Dwudziestoletnia Dominika od dłuższego czasu nie mogła poradzić sobie z rzeczywistością, walczyła z myślami samobójczymi, a gdy stały się one zbyt intensywne, postanowiła szukać pomocy psychologa. Oto co opisała na pierwszej sesji: wyobraź sobie, że wszystko co czujesz i myślisz jest fałszywe, nie twoje. Jesteś obserwatorem swojego życia i czujesz się całkowicie oderwana od doświadczania rzeczywistości – tak jakbyś oglądała siebie na jakimś filmie. A właściwie to nawet nie wiesz, czy ten film jest prawdziwy. Nie możesz ufać swoim zmysłom i otoczeniu. Czujesz jakbyś traciła poczucie siebie, nie masz kontroli nad sobą. Jesteś oderwana od rzeczywistości.
Fenomen depersonalizacji
Depersonalizacja to poczucie, że ogląda się własne zachowania, myśli i uczucia z odległości. To jakby stan półsnu, oderwania od rzeczywistości. Osoba czuje się emocjonalnie odrętwiała bez kontroli nad własnymi słowami czy czynami. Nie ma też realnego poczucia dotyku, pragnienia czy głodu.
Fenomen derealizacji
Derealizacja to poczucie dystansu od czynności, które się dzieją wokół nas. Tak jakby otoczenie było zniekształcone i nie do rozpoznania. Zalicza się do tego poczucie, że przedmioty mają niewłaściwy rozmiar lub kolor, dźwięki są głośniejsze lub cichsze niż normalnie, czas nienaturalnie pędzi do przodu lub odwrotnie, stoi w miejscu. Osoba czuje, jakby oglądała swoje zachowanie na filmie. Nie ma poczucia odgrywania roli w obecnym doświadczeniu.
Odczucie depersonalizacji i derealizacji może być krótkie, trwać kilka minut, albo długoterminowe, trwające przez lata. Osoba cierpiąca ma świadomość, że dzieje się coś nierealnego wokół niej, bo nie ma poczucia jakby żyła. Do tego dołącza obezwładniający strach, że może to być spowodowane uszkodzeniem mózgu lub że coś niewytłumaczalnego dzieje się. To doświadczenie może być tak dezorientujące, że w takim stanie można nawet popełnić samobójstwo. Rzadko kiedy zespół depersonalizacji i derealizacji po raz pierwszy ujawnia się u osób po 40 roku życia. Zazwyczaj początki obserwuje się u dzieci i nastolatków i osoby te niosą je w dorosłe życie.
Przyczyny zespołu depersonalizacji-derealizacji
Największą przyczyną jest trauma w dzieciństwie. Osoby, które jako dzieci przechodziły silny stres, narażone były na zaniedbanie, emocjonalne i fizyczne maltretowanie i seksualne wykorzystywanie mają silne predyspozycje do rozwinięcia zespołu depersonalizacji-derealizacji. Ale nie tylko dotyczy to osób z ciężką przeszłością. Silny stres, zagrożenie życia, utrata bliskiej osoby mogą również spowodować symptomy u osób bez wcześniejszych doświadczeń traumatycznych. Symptomy depersonalizacji i derealizacji występują w ciężkich depresjach, zespole stresu pourazowego, reakcjach ostrego stresu, choroby dwubiegunowej i niektórych zaburzeniach osobowości, na przykład osobowości pogranicza.
Wpływ na codzienność
Zespół depersonalizacji-derealizacji sabotażuje normalne emocjonalne doświadczenia życiowe i przeżywanie radości, szczęścia, bliskości i podniecenia, ponieważ uczucia te są szybko neutralizowane i przetwarzane w odrętwienie. To zabójca emocji, zaś emocje są krytyczne dla zdrowia psychicznego. Bez emocji nie można przeprocesować żałoby, uczyć się z doświadczeń lub przeżywać radości życia. Osoby z tym zespołem doświadczają intensywny lęk przed następnym epizodem depersonalizacji-derealizacji. I tak zaczyna się zaklęte koło. Lęk uaktywnia symptomy i epizod znacznie łatwiej się powtarza. Jest jeszcze jedna właściwość depersonalizacji-derealizacji. To funkcja, która służy przeżyciu. Gdy osoba przeżywa intensywną traumę, na przykład przemoc domową, gwałt, czy brutalny atak na siebie, jej umysł odrywa się od doświadczenia, tak jakby to nie ona przeżywała w tej chwili tragedię. Przechodzi do roli obserwatora wydarzenia. To funkcja obronna organizmu, która pozwala na oderwanie się od rzeczywistości – potwornego horroru, terroru i szoku ofiary na rzecz oglądania dramatu z dystansu, tak jakby nie dotyczył on tej osoby. Najczęściej właśnie po takich przeżyciach, kiedy depersonalizacja-derealizacja służyła zaadoptowaniu się do tragedii, epizody powtarzają się, gdy już nie ma ku temu przesłanek.
Jak sobie radzić?
W przypadku nasilenia zespołu depersonalizacji-derealizacji zalecana jest fachowa pomoc psychologiczna. Gdy nasila się lęk, symptomy również się zwiększają. Pozwól sobie zaakceptować, że poczucie odrętwienia lub oderwania to nie koniec świata. Przejdzie z czasem. Nie daj się ponieść panice. Możesz powoli pracować nad zmniejszeniem symptomów. Naucz się medytować, poczuj swoje ciało. Znajdź miejsce, gdzie twój lęk się znajduje. Czy to żołądek, gardło, czy szyja? Oddychaj głęboko, poczuj stopy na ziemi – to uziemienie pomoże ci zintegrować się z rzeczywistością.
Katarzyna Pilewicz Ph. D, LCPC, CADC
doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w dwóch lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.
405 Lake Cook Rd., Suite 203, Deerfield, IL, 60015
911 N. Plum Grove Rd., suite C, Schaumburg, IL, 60173
Tel. (847) 907 1166
Email: [email protected]
www.psychologicalcounselingcenter.com
Psychological Counseling Center prowadzi konsultacje i porady dla osób zmagających się z problemami natury psychologicznej. Pomożemy zredukować stres, lęki i depresję. Wskażemy właściwe rozwiązania. Ukierunkujemy cię na odnalezienie siebie i twojej drogi życiowej. Po konsultację dzwoń: (847) 907-1166.
Nowa grupa dla rodziców: POZYTYWNE RODZICIELSTWO. W komfortowej atmosferze, pełnej poufności i wzajemnego wsparcia omawiamy trudne sytuacje i problemy, by znaleźć proste rozwiązania. Zrozum zachowanie swojego dziecka! Działaj na jego korzyść! Program oparty jest na zasadach nauk Alfreda Adlera. Po informacje dzwoń: (847) 907-1166
fot.Pexels.com
