W Nowym Jorku rozpoczyna się w środę 39. Stała Konferencja Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie. W sympozjum, które po raz pierwszy trafiło do Ameryki, weźmie udział m.in. wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński.
Konferencja ma kilkudziesięcioletnią tradycję. Zainaugurowana w 1979 roku stanowi luźne zrzeszenie polskich organizacji początkowo w Europie Zachodniej, a później także w USA, Kanadzie i Ameryce Południowej. Są to głównie instytucje posiadające biblioteki, archiwa albo muzea polonijne.
„Celem corocznej konferencji jest zgromadzenie polonijnych organizacji, aby mogły się wspólnie podzielić swymi problemami i szukać rozwiązań dotyczących opieki nad polskim dziedzictwem narodowym poza granicami kraju” – powiedziała PAP współorganizatorka tegorocznego wydarzenia, szefowa nowojorskiego Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce Iwona Korga.
Konferencja skupia duże instytucje, najczęściej o wieloletniej tradycji. Obejmuje m.in. Bibliotekę Polską w Paryżu, Muzeum Polskie w Rapperswilu, a także podobne placówki w Londynie, Rzymie, Montrealu czy Buenos Aires.
W USA zrzesza m.in. Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce (SWAP), Fundację Kościuszkowską, Polski Instytut Naukowy, Archiwa, Biblioteki i Muzea Polonii w Orchard Lake oraz chicagowskie Muzeum Polskie w Ameryce.
Głównym tematem tegorocznej edycji jest „Wychodźstwo na rzecz niepodległości Polski w latach 1914-1920”. Wiąże się to z planowanymi na przyszły rok uroczystościami z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.
„Do tej pory wszystkie konferencje miały miejsce w Europie. Dzisiaj za kilka godzin po raz pierwszy zaczyna się w Nowym Jorku. Instytut Piłsudskiego jako aktywna organizacja w zespole placówek polskich poza granicami podjął się wraz ze SWAP organizacji tego spotkania. Chcemy zapoznać zgromadzonych delegatów z pracą tutejszych placówek polonijnych” – wyjaśniła Korga.
Podczas jednego z paneli dr Ewa Jędruch i dr Marek Zieliński będą mówić o zbiorach Instytutu Piłsudskiego poświęconych wkładowi polskiego wychodźstwa i polskiej imigracji w batalię o niepodległość w 1918 roku. Uwzględnią w wykładzie posiadane przez nowojorską placówkę dokumenty oraz przedstawią nowoczesne metody ich opracowania i udostępniania.
Dr Teofil Lachowicz ze SWAP opowie o czynie zbrojnym polskiego wychodźstwa w Ameryce. Dr Jacek Barski z Porta Polonica poświęci swoje wystąpienie Polakom w Niemczech w obliczu odrodzenia państwa polskiego w roku 1918 na przykładzie Stanisława Sierakowskiego. Nestorka polskiej emigracji Eugenia Maresch reprezentująca Studium Polski Podziemnej w Londynie skoncentruje się na stanowisku liberalnego rządu w Londynie wobec niepodległości Polski.
„Delegaci ze świata zobaczą polskie instytucje w Nowym Jorku i zapoznają się z ich działalnością i planami na przyszłość. Jest to istotne także w kontekście przygotowań do obchodów rocznicy niepodległości, z czym wiąże się konferencja. Myślę, że poświęcimy jej specjalną publikację. Zbierzemy tam wszystkie referaty i będziemy je mogli przedstawić szerszej publiczności” – wskazała Korga.
Z polski na konferencję przybywają m.in. prezes IPN dr Jarosław Szarek oraz dyrektor Biblioteki Narodowej dr Tomasz Makowski. Obecny też będzie Mateusz Stąsiek – dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w MSZ.
Szefowa Instytutu Piłsudskiego wyraziła nadzieję, że przedstawiciele władz polskich uczestniczący w spotkaniu, które potrwa do soboty, zapoznają delegatów m.in. z planami grantów na dofinansowanie projektów różnych programów polonijnych.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
