Elżbieta Baumgartner
Niespodzianie możesz stracić pracę czy to z powodu trudności finansowych firmy, czy jej reorganizacji. Nie panikuj, to się zdarza w życiu nawet najlepszym pracownikom. Dopilnuj, by odejść na jak najlepszych dla siebie warunkach i szybko znaleźć drugie zatrudnienie. Oto kilka wskazówek.
Weź odprawę pieniężnąPracodawca nie ma obowiązku wypłacić zwalnianym pracownikom odprawy pieniężnej (severance pay), ale duże zakłady robią to na mocy swoich polis lub umów zbiorowych. Odprawa może równać się np. jednej tygodniówce za każdy przepracowany rok. Profesjonaliści i menedżerowie otrzymują równowartość 3-miesięcznych czy półrocznych poborów.
Odprawa może wydawać się manną z nieba, ale rzadko stanowi rekompensatę za straconą lub pomniejszoną emeryturę pracowniczą. W nowym zakładzie pracy wysługę lat należy zaczynać od początku. Twoja sytuacja jest lepsza, jeżeli miałeś w pracy oszczędnościowy program emerytalny 401(k), bo uskładane pieniądze możesz wziąć ze sobą.
Odprawa może być wypłacona jednorazowo (lump sum) lub w kilku ratach. Warto wziąć spłatę ratalną ze względów podatkowych. Odprawa podlega opodatkowaniu w roku, kiedy została otrzymana.
Jak odprawa wpływa na zasiłek dla bezrobotnychUwaga: Pamiętaj, że odprawa (severance pay) dyskwalifikuje cię do pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
Jeżeli wysokość ratalnej odprawy jest równa lub wyższa od dotychczasowych poborów, to odprawa jest uważana za kontynuację wynagrodzenia i zasiłku dla bezrobotnych nie dostaniesz. Jeżeli odprawa jest w jednej kwocie, to urząd ds. bezrobocia przeliczy, ilu miesiącom wypłaty się równa i zdyskwalifikuje cię na ten okres. Zasady są różne w poszczególnych stanach.
Nie podpisuj niczego pochopnieAżeby dostać pieniężną odprawę, musisz podpisać odpowiednią umowę – severance agreement. Ale umowa ta nie jest tylko pokwitowaniem odbioru odprawy – ma ona na celu uniemożliwienie ci pozwania pracodawcy do sądu za niesłuszne zwolnienie (wrongful termination).
W umowie może się znaleźć klauzula zakazu konkurowania (non-compete clause), która zabrania ci pracy w twoim zawodzie przez jakiś czas na jakimś terytorium. W przeszłości klauzule o niekonkurowaniu były zarezerwowane dla wysokiej rangi menedżerów. W miarę, jak bezrobocie maleje i coraz trudniej jest o siłę roboczą, pracodawcy starają się utrudniać odejście przez stawianie warunków o niekonkurowaniu nawet strażnikom czy nauczycielom muzyki!
Weź proponowaną umowę do domu, pokaż ją swemu prawnikowi. Nie spiesz się, bo pracodawca nic nie może ci zrobić – przecież nie zwolni cię po raz drugi.
Nie składaj listu rezygnacyjnegoJeżeli zostałeś zwolniony, nie daj namówić się na podpisanie listu rezygnacyjnego. W kadrach mogą ci go podsunąć razem z innymi papierami. Jeżeli zrezygnujesz sam z pracy, to nie dostaniesz zasiłku dla bezrobotnych. List ten może być użyty przeciwko tobie, gdybyś zechciał później złożyć pozew o niesłuszne zwolnienie z powodu dyskryminacji, naruszenia kontraktu czy whistle-blowing. Gdyby nalegano, użyj to jako kartę przetargową i wynegocjuj hojniejszą odprawę.
Nie myśl, że dla następnego pracodawcy samodzielne odejście wyglądać będzie lepiej na twoim resume od zwolnienia. Zakłady często robią restrukturyzację i nie ma hańby w zostaniu zwolnionym.
Zabierz ze sobą emerytalne pieniądzeWiele osób ma zakładowy emerytalny plan oszczędnościowy (employee savings plan), zwany 401(k). Niektóre firmy pozwalają na pozostawienie pieniędzy na koncie, niektóre domagają się ich zabrania. W takim przypadku powinieneś przelać pieniądze na swoje konto IRA lub na konto 401(k) u nowego pracodawcy. Po wycofaniu pieniędzy masz na to 60 dni.
Przestroga: Najgorszą ewentualnością jest wypłata pieniędzy z konta 401(k) gotówką lub wpłata ich na normalne konto (nie-emerytalne), bo przyjdzie ci wtedy od nich zapłacić podatek dochodowy. Ponadto za wypłatę z funduszu emerytalnego przed ukończeniem 59 i pół roku należy zapłacić dodatkowo 10% kary. W sumie, zapłacisz ok. 40% podatków, a pozostałe 60% nie będzie już rosło z odłożeniem podatków na przyszłość. Nie zrób tego błędu.
Złóż wniosek o zasiłek dla bezrobotnychGdy straciłeś pracę bez własnej winy, należy ci się zasiłek dla bezrobotnych. Wniosek można złożyć w sieci. W Google wpisz „unemployment” i nazwę swego stanu. Będąc na bezrobociu masz obowiązek szukać pracy i zgłaszać wyniki, nie wybieraj się więc na wakacje czy do Polski, chyba że poinformujesz Unemployment Office o wyjeździe.
Sprawdź swoją historię kredytowąNowy pracodawca zechce sprawdzić twoją historię kredytową, a nawet kryminalną. Uczyń to pierwszy. W każdym z największych biur kredytowych: Experian (www.Experian.com), Trans Union (www.TransUnion.com) i Equifax (www.equifax.com) możesz dostać raz w roku bezpłatny wyciąg z twojej historii kredytowej, czyli w sumie trzy wyciągi rocznie. Można tego dokonać w dogodny sposób za pośrednictwem witryny www.annualcreditreport.com. Również kopia historii kredytowej należy ci się bezpłatnie za każdym razem, gdy odmówiono ci kredytu.
Jak uporządkować błędy w twojej kartotece kredytowej, kryminalnej, drogowej itp. Przeczytasz w książce pt. „Życie od nowa, jak uporządkować zaległe sprawy w urzędach”.
Szukaj nowej pracyOdśwież swoje resume i korzystaj ze wszystkich możliwych sposobów poszukiwania pracy. W sieci istnieje wiele popularnych portali z ofertami pracy: Monster, Zip Recruiter, SimplyHired, CareerBuilder, Snag, LinkUp, Craigslist Jobs, US.jobs i wiele innych.
Sprawdzaj ogłoszenia prasowe, skorzystaj z usług agencji pośrednictwa pracy, otwórz konto na LinkedIn.com, poślij listy do najbardziej obiecujących firm. Nie krępuj się przed znajomymi tego, że zostałeś zwolniony. Nową pracę znajduje się często przez osobiste kontakty. Amerykanie wiedzą o tym bardzo dobrze. Istnieją nawet kluby, które mają swoim członkom pomóc w networking, czyli pozyskiwaniu nowych kontaktów i w znalezieniu pracy.
Powodzenia na nowej drodze życia.
Elżbieta Baumgartner
nie jest prawnikiem, a artykuł ten nie powinien być uważany za poradę prawną. Jest autorką wielu książek-poradników, m.in. „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Jak kupić dom mądrze i nie przepłacić”, „Podręcznik właściciela domu”. Są one dostępne w D&Z House of Books, 5507 W. Belmont Ave. w Chicago, albo w wersji elektronicznej bezpośrednio od wydawcy, Poradnik Sukces, www.poradniksukces.com, tel. 1-718-224-3492.www.poradniksukces.com
