W ramach organizowanego na Uniwersytecie Loyoli cyklu „Katoliccy imigranci w Chicago” w ubiegłym tygodniu odbyła się konferencja dotycząca imigracji z Polski. Były to dwa dni – piątek i sobota – wypełnione prezentacjami, które ukazywały z bardzo różnych perspektyw historię i stan obecny polskiej, czy też polonijnej, społeczności w Chicago.
Obrady otworzyli: Mark Bosco SJ, dyrektor Centrum Katolickiego Dziedzictwa Intelektualnego, Thomas Regan SJ, dziekan Wydziału Sztuki i Nauki Uniwersytetu Loyoli, Bożena Nowicka-McLees, dyrektor Interdyscyplinarnych Studiów Polskich Uniwersytetu Loyoli i konsul generalna RP Paulina Kapuścińska.
Interdyscyplinarny program konferencji obejmował wystąpienia osób świeckich i duchownych, historyków, teologów, literatów, artystów, działaczy społecznych i kulturalnych. Wielu z nich przywoływało własne historie i swoich rodzin, co nadawało relacjom historycznym i naukowym żywy koloryt.
Jako pierwszy mówca bp Andrzej Wypych przedstawił historię katolicyzmu w Polsce i emigracji do Ameryki, z podkreśleniem roli, jaką w zachowaniu polskiej tożsamości pełnią wiara i Kościół. Prof. Dominic Pacyga mówił m.in. o katolicyzmie, chłopskiej tożsamości i świadomości robotniczej Polaków, a dr Bartosz Rydliński z warszawskiego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego – o problemach polskich robotników w Chicago w kontekście wiary i wyzwolenia społecznego.
Nie sposób pominąć referatu teologa, ks. prof. Johna Pawlikowskiego, o imigracji Polaków i polskich Żydów, ich relacjach dawniej i dziś, lepszych – zwłaszcza w kontaktach personalnych, niż się na ogół sądzi.
W ramach panelu o największych polskich organizacjach pokaz solidarności i porozumienia dali prezesi – Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w Ameryce Joseph A. Drobot, Jr. i Związku Narodowego Polskiego Frank Spula. Każdy z nich przedstawił historię i działalność swojej organizacji. Prezes Spula stwierdził, że są one bardzo do siebie podobne i – choć mówi się czasem o ich „walce” – w wielu ważnych dla polskiej społeczności sprawach ze sobą współpracują.
Zebrani słuchali relacji o wychowaniu i edukacji młodzieży, o pracy polonijnych nauczycieli, również akademickich, oraz harcerstwa.
O trudnej do przecenienia roli religii i wiary w utrzymaniu polskiej kultury i sztuki na emigracji mówili pisarze, m.in. Stuart Dybek, Brigid Pasulka czy Martyna Majok, artyści – Iwona Biedermann i Mirosław Rogala, a także Łukasz Jasina z Muzeum Historii Polski w Warszawie, który przedstawił obraz polskich imigrantów w filmach polskich i amerykańskich.
Wprawiająca w podziw architektura budowanych przez Polaków w Chicago kościołów była tematem bogato ilustrowanej prezentacji Victorii Granackiej, specjalistki od historii chicagowskiej architektury. Natomiast działalność swoich ośrodków duszpasterskich przedstawili księża – Jerzy Karpiński SJ z Jezuickiego Ośrodka Milenijnego i Adam Słomiński SChr z kościoła Świętej Trójcy.
Na koniec obrad o swoim poczuciu polskości wypowiadało się pięcioro studentów i niedawnych absolwentów Uniwersytetu Loyoli. Ich bardzo różne doświadczenia i odczucia wywołały duże zainteresowanie słuchaczy, którzy zgłaszali liczne pytania i komentarze.
Stosownym zakończeniem konferencji było nabożeństwo w uniwersyteckiej kaplicy Madonna della Strada, którego strona muzyczna została powierzona zespołowi Lira Singers.
Ciekawy, obejmujący wiele aspektów życia polskiej społeczności program konferencji prowadził do podkreślanej przez licznych mówców konkluzji o silnym związku katolicyzmu z zachowaniem polskiej tożsamości.
Organizatorom tego ważnego wydarzenia należą się wyrazy dużego uznania. Miejmy nadzieję, że materiały z konferencji zostaną opublikowane i udostępnione wszystkim, którzy nie mieli przywileju w niej uczestniczyć.
Krystyna Cygielska
Zdjęcia: Staff Photographer, Hank Center for the Catholic Intellectual Heritage (LUC)/Stacey Brazen/Małgorzata Kot
