Wysoki i stale rosnący wskaźnik lęku i depresji u młodych ludzi budzi coraz większe obawy na całym świecie. Dlatego potrzebne są skuteczne sposoby zapobiegania pogarszaniu się zdrowia psychicznego w tej grupie. Psychologów i psychiatrów brakuje, a ich szkolenie trwa wiele lat. Częściowym rozwiązaniem mogłyby być jednak narzędzia cyfrowe, takie jak aplikacje mobilne.
Jak sugerują naukowcy z University of Exeter, aplikacja do terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) znacząco zapobiega wzrostowi depresji u podatnych na nią młodych ludzi z grupy wysokiego ryzyka i może być wdrożona jako opłacalny środek publicznej ochrony zdrowia psychicznego.
Projekt prowadzony przez University of Exeter jest pierwszym, który konsekwentnie testuje aplikację zdrowia psychicznego na tak dużą skalę w czterech krajach. Dwa powiązane artykuły opublikowane w "Lancet Digital Health" przedstawiają wyniki badań ECoWeB-PREVENT i ECoWeB-PROMOTE, które były prowadzone równolegle w ramach czteroletniego badania finansowanego przez Horizon 2020, czyli programu ramowego Unii Europejskiej.
„W przypadku młodych ludzi z podwyższonym ryzykiem nasze ustalenia sugerują, że aplikacja CBT ma działanie zapobiegawcze wobec depresji i może przynosić korzyści dla zdrowia publicznego. Uczestnicy ocenili jakość życia lepiej, a zgłaszane przez nich funkcjonowanie zawodowe i społeczne było lepsze” – powiedział prof. Ed Watkins z University of Exeter, który kierował projektem.
„Jednak odkryliśmy również, że trudno wprowadzić ulepszenia u młodych ludzi, którzy zasadniczo radzą sobie dobrze. Nasze ustalenia stanowią dowód na to, że profilaktyka depresji działa najlepiej, gdy identyfikujemy i wybieramy osoby bardziej narażone i nie stosujemy bardziej uniwersalnego podejścia. Identyfikację można było przeprowadzić za pomocą internetowego procesu samooceny lub za pośrednictwem profesjonalnego skierowania."
Celem projektu o wartości 3,3 miliona funtów było przetestowanie wpływu aplikacji mobilnych na zapobieganie depresji i promowanie dobrego samopoczucia psychicznego wśród młodych ludzi w wieku od 16 do 22 lat. W jednym z największych badań tego typu wzięło udział 3700 młodych ludzi z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Belgii i Hiszpanii, którzy zostali przydzieleni do dwóch prób na podstawie wstępnego badania ich kompetencji emocjonalnych. W rezultacie 1200 młodych ludzi z obniżonymi wynikami w zakresie kompetencji emocjonalnych, które zwiększają ryzyko depresji (jak zamartwianie się i skłonność do nadmiernego rozpamiętywania) włączono do badania skupionego na zapobieganiu, podczas gdy 2500 osób bez takiego ryzyka przeszło do drugiego badania skupionego na promowaniu dobrego samopoczucia.
Te dwie grupy zostały następnie losowo przydzielone w równych liczbach do trzech różnych aplikacji opracowanych w ramach badania. Były to: aplikacja do samokontroli, w której uczestnicy mogli codziennie zgłaszać swoje emocje; aplikacja samopomocowa, która zapewniała spersonalizowane szkolenie w zakresie umiejętności kompetencji emocjonalnych; a także aplikacja samopomocowa oparta na zasadach CBT. Po 3 i po 12 miesiącach sprawdzano, jak zmieniło się samopoczucie uczestników oraz ich objawy depresji.
Badania wykazały, że aplikacja CBT zapobiegła wzrostowi depresji (w porównaniu z samokontrolą) w grupie o wyższym ryzyku, jednak nie było takiej różnicy w efektach w przypadku żadnej z zastosowanych interwencji w grupie o niższym ryzyku.
"Nasze wyniki sugerują, że nawet gdy młodzi ludzie korzystali z aplikacji samopomocowej tylko kilka razy, była niewielka, ale znacząca korzyść. Ponieważ aplikacja jest skalowalna do dużej liczby osób w sposób opłacalny, efekty te mają potencjalną wartość jako interwencja w zakresie zdrowia publicznego, w ramach szerszego portfolio usług i interwencji cyfrowych i osobistych. Kolejnym krokiem jest zidentyfikowanie aktywnych składników aplikacji, które były korzystne oraz poprawa zaangażowania i ciągłego korzystania z tych elementów” – podsumował profesor Watkins.
W projekcie uczestniczyło 13 różnych partnerów, w tym dwie firmy komercyjne — niemiecka firma zajmująca się analizą głosu audEERING i duński twórca aplikacji Monsenso. University of Exeter (Wielka Brytania), LMU Munich (Niemcy), Ghent University (Belgia) i Universitat Jaume I (Hiszpania) były głównymi ośrodkami rozwoju i badań nad leczeniem. Natomiast University of Oxford przeprowadził analizę jakościową.
Więcej informacji w artykułach źródłowych - https://www.thelancet.com/journals/landig/article/PIIS2589-7500(24)00148-1/fulltext oraz https://www.thelancet.com/journals/landig/article/PIIS2589-7500(24)00149-3/fulltext (PAP)
Paweł Wernicki
