“….Mowo ojców i braci,
i moja gwaro podhalańsko!
Hej moja miyło,
zalubiyłek sie w Tobie na śmierzć.
Wysłaś ku mnie z siklawic tynce,
ze słonecnej mgiełki i leluje kwiatu….
Przyniós mi cie sum wiatru i sum orlik skrzydeł,
i śpiyw dziywek z polany…..
Wzionek cie na rynce
i idem z Tobom pokozać cie światu.”
(Stanisław Nędza Kubiniec)
VII Konkurs Poezji i Gawędy Góralskiej, zorganizowany przez Związek Podhalan w Ameryce Północnej, odbył się w dniu 5 marca 2023 roku w Domu Podhalan w Chicago. Konkurs powstał z inicjatywy Heleny Studenckiej, byłej sekretarz generalnej Zarządu Głównego ZPPA. Założeniem programowym konkursu jest propagowanie i kultywowanie gwarowej recytacji i gawędziarstwa na ziemi amerykańskiej jako jednego z głównych elementów kultury podhalańskiej.
Gwara – obok muzyki, tańca, śpiewu, góralskiego przyodziewku – jest bardzo ważnym elementem tradycji i kultury podhalańskiej.
Kiedy góralski poeta pisze tekst gwarą, jego wypowiedź jest autentyczna. Bo w dalszym ciągu gwara jest mową pierwszą, domową, bliską sercu, codzienną, szczególnie TU, w góralsko – amerykańskich rodzinach, gdzie językiem ”ojczystym” staje się język angielski. Ale w domach wciąż mówi się i pielęgnuje ”mowę Ojców”. Mimo że, wykształcone podhalańskie pokolenia emigrantów, dysponują znajomością języka angielskiego, języka polskiego – literackiego, którego uczą się w szkołach polskich, wciąż imponują znajomością gwary podhalańskiej.
Prawdziwą więc ”ucztą duchową” dla przybyłych do Domu Podhalan, były pięknie recytowane przez uczestników konkursu wiersze i gawędy. Poezja gwarowa dotyczy kluczowych dla góralskiej tożsamości pojęć i wartości. A są to wiara, wolność – śleboda, miłość, rodzina, honor, praca, ojcowizna, szacunek do drugiego człowieka. To wartości nadal pielęgnowane, leżące u podstaw góralskiej kultury, stawiającej człowieka w centrum. Człowieka i jego troskę o godne życie.
Dlatego też z ogromną dumą możemy powiedzieć, że Vll Konkurs recytatorski zakończył się – jak zawsze – wielkim sukcesem. Cieszy bardzo duże zainteresowanie i ilość uczestników – w różnym wieku – gdyż konkurs odbywał się aż w pięciu kategoriach wiekowych.
W Jury w tym roku zasiadali:
- Renata Obacz – przewodnicząca
- Stanisława Żołnierczyk.
- Jan Żółtek
- Józef Fryźlewicz – mąż zaufania
Konkurs poprowadziła królowa ZPPA 2023 Nicole Tatar we współpracy z wiceprezesem d-s kultury Janem Królem.
W konkursie udział wzięli:
KATEGORIA I – do lat 5
Kacper Milon – lat 4
Adrian Karpiel – lat 4
Weronika Pytko – lat 5
KATEGORIA II – od 6 do 8 lat
Martyna Tylka – lat 6
Filip Janik – lat 7
Filip Milon – lat 7
Mariusz Jarząbek – lat 7
Krystian Jarząbek – lat 8
Gabrysia Patro – lat 8
Kelly Lacek – lat 8
KATEGORIA III – od 9 do 11 lat
Claudia Krół – lat 9
Victoria Król – lat 9
Natalia Obrochta – lat 10
Olivia Obrochta – lat 10
Alexa Bafia – lat 11
Emila Szczechowicz – lat 11
Wiktoria Komperda – lat 10
Oscar Mulica – lat 9
KATEGORIA IV – od 12 do 15 lat
Anna Budz – lat 12
Michał Rusnak – lat 13
Gabriela Mulica – lat 13
Natalia Król – lat 14
KATEGORIA V – od 16 do 19 lat
Andrzej Błachuta – lat 16
Joanna Chlebek – lat 19
WYNIKI VII KONKURSU POEZJI I GAWĘDY GÓRALSKIEJ 2023 !
Jury po przesłuchaniu wszystkich uczestników uznało, że:
KATEGORIA I – najmłodsza
Od 3 do 5 lat,
Szczególne wyróżnienia otrzymali :
Kacper Milon – lat 4
Adrian Karpiel – lat 4
Weronika Pytko – lat 5
KATEGORIA II
Od 6 do 8 lat
I miejsce – Filip Janik
II miejsce – Gabrysia Patro
III miejsce – Filip Milon
Specjalne wyróżnienie w tej kategorii otrzymuje Mariusz Jarząbek.
KATEGORIA III
Od 9 do 11 lat
I miejsce – Natalia Obrochta
II miejsce – Claudia Król i Emilia Szczechowicz
III miejsce – Victoria Król
KATEGORIA IV
Od 12 do 15 lat
I miejsce – Natalia Król
II miejsce – Michał Rusnak
III miejsce – Jan Rusnak
KATEGORIA V od 16 do 19 lat
I miejsce – Andrzej Błachuta
II miejsce – Joanna Chlebek
Laureaci otrzymali nagrody ufundowane przez sponsorów.
Wszyscy uczestnicy pamiątkowe dyplomy a także upominki.
Wśród gości honorowych był Konsul RP w Chicago Jacek Bryniak, który z ogromnym szacunkiem i podziwem podkreślił wagę i przywiązanie do gwary ojców, którą górale na emigracji tak skrupulatnie pielęgnują. Pogratulował wszystkim laureatom i uczestnikom VII konkursu Poezji i Gawędy Góralskiej. Obecni byli także aplikanci Akademii Dyplomatycznej – Monika Samborska i Adrian Kaszut, a także kapelan ZPPA o. Bartłomiej Stanowski.
Obecny był także prezes ZPPA Stanisław Sarna, który powitał gości honorowych i wszystkich zebranych na sali. Podziękował uczestnikom za udział i wszystkim życzył powodzenia. Prezes skierował słowa do instruktorów, rodziców i dziadków. Podkreślił, że to dzięki nim, najmłodsze pokolenie emigrantów z Podhala, może mówić góralska gwarą, a tym samym możemy organizować takie konkursy, aby tę gwarę słyszeć i ją pielęgnować, jak skarb dany nam od przodków.
Poproszona na scenę Helena Studencka, wyraziła ogromną radość z tego, że po raz kolejny – już VII – organizowane jest to święto góralskiej mowy, daleko od Ojczyzny – w siedzibie górali polskich w Chicago. Pogratulowała wszystkim uczestnikom i życzyła sukcesów każdemu – podkreślając – że nie jest ważne miejsce, najważniejsze jest to, że tu jesteście, że mówicie gwarą, że poznajecie twórczość poetów i gawędziarzy podhalańskich.
Zarząd Główny reprezentowała także wiceprezeska Katarzyna Chlebek, skarbnik Katarzyna Kikla, kapelmistrz Marek Bukowski, a także korespondenci ZPPA – Helena Studencka i Małgorzata Helegda.
VII Konkurs Poezji i Gawędy na fotografiach utrwalali Małgorzata i Edward Helegda
Konkursu wysłuchali i oklaskiwali swoje pociechy: rodzice, dziadkowie, instruktorzy, działacze.
Konkurs przebiegał w serdecznej atmosferze. Przed ogłoszeniem wyników, swoją twórczość poetycką zaprezentowali członkowie tegorocznego jury – Stanisława Żołnierczyk i Jan Żółtek.
Zebrani na sali nagrodzili ten występ poza konkursem gromkimi brawami. To było cenne wystąpienie, szczególnie dla zgromadzonego na sali młodego pokolenia – dzieci i młodzieży. Gratulacje!
W czasie gdy jury obradowało, uczestnicy konkursu byli gośćmi Heleny Studenckiej, w studio RADIA Związku Podhalan, które znajduje się w Domu Podhalan.
Słuchacze Radia ZPPA, będą mogli usłyszeć wszystkich młodych recytatorów i gawędziarzy, w czasie nadawania programów radiowych w ciągu całego roku, przy różnych okazjach. Szczególnie dla tych najmłodszych, było to miłe i ważne przeżycie.
SPONSORZY
KONKURSU POEZJI I GAWĘDY GORALSKIEJ – 2023!
ZARZĄD GŁÓWNY ZPPA -patronat
- KONSULAT RP W Chicago
- PSFCU – Rada Dyrektorów
- “Bioło Izba.” – restauracja Domu Podhalan
- Midamerica Bancorp – Richard Pikula
- Gentle Touch Dentistry – Beata i Piotr Dederowski
- JW Menswear Tuxedo – Joe Waluś
- Kwartalnik ZPPA “Podhalanin”
- RADIO ZWIĄZKU PODHALAN – Helena Studencka
Z całego serca pragnę podziękować wszystkim uczestnikom, gościom, sponsorom, Jurorom, prowadzącej Nicole Tatar, za udział w tej ważnej uroczystości, jaką jest święto góralskiej gwary w Domu Podhalan w Chicago.
Dziękujemy Zarządowi Głównemu z wiceprezesem ds. kultury Janem Królem na czele, dziękujemy członkom Komitetu Imprez.
Laureatom szczerze GRATULUJEMY.
Do zobaczenia za rok.
Z poważaniem – Helena Studencka (Korespondent ZPPA)
