobliżu wrażliwych rejonów, takich jak oczy, usta czy genitalia.
Niedobór snu i mózg
Wywołujące poważny niepokój odkrycie jest skutkiem badania przeprowadzonego przez naukowców z Duke-NUS Graduate Medical School w Singapurze. Otóż jego autorzy stwierdzili, że niedobór snu powoduje zmiany w rejonie mózgu, który jest wskaźnikiem szybszego tempa zaburzeń procesów poznawczych. U 66 uczestników badania co dwa lata za pomocą MRI mierzono objętość mózgu i dokonywano oceny ich zdolności poznawczych. Osoby te równocześnie raportowały, ile godzin średnio sypiały. U tych, którzy spali mniej godzin, stwierdzono powiększenie komory mózgu i pogorszenie się funkcji poznawczych. Powołując się na inne badania naukowcy wskazali, że w grupie 150 tys. ludzi testy badające funkcje poznawcze najlepiej rozwiązywały osoby, które spały 7 godzin każdej nocy. Nie wiadomo jednak jeszcze, czy siedem godzin to optymalna ilość snu dla fizjologii całego organizmu i długoterminowego zdrowia mózgu.
Badanie z Singapuru pokazuje kolejne poważne ryzyko będące skutkiem zbyt małej ilości snu w ciągu życia. Do tej pory było wiadomo, że niedobór snu zwiększa ryzyko wypadków spowodowanych przez zmęczenie, a także przyczynia się do otyłości. Przypuszcza się, że w tym ostatnim przypadku dochodzi do zakłócenia produkcji greliny i leptyny - hormonów regulujących apetyt. Niedobór snu może również zakłócać regulację poziomu cukru we krwi, co z kolei może zwiększać ryzyko zapadnięcia na cukrzycę typu 2. Co więcej, badania laboratoryjne sugerują, że niedobór snu może przyczyniać się do podnoszenia się poziomu hormonów stresu, ciśnienia krwi i zwiększenia ryzyka stanów zapalnych.
Ewa Malcher
