Andrzej Baraniak
Z okazji zbliżającej się 40. edycji największej folklorystycznej imprezy podhalańskiej w Stanach Zjednoczonych, jaką jest Międzynarodowy Festiwal „Na góralską nutę”, który odbędzie się w najbliższy weekend w Domu Podhalan, 4 listopada wydany został bankiet, na którym działacze góralskiej organizacji uhonorowali nauczycieli i kierowników dziecięcych i młodzieżowych zespołów tanecznych brązowymi, srebrnymi i złotymi Medalami Związku Podhalan.
W gronie laureatów najwyższego góralskiego odznaczenia znaleźli się: Marian Bryja, założyciel i choreograf zespołu Ślebodni w USA, Karolina Strzelec-Stafiera, kierowniczka zespołu Siumni, Agnieszka Bobak z zespołu Wanta, Joanna Kula z zespołu Mali Ślebodni, Marek Bukowski z zespołów Wanta i Mali Hyrni oraz śp. Adam Górecki, który przez lata był związany z zespołami: Siumni, Dzianisany i Jawory. Srebrnymi Medalami zostali uhonorowani: Szymon Jakubiec, Katarzyna Mateja, Elżbieta Kucek, Monika Staszel, Joanna Skubisz-Staszel, Zuzanna Waliczek, Anna Stopka-Kurtyka, Katarzyna Janik-Lewandowska, Wojciech Granat, Bożena Mąka, Stanisław Bobak, Stanisław Gawlak-Kubior, Piotr Łapka, Józef Waluś, Andrzej Nędza i zespół Podhalanie działający przy kole nr 6 im. Kazimierza Przerwy Tetmajera w New Jersey. Brązowe Medale otrzymali: Katarzyna Łowisz-Marusarz, Zofia Cichorz, Wojciech Kois, Danuta Żegleń i Maria Jazowski.
Festiwal został zorganizowany po raz pierwszy w 1983 roku z inicjatywy grupy osób kierujących góralską organizacją, która weszła w posiadanie swojej siedziby przy 4808 S. Archer. W gronie twórców festiwalu, który przez pierwszy rok działalności nazywał się festiwalem „Na swojską nutę”, byli: ówczesny wiceprezes związku Andrzej Pitoń, śp. Andrzej Kotelnicki i śp. Andrzej Gędłek, który wraz ze śp. Józefem Bafią przez wiele lat go prowadzili.
Na przestrzeni tych 40 lat festiwal zgromadził na scenie dziesiątki tysięcy dzieci, młodzieży i dorosłych, którym głęboko na sercu leży miłość do góralskiego folkloru i kultury Podhala. Obok zespołów działających w chicagowskim środowisku górali podhalańskich z biegiem lat na scenie pojawiały się zespoły innych grup etnicznych grających i kultywujących muzykę i taniec ludzi gór oraz górali polskich z innych rejonów USA i Kanady.
– Możemy podziękować twórcom tego festiwalu, że go zapoczątkowali i sukcesem prowadzili przez dziesięciolecia. Impreza ma już swoją uznaną markę nie tylko w Chicago, ale całej Ameryce i na świecie. Jako zarząd uznaliśmy, że 40-lecie jest znakomitą okazją, żeby trochę poświętować i uhonorować instruktorów oraz kierowników podhalańskich zespołów, którzy wiele swojego prywatnego czasu poświęcają, aby urodzone tutaj dzieci i młodzież uczyć tańca, śpiewu i grania góralskiego – powiedział prezes związku Stanisław Sarna, który wraz z wiceprezesem ds. kultury Janem Królem wręczył brązowe, srebrne i złote Medale ZP grupie 27 osób.
Srebrnym Medalem został między innymi odznaczony Stanisław Gawlak-Kubior, instruktor tańca przy Szkółce Pieśni i Tańca przy ZG ZPPA oraz zdobywca pierwszego tytułu „Zbójnika Roku”.
– Zebrali się fajni ludzie i doszli do tego, żeby ten festiwal stworzyć na wzór festiwalu zakopiańskiego. Z tej imprezy wyrósł niejako konkurs na „Zbójnika Roku”. W pierwszym konkursie na zbójnika wzięło wtedy udział 17 chłopaków. Po tańcach i śpiewie próbowaliśmy się na ręce. Na drugi dzień trudno było rękę do góry dźwignąć. Przegrany odpadał. Wygrałem tę rywalizację w pierwszym i drugim roku. Później zmieniono regulamin, że zwycięzca poprzedniej edycji już nie może startować – mówił.
Kolejny srebrny Medal otrzymał Piotr Łapka z Białego Dunajca, który w 1997 roku został mistrzem Polski w tańcach, rywalizując ze 112 parami. Po przyjeździe do Chicago przekazywał swoje doświadczenie i wiedzę dzieciom i młodzieży. Pan Piotr zaprezentował widzom na scenie szpagat. Niestety, na wspomnienie dorobku wszystkich odznaczonych nie ma miejsca w tej relacji, ale z pewnością będzie ku temu możliwość przy innych okazjach.
Obecni na bankiecie kierowniczka zespołu „Biołodunajcanie”, a zarazem prezes Oddziału Związku Podhalan w Białym Dunajcu Iwona Kiwacka-Majerczyk z mężem Władysławem z Białego Dunajca wręczyli gospodarzom okolicznościowy dyplom z podziękowaniem za pracę, jaką chicagowscy górale wykonują dla zachowania folkloru i kultury podhalańskiej na obczyźnie. Pani Iwona przekazała także kopię filmu pt. „Rukowanie”, ukazujący otoczkę towarzyszącą poborowi młodych rekrutów z góralskich rodzin przymusowo wcielanych do austriackiej armii. Nie walczyli o swoje, lecz dla zaborcy. Z tej wojny wracali po wielu latach, bardzo często jako inwalidzi lub nie wracali wcale. W rodzinnych stronach pozostawiali narzeczone, dziewczyny, z którymi planowali swoje dorosłe życie, rodziców i rodziny. Film ukazuje dramat tamtych czasów i ludzi. Został nagrodzony w 2022 roku „Złotym Góralskim Sercem” na Festiwalu Górali Polskich w Żywcu oraz Srebrną Ciupagą na Festiwalu Ziem Górskich w Zakopanem.
W części artystycznej wystąpiła obecna królowa Anna Smetek i kandydatka na królową Natalia Król, które na rozpoczęcie bankietu zaśpiewały hymny Polski i Stanów Zjednoczonych. Wiązankę tańców góralskich zaprezentowali nagrodzeni instruktorzy i kierownicy zespołów. Wieczór prowadził wiceprezes ds. kultury Jan Król. Podczas całego wydarzenia akompaniowała kapela góralska ze Zbójnikiem Roku Jakubem Stopką w składzie. Po kolacji rozpoczęła się zabawa taneczna przy muzyce grupy „Markus Band”.
Tekst i zdjęcia: Andrzej Baraniak/NEWSRP
