Rozmów trójstronnych wcześniej nie zapowiadano, choć według mediów francuskich Paryż zabiegał, by do nich doszło. Ta inicjatywa dyplomatyczna zakończyła się sukcesem w ostatniej chwili. Już po przybyciu Trumpa na rozmowy z Macronem w Pałacu Elizejskim poinformowano, że dojdzie do wspólnego spotkania i Zelenski dołączył do rozmów. Po ich zakończeniu ukraiński przywódca skomentował je w mediach społecznościowych jako "dobre i produktywne".
Wizyta w Paryżu była pierwszą podróżą zagraniczną Trumpa po listopadowych wyborach prezydenckich. Agencja Associated Press oceniła, że podróż ta jest jego symbolicznym powrotem na arenę międzynarodową. Przed ceremonią amerykański prezydent elekt witał się kolejno z przywódcami, którzy przybyli na uroczystości. Na nagraniu zamieszczonym na stronie Kancelarii Prezydenta RP widać krótką wymianę zdań między Donaldem Trumpem i Andrzejem Dudą.
#Paryż 🇫🇷 | Prezydent @AndrzejDuda z Prezydentem elektem @realDonaldTrump podczas ceremonii ponownego otwarcia Katedry Notre–Dame. pic.twitter.com/KcKGhROKSG
— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) December 7, 2024
Na uroczystościach w Notre Dame obecni byli szefowie kilkudziesięciu państw i rządów. Prezydent Macron w wystąpieniu podkreślił "wdzięczność narodu francuskiego" dla tych, którzy pomogli uratować i odbudować katedrę. Dodał, że świątynię uratowała "dzielność i odwaga", a także "braterstwo", które napłynęło z innych kontynentów i różnych religii. "Odkryliśmy na nowo to, co mogły robić wielkie narody - zrealizowanie niemożliwego" - dodał Macron.
Uznanie dla tych, którzy przyczynili się do uratowania katedry wyraził również papież Franciszek w liście odczytanym podczas ceremonii. Zarazem, wyraził nadzieję, że odrodzenie świątyni "będzie proroczym znakiem odnowy Kościoła we Francji". Papież wezwał w liście, by utrzymać darmowy wstęp do katedry; jak ocenił katolicki dziennik "La Croix" jest to odpowiedź na propozycję minister kultury Francji Rachidy Dati, która proponowała wprowadzenie opłaty za wstęp.
Arcybiskup Paryża Laurent Ulrich zaprosił do odbudowanej Notre Dame także tych, którzy nie czują się uprawnieni do przekroczenia jej progu. "Drzwi otwarte są dla wszystkich" - przekonywał; zapewnił, że w świątyni mile widziani są również niewierzący.
CLIP: Notre Dame Cathedral Re-Opening in Paris, France pic.twitter.com/uC6Enmm80u
— CSPAN (@cspan) December 7, 2024
Ważne dla katolików miejsce kultu, dla całego świata katedra jest sercem Paryża, jednym z jego symboli i najtłumniej odwiedzanych zabytków. Oczekuje się, że rocznie przekroczy jej progi około 15 mln ludzi.
Z Paryża Anna Wróbel (PAP)
