Pan Kazimierz ma następujący dylemat. Jego syn chce rozkręcić biznes i prosi go o pożyczenie mu dwudziestu tysięcy dolarów na dwa lata. Z jednej strony, ojciec waha się, bo to dla niego niemała kwota, z drugiej – nie chce być odpowiedzialny za pozbawienie syna życiowej szansy. Pan Kazimierz pyta, co robić i jakie przyjdzie mu zapłacić podatki. Oto kilka uwag, które mogą pomóc w podjęciu decyzji.
Wiedz, jak odmówić
Oto sugestie nie tylko dla pana Kazimierza, ale i naszych czytelników.
Pożyczaj tylko wtedy, gdy naprawdę chcesz pomóc bliskiej osobie. Jeżeli osoba bliska ci nie jest, albo czujesz, że na pomoc nie zasługuje, postaraj się taktownie odmówić. Odmów, jeżeli nie zgadzasz się z celowością przeznaczenia pieniędzy. Młody człowiek nie musi mieć nowego sportowego samochodu, młoda para może pomieszkać w skromnym mieszkanku, zanim stać ją będzie na dom. Pomysł na biznes może być za bardzo ryzykowny.
Zasugeruj zaciągnięcie pożyczki z banku. Odmowa banku oznacza to, że sytuacja finansowa potencjalnego dłużnika jest trudna, a co za tym idzie, jest duże prawdopodobieństwo, że nie odzyskasz pożyczonych pieniędzy, albo poczekasz na zwrot znacznie dłużej niż myślisz.
Zaproponuj, że dołożysz tyle, co ta osoba ma. Jeżeli syn uskładał na przykład dziesięć tysięcy dolarów, to ty dołożysz drugie tyle. Jest to uczciwa postawa, która uczy odpowiedzialności.
Rozmawiaj szczerze. Spytaj, jakie jest prawdopodobieństwo straty pieniędzy, skąd krewny weźmie pieniądze, jeżeli przedsięwzięcie się nie uda. Jeżeli czujesz się wykorzystywany albo manipulowany – nie pożyczaj.
Pożycz tylko tyle, ile mógłbyś podarować
Jeżeli masz luźną gotówkę i szczerą chęć pomocy, nie ma powodu, żebyś nie wspomógł najbliższej osoby. Ale pożycz kwotę, którą mógłbyś podarować bez negatywnego wpływu na twoją własną przyszłość i bez naruszania waszych dobrych stosunków. Tylko tak zapobiegniesz toksycznej relacji wierzyciel-dłużnik.
Na przykład, gdy twój syn, tak jak pana Krzysztofa, będzie bardzo się starał rozkręcić biznes, ale napotka na kłopoty, to pozwolisz mu oddać ci pieniądze później, gdy będzie w stanie. Gdyby biznes upadł, to powiesz synowi, żeby zapomniał o długu. Nie będziesz myślał o stracie, lecz o tym, że zarówno on jak i ty zrobiliście wszystko, co mogliście. Bez tych pieniędzy spokojnie sobie poradzisz, a przecież po twojej śmierci dzieci i tak odziedziczą twój majątek.
Pożyczaj tylko gotówkę
Jeżeli zdecydujesz się komuś pomóc, to wypisz czek, ale nie poręczaj kredytów. Wydaje się, że poręczenie, to formalność – tylko jeden podpis. Ale skutki tego podpisu mogą być dla ciebie katastrofalne. Zadaj sobie pytanie, dlaczego bank prosi o poręczenie? Właśnie dlatego, że widzi, że kredytobiorca nie podoła spłatom. Wtedy zgodnie z prawem bank upomni się u ciebie o zwrot należności.
Nigdy nie poręczaj ani karty kredytowej, ani bankowej pożyczki. Poręczenie znacznej linii kredytu obniża twoją zdolność kredytową, a przez ewentualną niewypłacalność krewnego nie dość, że stracisz pieniądze, to jeszcze zrujnujesz swoją historię kredytową.
Kiedy bez procentu
Najczęściej w rodzinie pożyczamy pieniądze bez oprocentowania. Wolno nam. Bezprocentowe pożyczki do IRS zgłaszane być nie muszą, gdy dług jest (1) mniejszy niż 10 tys. dol. albo (2) mniejszy niż 100 tys. dol. i pożyczkobiorca ma przychód z inwestycji niższy niż tysiąc dolarów rocznie.
Bardziej skomplikowane przepisy dotyczą większych kwot pożyczanych w zamożnych rodzinach, bo IRS stara się uniemożliwić ucieczkę przed podatkami spadkowymi.
Kiedy na procent
Zawsze wolno ci pożyczać na procent, a powinieneś to czynić w razie dużych pożyczek i gdy dłużnik ma przychód z inwestycji. Jaki stosować procent? Nie wyższy niż lichwiarski w danym stanie, a nie mniejszy Applicable Federal Rate (AFR). AFR zależy od poziomu stóp procentowych w danym dniu oraz od terminu pożyczki. Applicable Federal Rates można znaleźć na internetowej witrynie IRS pod adresem https://apps.irs.gov/app/picklist/list/federalRates.html. W październiku 2019 roku AFR wynosi 1,68, 1.50 i 1,85 proc. odpowiednio za pożyczki krótko-, średnio- i długoterminowe. Krótki termin – to do roku, średni – od roku do trzech lat, a długi – ponad 9 lat.
Pan Kazimierz pyta o podatki. Od pożyczonej kwoty ani pożyczkodawca ani pożyczkobiorca nie płacą podatku. Pożyczkodawca ma deklarować tylko otrzymywane odsetki na Schedule B i płacić od nich podatek dochodowy. Natomiast dla pożyczkobiorcy zapłacone odsetki odpisem nie są, chyba że pożyczka jest pod zastaw domu.
Spisz umowę – promissory note
IRS zakłada, że transfery pieniędzy w rodzinie są darowiznami, a darowizny mogą skutkować podatkami od spadku dla bogatych rodzin. Ażeby tego uniknąć, warto pożyczkę sformalizować i mieć jej potwierdzenie na piśmie.
Umowa pożyczki (promissory note), czyli rodzaj weksla, zawiera określone informacje, takie jak nazwiska pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy, wysokość pożyczanej kwoty, termin zwrotu pożyczki, sposób spłaty, oprocentowanie (można je ustalić lub nie), odsetki za zwłokę. Wzór umowy pożyczkowej możesz znaleźć na Internecie, ale w razie dużych kwot – udaj się do prawnika. Umowa na piśmie pozwoli sprecyzować warunki pożyczki i stanowi zabezpieczenie dla pożyczkodawcy na wypadek sporu.
Spisanie umowy pozwala bliskim zrozumieć, że zawarli biznesową transakcję, którą traktujesz poważnie. Dłużnik powinien zwracać pieniądze zgodnie z umową, czekami albo przelewem, które są dla niego dowodem na terminową spłatę rat.
Gdy umorzysz pożyczkę
Udzieloną pożyczkę wolno ci anulować. Umorzona kwota traktowana jest przez IRS jako darowizna. Począwszy od roku 2018 można dawać po 15 tys. rocznie na osobę bez konieczności zgłaszania tego do IRS oraz bez podatkowych konsekwencji. Małżeństwo może dać dwa razy tyle – do 30 tys. dol. na osobę rocznie. Kwoty podarowane ponad ten limit po śmierci darczyńcy pomniejszą jego ulgę spadkową (estate exclusion), która wynosi 11.4 mln dol. w roku 2019.
Przykład: Ojciec pożyczył córce 100 tys. dol. na 4 proc. rocznie. Może podarować jej 4 tys. dol. (odsetki) plus 11 tys. dol. (pożyczka), w sumie 15 tys. dol. na umorzenie pożyczki i odsetek. W następnym roku dług córki wynosić będzie 89 tys. dol., a odsetki od tej kwoty – 3560 dol. Ojciec znowu „podaruje” córce 15 tys. dol. na anulowanie odsetek i części pożyczki. W ten sposób dług będzie stopniowo maleć, aż zostanie „spłacony”. Na wypadek podatkowej kontroli, ojciec powinien odnotowywać darowizny na piśmie.
Gdy pożyczka nie zostanie zwrócona
Nic tak nie psuje rodzinnych układów, jak niespłacone długi. Gdy dług okaże się całkowicie niezwracalny, możesz spisać go na straty jako non-business bad debt i skorzystać z krótkoterminowej straty kapitałowej (short-term capital loss). Odpiszesz kwotę równą twoim inwestycyjnym zyskom kapitałowym w danym roku (capital gains) plus 3 tys. dol.. IRS uznaje dług za całkowicie niezwracalny, gdy wykorzystałeś wszystkie metody windykacyjne albo dłużnik ogłosił bankructwo. Przykra sytuacja w rodzinie, tym bardziej, że pożyczka spisana na stratę przez ciebie staje się dochodem podlegającym opodatkowaniu dla pożyczkobiorcy. Więcej przeczytasz w witrynie IRS: www.irs.gov/taxtopics/tc453
Jak widać, im więcej mamy pieniędzy, tym bardziej skomplikowane stają się przepisy podatkowe. Niemniej przeciętne rodziny mogą pożyczać sobie pieniądze bez żadnych zobowiązań wobec fiskusa.
Elżbieta Baumgartner
jest autorką wielu poradników, między innymi książek pt. „Jak szczędzać na podatkach”, „Amerykańskie emerytury”, „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Jak inwestować w fundusze powiernicze” i wielu innych. Są one dostępne w D&Z House of Books, albo bezpośrednio od wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, www.poradniksukces.com
fot.Alexander Mils/Pexels.com
