Elżbieta Baumgartner
Czy w Polsce będzie zakaz gotówki?
W polskich mediach rozchodzą się wiadomości, że w Polsce gotówka będzie zakazana. Nie jest to całkiem prawdą. Faktem jest, że 24 kwietnia 2024 roku Parlament Europejski przyjął pakiet przepisów, którego częścią jest zakaz regulowania gotówką transakcji przekraczających 10 tys. euro oraz wprowadzający nadzór i kontrolę nad transakcjami powyżej 3 tys. euro. Transakcje gotówkowe w przedziale 3-10 tys. euro będą wymagały kontroli tożsamości i przedstawienia odpowiedniego dokumentu przez klienta.
Nowe przepisy nie będą ograniczać się jedynie do płatności gotówkowych. Sprzedawcy towarów luksusowych: biżuterii, drogich samochodów, prywatnych samolotów czy statków, będą zobowiązani do weryfikacji tożsamości swoich klientów oraz zgłaszania podejrzanych transakcji. Rygorystyczne przepisy dotyczyć mają również obrotu kryptowalutami.
W Polsce już obowiązuje ograniczenie nałożone na płatności gotówkowe do 15 tys. zł, które dotyczy firm. Regulacje płatności osób prywatnych mają wejść od 2027 roku. Warto zacząć przyzwyczajać się do posługiwania się przelewami, kartami kredytowymi czy debetowymi, BLIK-iem albo płatnościami odroczonymi.
Jak jest w Stanach?
W USA gotówka staje się coraz mniej popularna, ponieważ transakcje cyfrowe zdominowały rynek. Karty kredytowe, portfele mobilne i bankowość internetowa oferują większą wygodę i bezpieczeństwo. Gotówka jest łatwa do zgubienia, a opcje cyfrowe umożliwiają natychmiastowe transakcje i otrzymanie paragonu. Aplikację do płatności zbliżeniowych możemy mieć w telefonie, co dodatkowo sprawia, że gotówka przechodzi do lamusa.
Niemniej posługiwanie się gotówką jest w Stanach najzupełniej legalne, lecz utrudnione, gdyż organy administracji państwowej, podatkowej i celnej od dawna starają się walczyć z praniem brudnych pieniędzy. Co do Urzędu Podatkowego, to nie ma znaczenia, czy dana płatność poczyniona jest gotówką, czekiem, czy kartą kredytową, bo przepisy podatkowe są takie same niezależnie od formy płatności.
Gdy masz plik banknotów
Jeżeli zechcesz nosić torbę banknotów, to wiedz, że pozostawi to ślad. Każda instytucja finansowa w USA musi wypełnić formularz FinCEN Form 104, Currency Transaction Report, i posłać go do Financial Crimes Enforcement Network (FinCEN), dla każdej gotówkowej transakcji opiewającej na 10 000 dol. lub więcej w jednym dniu biznesowym. W niektórych sytuacjach również zsumowane transakcje z kilku dni mogą podlegać raportowaniu, jeżeli wyglądają podejrzanie.
Odnotowana ma być też sprzedaż instrumentów pieniężnych o wartości od 3000 do 10 000 dol., za które zapłacono gotówką. Za instrumenty pieniężne uważa się czek kasjerski (cashier’s check), przekaz pieniężny (money order) czy czek podróżny (traveler’s check).
Nie tylko banki mają obowiązek zgłaszać duże gotówkowe transakcje, ale również fundusze powiernicze, dealerzy samochodów, firmy ubezpieczeniowe, kasyna itp. Przewóz ponad 10 000 dol. w gotówce albo w instrumentach pieniężnych trzeba też zgłaszać na granicy.
Gdy płacisz komuś gotówką
Twoje płatności w gotówce dla prywatnej osoby nie muszą być nigdzie zgłaszane. Na przykład, nie raportujesz faktu, że płacisz ogrodnikowi za koszenie trawnika, czy hydraulikowi za odetkanie zlewu. Oczywiście, nikt nie wnika w twoje zakupy. Na razie kasjerzy w sklepach przyjmują gotówkę, choć sprawdzają autentyczność większych banknotów.
Reguły są inne dla właścicieli biznesów. Oni powinni wystawić druk 1099-MISC dla każdej osoby, której w roku wypłacili ponad 600 dol., gotówką, czekiem czy w jakiejkolwiek innej formie. Wydatki biznesu muszą być udokumentowane, jeżeli mają być wliczone w koszty uzyskania przychodu, a posługiwanie się kartą kredytową czy czekiem to ułatwia.
Wniosek: Osoba prywatna nie musi nigdzie zgłaszać płatności poczynionych w gotówce (z poniższym wyjątkiem).
Gdy dajesz gotówkę w prezencie
Od roku 2025 podwyższone zostało zwolnienie od podatków od darowizny, zwane annual gift exclusion, z 18 000 do 19 000 dol. rocznie na osobę. Każdy z nas może podarować innej osobie do 19 000 dol. rocznie, gotówką, czekiem czy w naturze bez żadnych konsekwencji podatkowych i bez konieczności informowania o tym Urzędu Podatkowego. Powyżej tego limitu darczyńca powinien zgłosić tę darowiznę do Urzędu Podatkowego (Internal Revenue Service – IRS) na formularzu IRS Form 709 wraz ze swoim rocznym zeznaniem podatkowym. Podatku od darowizny nie zapłaci się teraz, dopiero po śmierci, jeżeli wartość masy spadkowej pomniejszona o wszystkie nadwyżki darowizn przekroczy zwolnienie spadkowe przysługujące w roku śmierci (estate tax exemption, 13,99 mln dolarów w roku 2025).
Wniosek: Zgłaszać trzeba tylko większe darowizny, podatki od darowizn i spadków grożą tylko bogatym osobom po ich śmierci, więc większość z nas nie musi zaprzątać sobie nimi głowy.
Darowizna do Polski
Możesz podarować swojej najbliższej rodzinie w Polsce dowolną kwotę, która nie będzie podlegać polskim podatkom, jeżeli członek twojej rodziny, należący do pierwszej grupy podatkowej (z wyjątkiem powinowatych), zgłosi darowiznę do urzędu skarbowego.
Wskazówka: Należy słać większe kwoty bankowym przelewem, a nie przewozić gotówkę przez granicę. Powodem jest fakt, że rodzina w Polsce musi udokumentować otrzymanie środków pieniężnych poprzez przedstawienie wyciągu z bankowego konta, na które darowizna wpłynęła. Jeżeli tego nie uczynią, a kupią na przykład mieszkanie czy samochód, to urząd skarbowy może spytać o źródło tych środków, uznać je za nieujawnione i nałożyć dotkliwe kary.
Gdy dorabiasz w gotówce
Przepisy mówią, że cały twój przychód powinien być deklarowany na zeznaniu podatkowym, nawet jeżeli jest w gotówce. Gdy ktoś sprząta mieszkania, naprawia krany, reperuje komputery, czy rozlicza podatki i ma płacone w gotówce, to jego obowiązki względem fiskusa są takie same, jak gdyby dostawał czeki czy przelewy.
Przepisy dają samozatrudnionym (mającym zarejestrowany biznes albo nie) rozliczne odpisy podatkowe, które powodują, że mogą zapłacić niewiele dodatkowych podatków, a może wcale. To zależy od wydatków poniesionych na uzyskanie przychodu oraz wpłat na programy emerytalne, bardzo hojne dla samozatrudnionych. Sięgnij po książkę pt. „Amerykańskie emerytury”.
Wniosek
W Stanach gotówka dawno wyszła z mody, a jej stosowanie nasuwa podejrzenia. Jeżeli lubisz szeleszczące banknoty, to wolno ci, ale pamiętaj, że Wielki Brat będzie ci się przyglądał tak w Stanach jak i w Polsce.
Elżbieta Baumgartner
nie jest prawnikiem, a artykuł ten nie powinien być uważany za poradę prawną. Jest autorką wielu książek-poradników, m.in. „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Jak kupić dom mądrze i nie przepłacić”, „Podręcznik właściciela domu”. Są one dostępne w D&Z House of Books, 5507 W. Belmont Ave. w Chicago, albo w wersji elektronicznej bezpośrednio od wydawcy, Poradnik Sukces, www.poradniksukces.com, tel. 1-718-224-3492.
www.poradniksukces.com
Jak pomniejszyć podatki
dowiesz się z książek Elżbiety Baumgartner
“Jak oszczędzać na podatkach“. Przepisy podatkowe, jak rozliczyć się samodzielnie. Cena $20.
“Jak chować pieniądze przed fiskusem. Podręcznik agresywnej gry podatkowej”. Spadki, darowizny, przychody, inwestycje, sprzedaż mieszkania, konta w USA i w Polsce, walka z IRS. Ustawa o ujawnianiu kont zagranicznych FATCA. Cena $35.
Również: „Emerytura reemigranta w Polsce”, „Powrót do Polski” i wiele innych. Książki są uaktualnione na rok 2025 i dostępne tylko w wersji elektronicznej w witrynie www.PoradnikSukces.com, tel. 718-224-3492, poczta@poradniksukces.com.
www.PoradnikSukces.com
