Elżbieta Baumgartner
Minimalna emerytura w Stanach
Nie każda niewielka emerytura polska czy amerykańska jest równa minimalnej. Bywają nawet niższe. Jeżeli ktoś pracował w USA tylko 10 lat (40 kwartałów) i deklarował minimalne kwoty wymagane do uzyskania pełnego ubezpieczenia w ramach Social Security, to dostanie ok. 140 dol. miesięcznie. Kwota ta bywała dodatkowo pomniejszana tytułem klauzuli Windfall Elimination Provision (WEP), która redukowała emeryturę Social Security, jeżeli ktoś pobierał również emeryturę polską. W takim przypadku, przysługiwała nieco wyższa emerytura minimalna, obliczona w inny sposób od normalnej. To obliczenie bierze pod uwagę lata ubezpieczenia zamiast zarobków danej osoby. W 2024 r. specjalne minimalne świadczenie zaczynało się od 50,90 dol. dla osoby z 11-letnim ubezpieczeniem i wzrastało do 1066.50 dol. dla pracowników z 30-letnim stażem. Emerytura minimalna dotyczyła głównie beneficjentów, których świadczenia podlegały pod WEP. Spośród 19 825 rodzin, które otrzymywały specjalne świadczenie minimalne w 2020 r., WEP dotyczyło około 71 proc. z nich. Wraz z likwidacją WEP, oczekuje się, że liczba beneficjentów ubezpieczenia społecznego, którzy otrzymują emeryturę minimalną, znacznie spadnie.
Emerytura minimalna w Polsce
Od 1 marca 2025 roku najniższa emerytura ZUS wynosi w Polsce 1878,91 zł brutto. Niestety, nie wszyscy ją dostają. Prawo do podwyższenia emerytury nie przysługuje osobom, które nie mieszkają w Polsce, nie mają 20-25 lat okresów składkowych i nieskładkowych; dorabiają powyżej limitu; otrzymują również inne zaopatrzenie emerytalno-rentowe: emeryturę wojskową, policyjną, kapitałową, rolniczą (KRUS), zagraniczną (w tym Social Security) przekraczające kwotę podwyższenia. Jeżeli brat pana Karola spełnia te warunki, to jego świadczenie ZUS jest podwyższane do kwoty minimalnej.
WEP zniesiony
Jeżeli brat pana Karola ma również polską emeryturę, to w przeszłości administracja Social Security mogła zastosować klauzulę WEP i pomniejszyć mu świadczenia. Klauzula ta została zniesiona 5 stycznia 2025 roku na mocy Fair Social Security Act z mocą wsteczną od 1 stycznia 2024 roku. Oznacza to, że bratu emerytura Social Security zostanie podniesiona o kwotę redukcji, a następnie dostanie on zwrot niedopłaconej kwoty od początku 2024 roku. Kiedy nastąpi podwyżka i zwrot zaległości w jednej kwocie? Administracja Social Security podaje, że nowelizacja przepisów dotyczy ponad trzech milionów beneficjentów. Elektroniczne systemy płatności SSA nie są w stanie dokonać przeliczeń w tym samym czasie, więc będą to robić w kilku etapach. Pierwszy miał się rozpocząć pod koniec lutego.
Podatek w Stanach
Brat nie musi płacić dwóch podatków, bo Polska ma z USA umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Ale po kolei. Cudzoziemcom pobierającym Social Security za granicą urząd Social Security odprowadza do skarbu państwa podatek zwany non-resident tax w wysokości 25,5 proc. Zwolnione są tylko osoby mieszkające w państwach, które mają z USA stosowne umowy podatkowe. A Polska nie ma. Non-resident tax nie jest podatkiem dochodowym (który można minimalizować odpisami), ale „płaskim” (flat tax), potrącanym u źródła przychodu. Z tego powodu nie ma sposobu jego zmniejszenia. Jedyną metodą jego uniknięcia jest zdobycie zielonej karty, co w przypadku brata pana Karola jest mało możliwe.
Podatek w Polsce
W Polsce zagraniczne emerytury, przelewane na konto w polskim banku, są traktowane tak jak emerytury ZUS. Bank odprowadza od nich 9-procentową składkę na Narodowy Fundusz Zdrowia oraz niezbędne zaliczki podatkowe. Pierwsze 2500 zł miesięcznie (30 000 zł rocznie) jest wolne od podatku, a od nadwyżki pobierane jest 12 proc. podatku. Niska emerytura brata pewnie nie podlega opodatkowaniu, chyba że brat ma inne znaczniejsze przychody.
Uwaga: Polsko-amerykańska umowa podatkowa chroni Polaków przez podwójnym opodatkowaniem. Brat powinien uzyskać od amerykańskiego konsulatu zaświadczenie, że będąc w Stanach nierezydentem, ma tam odprowadzane 25,5 proc. podatku. Widząc takie zaświadczenie, polski bank nie będzie potrącał podatkowych zaliczek. Więcej wyjaśni polski księgowy.
Jak powiększyć świadczenia Social Security
Oto kilka sugestii, które mogą się przydać niektórym odbiorcom świadczeń Social Security zarówno w Polsce jak i w Stanach.
Rezygnacja z Medicare. Niektórym ekspatriantom potrącana jest ciągle składka na ubezpieczenie zdrowotne Medicare, która w 2025 roku wynosi 185 dol. miesięcznie. Ale Medicare nie działa w Polsce, więc warto z niego zrezygnować. Pamiętać tylko należy, że jeżeli ktoś zechce po paru latach wrócić do Medicare, to będzie płacić podwyższone karnie składki.
Renta dla małżonka. Przepisy amerykańskie zapewniają rentę Social Security dla żony (męża) w wysokości do połowy emerytury pracownika, jeżeli żona nie ma swojej własnej emerytury Social Security, która byłaby większa od tej renty. Od 1 marca 2009 roku, daty wejścia w życie polsko-amerykańskiej umowy o zabezpieczeniu społecznym, rodziny mogą pobierać renty w Polsce na takich samych zasadach, co Amerykanie. Więcej w książce: Ubezpieczenie społeczne Social Security.
Opóźnienie złożenia wniosku. Im wcześniejsza emerytura, tym jest niższa. Różnica miesięcznych świadczeń miedzy emeryturą wczesną (62 lata), terminową (do 67 lat) i późną (70 lat) może być podwójna. Najwięcej stracą niecierpliwi, którzy mają małżonków kwalifikujących się do renty małżeńskiej tytułem ich pracy, bo nie tylko oni dostaną mniej, ale i ich małżonek.
Łączona emerytura Social Security. Osoby, które nie wypracowały w Stanach 10 lat, mogą dostać emeryturę na podstawie łączonych okresów ubezpieczenia, co wyjaśniam szczegółowo w książce pt. Emerytura polska i amerykańska: ich łączenie i skutki Umowy o zabezpieczeniu społecznym, która zawiera formularze, adresy, podstawy prawne, informacje o konsekwencjach pobierania dwóch emerytur czy rent: podatki, odpisy na składki na NFZ, obowiązki raportowe i wiele innych.
Poczekanie na podwyżkę tytułem eliminacji WEP. Jak było wspomniane powyżej, osoby skrzywdzone przez Windfall Elimination Provision będą miały świadczenia podwyższone i pieniądze zwrócone od początku 2024 roku. Nic nie trzeba w tym celu robić, tylko upewnić się, że SSA ma nasze prawidłowe informacje kontaktowe oraz uzbroić się w cierpliwość. Warto otworzyć konto w internecie w My Social Security, podać adres mailowy, a SSA będzie ci słała maile o nadchodzących podwyżkach.
Elżbieta Baumgartner
nie jest prawnikiem, a artykuł ten nie powinien być uważany za poradę prawną. Jest autorką wielu książek-poradników, m.in. „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Jak kupić dom mądrze i nie przepłacić”, „Podręcznik właściciela domu”. Są one dostępne w D&Z House of Books, 5507 W. Belmont Ave. w Chicago, albo w wersji elektronicznej bezpośrednio od wydawcy, Poradnik Sukces, www.poradniksukces.com, tel. 1-718-224-3492.
www.poradniksukces.com
